အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတုိးတက္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ေဒၚလဖိုင္ဆိုင္းေရာ္မွ တင္ျပေဆြးေႏြးသည္

"အက်ပ္အတည္း ျပႆနာ တစ္ခုကုိမွ
ႏႈိးဆြျခင္းမျပဳတဲ့ ေက်ာင္းေတာ္၊
စိတ္မသက္မသာ မျဖစ္ေစတဲ့ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္၊
လူတစ္ေယာက္ကုိမွ
တႏုံ႔ႏုုံ႔နဲ႔ မခံခ်ိမခံသာ မျဖစ္ေစတဲ့
ဘုရား႐ွင္ရဲ႕ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္တစ္ခြန္း၊
အဲဒီစကားကုိ ႁမြက္ၾကားတဲ့ေနရာ
လူ႔အသုိက္အဝန္းထဲမွာ တကယ္႐ွိေနတဲ့ မေကာင္းမႈကုိ
မထိမတုိ႔တဲ့ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္တစ္ခြန္း၊
ဒါဟာ ဘယ္လုိ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္မ်ိဳးပါလိမ့္။''

ကက္သလစ္ ဆရာေတာ္ႀကီး ေအာ္စကာ ႐ုိမား႐ုိ၊ အယ္လ္ဆာဗေဒါ ႏုိင္ငံ၊
၁၆ ဧၿပီ ၁၉၇၈

ကက္သလစ္ ဆရာေတာ္ႀကီး ႐ုိမား႐ုိ (ခုေတာ့ သူေတာ္စင္ အ႐ွင္သူျမတ္ စိန္႔႐ုိမား႐ုိ) ရဲ႕စကားေတြဟာ သူေျပာခဲ့တဲ့ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တုံးကလုိပဲ ခုခ်ိန္ထိ ဝမ္းနည္းအားငယ္စရာေကာင္းတဲ့ အမွန္တရားတစ္ခု ျဖစ္ေနတုံးပါပဲ။ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈ ဘာသာတရားေတြဆုိတာ ကမၻာေလာကႀကီးရဲ႕ အခက္အခဲ ဒုကၡေတြကေန ပုန္းေ႐ွာင္ဖုိ႔ ထြက္ေျပးဖုိ႔မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔ေလာကရဲ႕ လက္ေတြ႔ဘဝေတြထဲက အခက္အခဲဒုကၡေတြကုိ နားလည္ဖုိ႔၊ က႐ုဏာအျပည့္နဲ႔ တုံျပန္ေျဖ႐ွင္းဖုိ႔လုိ႔ ကြၽန္မနားလည္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ခုလုိ အၾကံေပးအဖြဲ႔ရဲ႕ စီစဥ္မႈနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစုံ စုဖြဲ႔ၿပီး ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါဝင္ခြင့္ရၾကတာဟာ ဝမ္းေျမာက္စရာ အခြင့္ထူးတစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကြၽန္မကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းက ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ တျခားကခ်င္အမ်ားစုလုိပဲ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဒီျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ဝုိင္းဝန္းတည္ေထာင္ခဲ့ၾကတဲ့ တျခားတုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔တန္းတူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တရားမွ်တေရးကုိ အျမဲပဲ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တရားမွ်တေရးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟာ ၁၉၄၇ ပင္လုံစာခ်ဳပ္မွာ ျပင္းျပထက္သန္ခဲ့ၾကသလုိ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး အကူးအေျပာင္းကာလမွာေရာ၊ ေနာက္ဆုံး အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ေတြမတူပဲ ကာလ႐ွည္ၾကာ လက္နက္ကုိင္ တုိက္ခုိက္ေနတဲ့အခ်ိန္အထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တရားမွ်တေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကုိ မစြန္႔ခဲ့ၾကပါဘူး။ ႏုိင္ငံတဝွမ္းမွာ႐ွိတဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ အားလုံးအတြက္ တစ္ေန႔မွာ ႏုိင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေျဖတစ္ရပ္ကုိ ႐ွာႏုိင္ၾကမယ္လုိ႔ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြက အျမဲယုံၾကည္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီလုိ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ပဲ ၁၉၉၀ေက်ာ္ ကာလေတြတုံးက ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရခါစအခ်ိန္မွာ ေမတၱာဖြံၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒး႐ွင္းကုိ တည္ေထာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏွစ္အေတာ္ၾကာေအာင္ ရပ္ရြာနဲ႔ လူ႔အသုိက္အဝန္းကုိ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏုိင္ဖုိ႔ ဘဝေတြကုိ ျပန္လည္ထူေထာင္ဖုိ႔ ကြၽန္မတုိ႔ အကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လုိအပ္ေနခဲ့တာ ၾကာလွၿပီျဖစ္တဲ့ အဓိပၸါယ္႐ွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈကုိ ဦးေဆာင္ေပးႏုိင္မယ့္ တရားဝင္ အရပ္သားအစုိးရတစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာဖုိ႔ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္ဆုိင္း ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ေရ႐ွည္တည္တံ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔အတြက္ဆုိရင္ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ အားလုံးပါဝင္ေစေရးတုိ႔ဟာ မ႐ွိမျဖစ္ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ အတိတ္က ခါးသီးတဲ့အေတြ႔အၾကံဳေတြက ကြၽန္မတုိ႔ကုိ သင္ခန္းစာေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မုိ႔လည္း ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒး႐ွင္းဟာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရ႐ွိခဲ့တဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ႐ွမ္းျပည္နယ္မွာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ခ်င္းတူညီတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက တျခားေဒသေတြကုိ ထပ္မံေရာက္႐ွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတန္ဘုိးထားမႈေတြကုိ လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ေနတဲ့ တျခား ဘာသာေရးနဲ႔ လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႔ေတြကလည္း အေလးထားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ လုိအပ္ခ်က္ေတြဟာ မ်ားလွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခခံအက်ဆုံး ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အစုိးရတုိ႔ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မွာ အေျဖ႐ွာႏုိင္ဖုိ႔ အခ်ိန္ကုိေစာင့္ေနရင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကုိ ေဒသဖြံၿဖိဳးေရးနည္းနဲ႔ တဖက္တလမ္းက အေထာက္အကူျပဳႏုိင္ဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ ဘယ္ေဒသ ဘယ္လူမ်ိဳးကုိမွ ခ်န္ထားခဲ့လုိ႔ မရပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကုိ ေ႐ွ႕႐ႈရင္းနဲ႔ပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္တစ္ခုထဲမွာတင္ စစ္ေဘးသင့္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာေပါင္း ၂၅၀ေလာက္ကို ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအစီအစဥ္ေတြ ပံ့ပုိးေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းတာကေတာ့ ၁၇ႏွစ္ၾကာ တည္ျမဲခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ပ်က္ျပားသြားခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ တုိက္ပြဲေတြ တဖန္ျပန္ျဖစ္လာခဲ့တာပါပဲ။ ခုျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အရင္က ေမတၱာနဲ႔ လက္တြဲၿပီး ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ခဲ့တဲ့ရြာေတြထဲက တစ္ဝက္ေလာက္ဟာ စစ္ေဘးေၾကာင့္ လုံးဝပ်က္စီးသြားခဲ့ရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေ႐ွ႕ေျမာက္နဲ႔ အေနာက္ေျမာက္ဖက္ျခမ္း ေတြမွာလည္း ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာၿပီး ကုိးကန္႔၊ ပေလာင္၊ ရခုိင္နဲ႔ ခရစ္ယာန္၊ မူဆလင္လူ႔အသုိင္းအဝုိင္းေတြဟာ ထိခုိက္နစ္နာခဲ့ၾကရပါတယ္။ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ဘာသာေပါင္းစုံ သင့္ျမတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အမွန္တကယ္လုိလားသူေတြအတြက္ေတာ့ ဒီဒုကၡေတြဟာ အတုိင္းအဆမ႐ွိတဲ့ နစ္နာဆုံး႐ႈံးမႈေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအခက္အခဲေတြက ကြၽန္မတုိ႔လုိ လူမႈေရးလုပ္သားေတြဟာ လူေတြအတြက္ ေန႔စဥ္သုံး အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းေပး႐ုံနဲ႔ မၿပီးဘူးဆုိတာကုိ သတိေပးေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲျဖစ္စဥ္မွာ အရပ္သားျပည္သူေတြ ကုိယ္တုိင္ ပါဝင္လာႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတြကုိ ကြၽန္မတုိ႔ ဝုိင္းဝန္းဖန္တီးၾကရပါမယ္။သူတုိ႔ရဲ႕ ဘဝေတြကုိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မယ့္ လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ကိစၥရပ္တုိင္းမွာ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ တန္းတူကုိယ္စားျပဳႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ သူတုိ႔ကုိ တေလးတစား ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျဖတစ္ရပ္ ႐ွိဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။ ကြၽန္မဂုဏ္ယူမိတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကေတာ့ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး စစ္ေ႐ွာင္စခန္းေတြမွာ ေရာက္ေနခဲ့တာေတာင္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းက ျပည္သူေတြဟာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႀကိဳးစားၿပီး မဲေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ၾကားထဲမွာေတာင္ သူတုိ႔ရဲ႕ ဆႏၵကုိ တရားဝင္ ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားတဲ့ေဒသ ဟုတ္ဟုတ္ မဟုတ္ဟုတ္၊ တုိင္းရင္းသားေတြ ေနထုိင္ရာ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနဲ႔ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈေတြဟာ လုံးဝ႐ွိမေနဘူးဆုိတာကုိ ဒီေနရာမွာ တင္ျပလုိပါတယ္။ ဒီေဒသေတြမွာဆုိရင္ လူေတြဟာ အသက္႐ွင္႐ုံ ႐ုန္းကန္ေနထုိင္ေနၾကရၿပီး၊ မွ်တမႈမ႐ွိပဲ လစ္လ်ဴ႐ႈခံေနရတာကုိ မေၾကနပ္တာေတြ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရစဥ္ကာလကေန ခုခ်ိန္ထိ အစုိးရအဆက္ဆက္ဟာ ေဒသခံတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေျခခံအက်ဆုံး လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္တာ မ႐ွိပဲ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီလုိ အခက္အခဲေတြကုိ ရင္ဆုိင္ေနရလုိ႔ အဲဒီကရပ္ရြာေတြ ပ်က္သုဥ္းသြားတယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႏွစ္ႁမြာၾကားက ႀတိဂံေဒသဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဇီဝမ်ိဳးကြဲ အစုံလင္ဆုံးေဒသတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ အဆင္းရဲဆုံးနဲ႔ လ်စ္လ်ဴရႈ အခံရဆုံး ေဒသလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသမွာ ခရစ္ယာန္ေက်ာင္းေတာ္ေတြက ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ဆရာ/ဆရာမေတြ၊ ေရြ႔လ်ား ေက်ာပုိးအိတ္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကုိ ေစလႊတ္ေပးတာကစၿပီး တျခားလူမႈေရး အကူအညီေတြကုိလည္း ေပးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေစတနာအျပည့္နဲ႔ အကူအညီေတြကုိ ယေန႔ထိ ဆက္ၿပီးေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းမေပါက္တဲ့၊ ႐ွစ္ရက္ေလာက္ ေျခလ်င္ေလွ်ာက္မွေရာက္တဲ့ ေက်းရြာေလးမွာ ေစတနာ့ဝန္ထမး္လုပ္ေနတဲ့ ေက်ာင္းဆရာမေလးတစ္ေယာက္ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့လမွာ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကုသဖုိ႔ ေဆးဝါးမ႐ွိ၊ သတင္းပုိ႔ အကူအညီေတာင္းဖုိ႔လည္း ခက္ခဲတာနဲ႔ ေနာက္က်ခဲ့ရလုိ႔ ေနာက္ဆုံး လမ္းခုလတ္မွာပဲ သူ႔ကုိ ေက်ာပုိးၿပီး သြားေခၚလာတဲ့ အစ္ကုိျဖစ္သူရဲ႕ ေက်ာေပၚမွာတင္ အသက္ေပ်ာက္ခဲ့ရ႐ွာပါတယ္။ ဒီလုိ ေပးဆပ္ေနရတဲ့ ဘဝေတြဟာ ေဒသရဲ႕အခက္အခဲ ဘယ္လာက္ႀကီးသလဲဆုိတာကုိ ထင္ဟပ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။  ျမန္မာျပည္ေျမာက္ဖ်ားမွာ ကာကြယ္လုိ႔ရတဲ့၊ ကုသရင္ေပ်ာက္ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ လူေတြဟာ ေသေနၾကပါတယ္။ ႀတိဂံေဒသမွာ ႏူနာေရာဂါဟာ ခုထိ႐ွိေနတုံးျဖစ္ၿပီး၊ မႏွစ္ကလည္း နာဂေတာင္တန္းမွာ ကေလး ၆၅ေယာက္ဟာ ဝက္သက္ေရာဂါနဲ႔ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ တီဘီ၊ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ ၊ HIV ေရာဂါေတြဟာလည္း ဆုိးဆုိးဝါးဝါး ျဖစ္ေပၚ ျပန္႔ပြားေနပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ ကြၽန္မတုိ႔ေတြဟာ ဒီဒုကၡေတြ ေလ်ာ့ပါးေစဖုိ႔ အျမန္ဆုံး ႀကိဳးစားၾကရပါမယ္။ ကမၻာတဝွမ္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြမွာ ကေလးေတြဟာ ထူးဆန္းတဲ့ ကုလုိ႔မရတဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသေနရတာ မဟုတ္ပဲ၊ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ကတည္းက ကုသႏုိင္တဲ့ ေဆးဝါး႐ွိၿပီးသား၊ ကေလးေတြမွာ ျဖစ္ေနၾက သာမန္အဖ်ားအနာေတြေၾကာင့္ ေသေနၾကရပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ေနရာေရြးမွားၿပီး ေမြးဖြားလာခဲ့ၾကလုိ႔ ေသရတာလားလုိ႔ ေတြးစရာ ျဖစ္ရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရမျခင္း၊ အားလုံးကုိ လႊမ္းျခံဳစီမံႏုိင္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မ်ိဳး မ႐ွိမျခင္း ၊ လူမ်ိဳးဘာသာမေရြး ထိေရာက္တဲ့ သမား႐ုိးက် မိခင္နဲ႔ကေလး က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မႈကုိေပးမယ့္ စနစ္မ်ိဳး မ႐ွိမျခင္းေတြေၾကာင့္ ကေလးေတြဟာ ေသေနဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဝမ္းနည္းစရာ ေနာက္တစ္ခုကုိ ထပ္ေျပာရဦးမယ္ဆုိရင္ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားက တုိင္းရင္းသားေတြဟာ က်န္းမာေရးက႑တစ္ခုမွာပဲ ေဘးဖယ္ခံထားရတယ္လုိ႔ ခံစားရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တုိင္းရင္းသားစာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိ ကန္႔သတ္ထားခဲ့တာဟာ ဗဟုိအစုိးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြၾကား ပုိၿပီးေဝးကြာေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု လက္႐ွိအေျခအေနမွာကုိ ႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထုိးမထားတဲ့ ေဒသက ကေလးေတြဟာ အစုိးရစစ္ စာေမးပြဲကုိ ေျဖဆုိခြင့္မရပဲ ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။ ဒီအတြက္ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ေနာက္လူငယ္မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္လုံးဟာ တုိင္းတပါးမွာ မဟုတ္ပဲ ကုိယ့္ႏုိင္ငံထဲမွာတင္ ခြဲျခားဆက္ဆံ ခံရတယ္လုိ႔ ခံစားေနၾကရပါတယ္။ လူအမ်ားကေတာ့ တန္းတူညီမွ်မႈ မ႐ွိျခင္းဟာ ပဋိပကၡနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္လုိ႔ ယူဆထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ ဥပမာေတြကုိ ၾကည့္ရင္ တန္းတူညီမွ်မႈမ႐ိွျခင္းဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ မူဝါဒေတြနဲ႔ ရံပုံေငြ ပံ့ပုိးမႈ အားနည္းတဲ့အတြက္၊ ဒါမွမဟုတ္ မ႐ွိတဲ့အတြက္ ျဖစ္လာရတဲ့ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပုံအရ အၾကမ္းဖက္ျခင္းနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတုိခ်ဳံး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကြၽန္မတုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ႐ွိေနတဲ့ မညီမွ်မႈေတြဟာ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အျမန္ဆုံး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ လုိေနတဲ့၊ ကာလ႐ွည္ၾကာ ႐ွိေနခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ တာဝန္ပ်က္ကြက္မႈေတြကုိ ထင္ဟပ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အနာဂတ္ကုိ ေမွ်ာ္ၾကည့္ၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ သမုိင္းနဲ႔ခ်ီ ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အတားအဆီးေတြ အေၾကာင္းကုိ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး စကားဝုိင္းမွာ ေသခ်ာ အေျဖ႐ွာၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔အားလုံးမွာ တာဝန္ကုိယ္စီ ႐ွိၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ လူမႈေရး အသင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာသာေရး အသင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ ေနာက္ၿပီး ကြၽန္မတုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးမွာ ခ်န္ထားလုိ႔မရတဲ့ လက္နက္ကုိင္ထားသူေတြ အားလုံး ပါဝင္ပါတယ္။ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနသူေတြ အားလုံးမပါဘူးဆုိရင္ ကြၽန္မတုိ႔ရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ ေသြးကြဲျခင္းနဲ႔ အၾကမ္းနည္းနဲ႔ေျဖ႐ွင္းတဲ့ သံသရာဆုိးထဲမွာ ဆက္ၿပီးလည္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏုိင္ငံေတာ္မွာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အေျပာင္းအလဲေတြ အ႐ွိန္ျမႇင့္လာတဲ့အခါ၊ အေျပာင္းအလဲမွာ မပါပဲ ေဘးဖယ္ထား၊ ခ်န္ရစ္ထားခဲ့တယ္လုိ႔ ခံစားေနရတဲ့ ရပ္ရြာနဲ႔ အသုိင္းအဝုိင္းေတြၾကား ေနာက္ထပ္ မေက်နပ္ခ်က္အသစ္ေတြ အထုပ္အထည္နဲ႔ ျဖစ္လာမွာကုိေတာ့ ကြၽန္မ စုိးရိမ္ေနမိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုိကိစၥမ်ိဳးဟာ ေ႐ွာင္႐ွားလုိ႔ ရတဲ့ ကိစၥမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ မေက်နပ္ခ်က္ အသစ္ေတြဟာ တန္းတူညီမွ်မႈ မ႐ွိတာနဲ႔ တဖန္ျပန္ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ေျခလူထု ေန႔စဥ္ၾကဳံေတြ႔ေနရတဲ့ ဒုကၡေတြကုိ ေျပလည္ေအာင္ ကူညီေျဖ႐ွင္းေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒါမွသာ ပုိ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုိ ကိစၥရပ္မ်ိဳးကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္မွာ အေျဖ႐ွာတဲ့အခါ ျပည့္ျပည့္ဝဝ အေထာက္အကူ ျဖစ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္တမ္းေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပန္းတုိင္ကုိ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ ပညာေရး၊ ေက်းလက္ က်န္းမာေရး၊ အမ်ိဳးသမီး ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္ေရး၊ ကေလးသူငယ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေရး၊ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ား တုိးတက္ေရး၊ လူငယ္မ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ား စတဲ့ကိစၥရပ္ေတြကုိ အာ႐ုံစူးစုိက္ၿပီး လုပ္ၾကရပါမယ္။တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ တရားမွ်တတဲ့ ဖက္ဒရယ္ ေျမယာဥပေဒ ေပၚထြက္လာႏုိင္ဖုိ႔ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဥပေဒျပဳေရး နည္းလမ္းကလည္း တုိင္းရင္းသားျပည္သူ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ပါဝင္အၾကံျပဳႏုိင္တဲ့ လမ္းစဥ္ ျဖစ္ရပါမယ္။တန္းတူညီမွ်မႈ အေၾကာင္းကုိ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ျခင္းကိစၥကုိ ကြၽန္မတုိ႔ ခ်န္ထားလုိ႔မရပါဘူး။

ဒီကိစၥေတြဟာ အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ေန မွီခုိေနတဲ့ ကိစၥေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥတစ္ခုျခင္း ေကာင္းမြန္တုိးတက္လာျခင္းဟာ ရပ္ရြာနဲ႔ လူ႔အသုိက္အဝန္းကုိ ပုိမုိအားေကာင္းလာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အၾကမ္းနည္းနဲ႔ေျဖ႐ွင္းတဲ့ သံသရာကေန လြတ္ေျမာက္ေစမွာျဖစ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခရီးအတြက္ အေထာက္အပ့ံေကာင္းလည္း ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂုံးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ကြၽန္မ အေလးအနက္ထား ေျပာလုိတာကေတာ့၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ ခုိင္မာတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းေတြဟာ ႐ွည္လ်ားၿပီး ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းလွတဲ့ ဒုကၡခရီးကုိ ခံႏုိင္ရည္႐ွိေအာင္ အင္မတန္အားႀကီးတဲ့ အေထာက္အပ့ံ ျဖစ္ခဲ့တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ကြၽန္မတုိ႔တေတြ ဒီေနရာမွာ လာဆုံတဲ့အခါ သူတုိ႔ရဲ႕ဆႏၵ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အသံေတြကုိ အျမဲသတိရေနၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ ကြၽန္မတုိ႔တေတြဟာ အေျပာင္းအလဲအတြက္ လမ္းသစ္ခင္းဖုိ႔၊ ရပ္ရြာနဲ႔ လူ႔အသုိင္းအဝုိင္းထဲက မညီမွ်မႈေတြကုိ ေျဖ႐ွင္းဖုိ႔၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ႔ တာဝန္ကုိယ္စီ ႐ွိေနၾကပါတယ္။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သုံးသပ္ဆင္ျခင္ျခင္းနဲ႔အတူ ႏွိမ့္ခ်ျခင္းလည္း ကြၽန္မတုိ႔ ႐ွိၾကရပါမယ္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္းဟာ ကြၽန္မတုိ႔ တစ္သက္တာ က်င့္သုံးသြားရမွာျဖစ္ၿပီး၊ လူမ်ဳိးဘာသာမေရြး ရပ္ရြာအသုိင္းအဝုိင္းေတြအားလုံး ပါဝင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အရင္းအျမစ္ အစြမ္းအစနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြကုိ အားျပဳၿပီး ကြၽန္မတုိ႔ဟာ က႐ုဏာတရားျပည့္ဝတဲ့၊ သေဘာထားႀကီးၿပီး တုိးတက္တဲ့အျမင္႐ွိတဲ့၊ ေဆြးေႏြးဖလွယ္မႈကုိ အားေပးတဲ့ စံနမူနာယူရမယ့္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာထားေသးသိမ္ျခင္း၊ တုိးတက္မႈကုိျငင္းပယ္ျခင္း၊ သေဘာထားကြဲလြဲ ေသြးကြဲျခင္း စတဲ့ အစြန္းတရားေတြကုိ ကြၽန္မတုိ႔ ေ႐ွာင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္က အမွားေတြကုိ သင္ခန္းစာယူတတ္မယ္ဆုိရင္ ကြၽန္မတုိ႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ၾကရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိေနပါတယ္။

ဤေဆာင္းပါးသည္  ၂၁-၂၂ ႏို၀င္ဘာလ ၂၀၁၈၊ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ဘာသာေပါင္းစုံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အၾကံေပးအဖြဲ႔မွ ဦးစီးက်င္းပေသာ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတုိးတက္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ “တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား အားလုံးအတြက္ တန္းတူအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္ယူျခင္း” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဒၚလဖုိင္ဆုိင္းေရာ္ဧ။္ တင္ျပေဆြးေႏြးမႈကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။

ဤေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အမ်ိဳးသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ ့မ်ား၊ ပါလီမန္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ ျပည္တြင္းအဖြဲ့အစည္းမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ေဆြးေႏြးသူမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုး(KNU) ဥကၠ႒ ေစာမူတူးေစးဖိုး ႏွင့္  ရိုမန္ကတ္သလစ္ ရန္ကုန္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ခ်ားလ္စ္ဘို တို့ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။

ေဒၚလဖုိင္ဆုိင္းေရာ္သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ရာမြန္မက္ေဆးေဆးဆုရွင္ျဖစ္ၿပီး၊ ေမတၱာဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ ဧရာ၀တီ (Airavati) လူမႈေရးအဖြဲ႕တုိ႕ကုိ တည္ေထာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။ သူမသည္ ၂၀၁၆၊ ၂၀၁၇ ႏွင့္ ၂၀၁၈ ခုနစ္ - ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။

ဤေဆာင္းပါးသည္ ဆြီဒင္မွေထာက္ပံ့သည့္ TNI စီမံခ်က္တစ္ခု၏ အစိတ္အပုိင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဤေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ တင္ျပေဆြးေႏြးသူ ၏ အာေဘာ္သာျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္အေျခအေနတြင္မွ် အလွဴရွင္မ်ား၏ ရပ္တည္ခ်က္သေဘာထားအျဖစ္ မွတ္ယူေစျခင္းမျပဳေစလိုပါ။