စက္ေသေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအင္ဂ်င္ကိုု တြန္းႏိုုးျခင္း(သိုု့) တန့္ေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကိုု တြန္းႏိုုးျခင္း ၁၉၆၁ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းကိုု ျပန္လည္အသက္သြင္းျခင္း(သို့) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေရွ့ဆက္သြားႏိုုင္မည့္ လမ္းစ

ေဆာင္းပါးရွင္ - စိုုင္းဝန္စိုုင္း

နိဒါန္း - ေခ်ာင္ပိတ္မိေနေသာ ေခတ္ၿပိဳင္ကာလ

“၂၁ ရာစုုပင္လံုု”ဟုု အမည္တြင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကိုု ေမလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ရန္ ျပန္လည္အစီအစဥ္ေရးဆြဲျခင္းႏွင့္အတူ ကၽြႏုု္ပ္တိုု႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ မၾကာေသးေသာ အတိတ္ကာလအတြင္း အလြန္ မွားယြင္းစြာ ကိုုင္တြယ္ခဲ့သည့္ ထိလြယ္ရွလြယ္မႈျမွင့္မားသည့္ ျပႆနာအခ်ိဳ႕ကိုု ျပန္လည္ေလ့လာသံုုးသပ္ၾကည့္ရန္ လိုုအပ္ လာသည္။ အကယ္၍ လာမည့္ညီလာခံသည္ ကၽြႏ္ုုပ္တိုု႔အား ေျခာက္လွန့္ဆဲျဖစ္ေနသည့္ သမိုုင္းေၾကာင္းဆိုုင္ရာ အမွား မ်ားကိုု တည့္မတ္ႏိုုင္ရန္ ျပဳလုုပ္က်င္းပသည္မွန္လွ်င္ ေခ်ာင္ပိတ္မိေနေသာ ကၽြႏုု္ပ္တိုု႔တိုုင္းျပည္၏ အေျခအေနတြင္ ဘက္ ေပါင္းစံုုမွ ေဆြးေႏြးဘက္အားလံုုးသည္ သမိုုင္းေၾကာင္းအမွန္ကိုု ျပန္လည္႐ႈျမင္သံုုးသပ္ၿပီး ပဋိပကၡအေမြအႏွစ္ ဆိုုးမ်ား၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ကာလၾကာရွည္စြာ တိုုင္းျပည္တိုုးတက္မႈကို ေနာက္ျပန္ဆြဲခဲ့ေသာ အစိုုးရ၏ က်႐ံႈးမႈမ်ားကိုု ျပန္လည္ အကဲျဖတ္သံုုးသပ္ရန္ မျဖစ္မေန လိုုအပ္လာသည္။ ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္ကိုု လက္မွတ္ ေရးထိုုးၿပီးေနာက္ပိုုင္း ႏွစ္ေပါင္း ခုုႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့သည္အထိ ႏိုုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးက႑မွာ မၿပီးဆံုုးသည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုုျဖစ္ၿပီး တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုဆိုုင္ရာ ပဋိပကၡႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားမွာလည္း ဆက္လက္ ျဖစ္ပြား ေနဆဲျဖစ္ကာ ႏိုုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုုင္ရာ စိန္ေခၚမႈေျမာက္မ်ားစြာသည္ ရာစုုႏွစ္ တစ္ဝက္ေက်ာ္မွ် စစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေခတ္ေနာက္ပိုုင္းတြင္ ပိုုမိုု နက္႐ိႈင္းစြာ တည္ရွိလာခဲ့သည္။

လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ အမ်ဳိးသားဒီမိုုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အစိုုးရ၏ ေခတ္ဦးကာလကတည္းက ျမန္မာႏိုုင္ငံသည္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ေရရွည္လိုုအပ္သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတံခါးဝသိုု႔ ေရာက္ရွိေစခဲ့ေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား ရွိခဲ့ၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္ လြန္ခဲ့ေသာ (၁၂) လတာ ကာလ၏ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားအရ အစိုုးရသစ္၏ အုုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈဆိုုင္ရာ ဖြဲ႕စည္းပံုု မ်ားသည္ အင္န္အယ္လ္ဒီအစိုုးရႏွင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုုေပၚရွိ က႑အမ်ားစုုအေပၚတြင္ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း ဆိုုင္ရာအာဏာမ်ားကိုု ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ကိုုင္တြယ္ထားေသာ တပ္မေတာ္ဟုု အမည္တြင္သည့္ ႏိုုင္ငံေတာ္ လက္နက္ ကိုုင္တပ္ဖြဲ႕တိုု႔အၾကား ေပါင္းစပ္ထားသည့္ “စပ္မ်ဳိး” စနစ္မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ အရပ္သား တစ္ပိုုင္း အစိုုးရျဖစ္ေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အာဏာရလာသည့္ ၂၀၁၁ ခုုႏွစ္မွစတင္ၿပီး ႏိုုင္ငံေရးရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိခဲ့သည္ကိုု သံသယျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိေသာ္လည္း သတိေပးေနသည့္ လကၡဏာရပ္မ်ားမွာ ယခုု အခ်ိန္တြင္ တိုုးပြားလာေနသည္။ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္အႏိုုင္ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း မဲဆြယ္စည္း႐ံုုးေရးကာလတြင္ ကတိေပးခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာခ်က္စာတမ္းအတိုုင္း ဒီမိုုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလုုပ္ငန္းမ်ားကိုု ပါတီအေနျဖင့္ ႀကိဳဆိုုဦးေဆာင္ႏိုုင္စြမ္း မရွိေနသည္ကိုု ေတြ့ရသည္။ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းမႈစတင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ တပ္မေတာ္၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုုးမႈမ်ားမွာ ဆက္လက္တည္ရွိေနၿပီး အဆံုုး မသတ္ႏိုုင္ဘဲ ရွိေနသည္။

လက္ရွိႏိုုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကိုု ေက်ာ္လႊားေျဖရွင္းရာတြင္ အဓိက အတားအဆီးႏွစ္ခုုမွာ ဖြဲ႕စည္းပံုု အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုုင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းျပႆနာႏွစ္ခုုမွာ နီးကပ္စြာ ဆက္စပ္မႈ ရွိသည္။ အင္အယ္လ္ဒီအစိုုးရ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု ျပန္လည္ေရးဆြဲျခင္းႏွင့္ ႏိုုင္ငံေရးဖာေထးမႈ(သိုု႔) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအားျဖင့္ အမ်ုိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကိုု ယူေဆာင္လာေပးရန္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုုင္မႈတိုု႔မွာ တပ္မေတာ္ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒ၏ေအာက္တြင္ ေက်ာက္ခ်ေနရသည္။ ျပင္ဆင္ႏိုုင္ရန္လည္း အခြင့္အေရး ရွိမည္ မဟုုတ္ပါ။ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု ေရးဆြဲရာတြင္ အမ်ုိးသားႏိုုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ တပ္မေတာ္၏ အေပၚစီး ရယူမႈကိုု ထိန္းသိမ္းထားႏိုုင္ရန္အလိုု့ငွာ တမင္ေရးဆြဲထားခဲ့ၿပီး ဥပေဒျပဳလြတ္ေတာ္မ်ား၌ အမတ္ေနရာ (၂၅) ရာခိုုင္ႏႈန္းကိုု အျပည့္အဝ ေနရာဦးထားသည့္အျပင္ အဓိကက်သည့္ ဝန္ႀကီးဌာနသံုုးခုုျဖစ္ေသာ ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ နယ္စပ္ ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနတိုု႔ကိုု ေကာင္းစြာ လက္ေရာက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။ ထိုု့အျပင္ လြတ္ေတာ္အတြင္း (၇၅)ရာခိုုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ ေထာက္ခံအတည္ျပဳမႈ ရရွိမွသာလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု ျပင္ဆင္ႏိုုင္မည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္၏ သေဘာထားဆႏၵမပါဘဲ ႏိုုင္ငံေတာ္၏ ဖြဲ့စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု ဘယ္ေသာခါမွ် ျပင္ဆင္ႏိုုင္မည္မဟုုတ္ေၾကာင္း အဓိပၺါယ္ သက္ေရာက္သည္။

ၿပီးခဲ့ေသာ ႏွစ္အတြင္း အရွိန္အဟုန္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္သည္လည္း အလားတူ ခလုုတ္ကသင္းမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုုင္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည္။ မူဝါဒပိုင္းတြင္ အေရးႀကီးေသာ အေျပာင္းအလဲတစ္ခုုမွာ ယခင္ ျပည္ေထာင္စုၾကံ႕ခိုုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ-တပ္မေတာ္အစိုုးရအေနျဖင့္ ႏွစ္ကာလရွည္ၾကာေသာ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲမ်ား အဆံုုးသတ္ႏိုုင္ျခင္းမရွိလွ်င္ ႏိုုင္ငံေတာ္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုးတက္မႈႏွင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝမႈမ်ားကိုု ရရွိလိမ့္မည္မဟုုတ္ဟု သတိျပဳမိသည့္ ေနာက္ပိုုင္း ၂၀၁၁ ခုုႏွစ္တြင္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ သို့ေသာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ႏိုုင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုုးမွ မထြက္ခြာမီ ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္၊ ေအာက္တိုုဘာလတြင္ လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္း ရွစ္ဖြဲ့ျဖင့္သာ လက္မွတ္ေရးထိုုးသည့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ကိုု လက္မွတ္ ေရးထိုးခ်ဳပ္ဆိုုခဲ့ျခင္းအားျဖင့္ အခ်ိန္တိုုအတြင္း က်စ္လစ္ခိုုင္မာေသာ တိုုးတက္မႈသေကၤတကို တစ္စိတ္တစ္ပိုုင္း လုုပ္ေဆာင္ျပသႏိုုင္ခဲ့သည္။ ႏိုုင္ငံအတြင္း လႊမ္းမိုုးႏိုုင္မႈအားေကာင္းေသာ တပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအပါအဝင္ တိုုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္း(၁၃)ဖြဲ႕မွာ လက္မွတ္ထိုုးျခင္းအမႈတြင္ မပါဝင္ခဲ့ၾကေခ်။ ၂၀၁၆ ခုုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ အာဏာလႊဲေျပာင္းကာ ထြက္သြားရေတာ့မည့္ အစိုုးရအေနျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကိုု ေခၚယူ က်င္းပၿပီး အတင္းတြန္းႏိုုးထားသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားဝိုုင္းကိုု ႀကိဳးပမ္းအားထုုတ္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သိုု႔ေသာ္ တိုုးတက္မႈ ေႏွးေကြးခဲ့သည္မွာ ျငင္းဖြယ္မရွိ ရွင္းလင္းသိသာလွသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ သက္ဆိုုင္ရာ႐ံုုး၏ ဇက္ႀကိဳးမ်ားကို လက္လႊဲယူၿပီး သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစပ်ဳိးမႈမ်ားသည္ ဘဝသစ္ျဖင့္ အသက္႐ွဴႏိုုင္ရန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံအသစ္တစ္ရပ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္(၂၀၁၆)၊ ၾသဂုုတ္လ (၃၁) ရက္ေန့မွ စက္တင္ဘာလ (၃)ရက္ေန့အၾကားတြင္ ေခၚယူက်င္းပေပးႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ အင္န္အယ္လ္ဒီ အစိုုးရသစ္အေပၚ အေကာင္းျမင္စိတ္မ်ား ျပန္လည္ႏိုုးထလာေစခဲ့သည္။ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးစြာ ေခါင္းစဥ္တတ္ခဲ့ေသာ “ျပည္ေထာင္စုုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ - ၂၁ ရာစုုပင္လံုု” ကို ႏိုုင္ငံတစ္ဝွမ္းလံုုးရွိ မတူညီကြဲျပားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုုယ္စားလွယ္ဦးေရ (၇၀၀)ေက်ာ္ျဖင့္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ စုု႐ံုုးက်င္းပခဲ့သည့္နည္းတူ ၄င္းညီလာခံ အေပၚတြင္လည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား ျမွင့္မားစြာ ထားခဲ့ၾကပါသည္။ သိုု႔ေသာ္ လက္နက္ကိုုင္ပဋိပကၡမ်ား ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမွာ အေကာင္အထည္မေပၚေသးသည့္ အေျခအေနအျဖစ္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ထို့အျပင္ အင္န္အယ္လ္ဒီအစိုုးရအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ႏိုုင္ငံေတာ္တာဝန္ကိုု လႊဲေျပာင္း ယူၿပီးသည့္ေနာက္ တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုုင္းတိုု့၌ တိုုက္ပြဲမ်ား ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ သကဲ့သိုု႔ ရခိုုင္ျပည္နယ္တြင္လည္း စိုုးရိမ္စရာရွိသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ရပ္ရြာေဒသခံတိုု႔၏ ေနရပ္ဌာေန ေရႊ႕ေျပာင္းရမႈမ်ား တဖန္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္။

အက်ပ္အတည္းခက္ခဲမႈအားလံုုးကိုု အင္န္အယ္ဒီ၏ တံခါးဝေရွ႕တြင္ ခ်ထား၍မရႏိုုင္ပါဟူသည့္အခ်က္ကို အေရးစိုက္ထားသင့္ပါသည္။ ၂၁ ရာစုု ပင္လံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမတိုုင္ခင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အတားအဆီးကိုု ရိုုက္ခ်ဳိးခဲ့သည့္ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားစြာလည္း ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈဆိုုင္ရာ ရွည္လ်ားသည့္ က်႐ံႈးမႈသမိုုင္းေၾကာင္းမ်ား ရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ အဓိက အတားအဆီး သံုုးခုု အခိုုင္အမာ ရွိေနသည္။ ပထမတစ္ခုုမွာ အင္န္အယ္လ္ဒီႏွင့္ တပ္မေတာ္အၾကားရွိ ႏွစ္ပင္လိမ္(သို့) ကပ္ျပား အစိုုးရအုုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈျဖစ္ၿပီး ယင္းေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုုင္ရာ ဆယ္သြယ္ဆက္ဆံမႈႏွင့္ ေစ့စပ္ ညိွႏိႈင္းမႈမ်ားတြင္ ျပႆနာမ်ားကိုု ျဖစ္ေစသည္။ ျမန္မာ့စစ္တပ္အေနျဖင့္ “ေဒသအတြင္း ထပ္ဆင့္ေဒသခဲြ” စနစ္ကိုု ဆက္လက္ လည္ပတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး တိုုင္းျပည္အတြင္း မတူညီေသာေဒသမ်ားအတြင္း မတူညီသည့္ မဟာ ဗ်ဴဟာမ်ားျဖင့္ ႏိုုင္ငံေရး/စစ္ေရးဗ်ဴဟာခင္းျခင္းျဖင့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္မႈ ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီ စာခ်ဳပ္တြင္ တိုုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းအားလံုုး ပါဝင္လာမႈကိုု ကန့္ကြက္ေနသည္။ ဒုုတိယအခ်က္မွာ တပ္မေတာ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတြင္ ၄င္းတိုု႔၏ ေခါင္းေဆာင္မႈ အခန္းက႑ကိုု ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအားျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားေနျခင္းသည္ ပါလီမန္လြတ္ေတာ္တြင္ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုု အမွီအခိုုကင္းကင္းျဖင့္ ဦးတည္ေရြ႕လ်ားမည့္ အင္န္အယ္လ္ဒီကိုု ပိတ္ပင္ တားဆီးေနသည္။ တတိယအခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုုင္ငံေရးအေရြ႕ကိုု ထိပ္ဆံုုးမွဦးေဆာင္သည့္ ဗမာတိုုင္းရင္းသား အမ်ားစုု ပါဝင္သည့္အုုပ္စုုႏွစ္စုုျဖစ္သည့္ အင္န္အယ္လ္ဒီႏွင့္ တပ္မေတာ္အၾကားရွိ ဖက္ဒရယ္ဝါဒဆိုုင္ရာကိစၥတြင္ အဓိက ေသာ့ခ်က္ က်သည့္ သေဘာတရားေရးရာ အျမင္မ်ား(သိုု႔)ရပ္တည္မႈမ်ား ကြဲျပားျခားနားသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုုး အခ်က္ ျဖစ္သည့္ ဖက္ဒရယ္သေဘာတရားေရးဆိုုင္ရာသည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက ျမန္မာ့ႏိုုင္ငံေရး ဆိုုင္ရာအက်ပ္ အတည္း၏ အသဲႏွလံုုးဗဟိုုခ်က္မပင္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ ည့ံဖ်င္းမႈ သံသရာအား က်ဳိးပဲ့ပ်က္စီးသြားေစရန္ အသစ္ေသာ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈမ်ားႏွင့္ စြန္႔ဦးလုုပ္ေဆာင္မႈမ်ား မျဖစ္မေနလိုုအပ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းထင္ရွားေနသည္။ ယခုလိုု အေန အထားတြင္ မတူညီေသာ ပါဝင္တက္ေရာက္သူမ်ားအၾကား ဘံုက်သည့္ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္မ်ားမရွိဘဲ ေနာက္ထပ္ ညီလာခံတစ္ခုုကိုု က်င္းပျခင္းသည္ လာမည့္အခ်ိန္ကာလတြင္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ ရလဒ္မ်ားကိုု ရရွိ ေအာင္ျမင္ရန္ အလားအလာရွိလိမ့္မည္ မဟုုတ္ေခ်။ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္သည္လည္း ေအာင္ျမင္သည့္နိဂံုုးမရွိဘဲ ငါးႏွစ္ေက်ာ္လာခဲ့ၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ၄င္းသည္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊဦးေဆာင္သည့္ ယခင္စစ္အစိုုးရလက္ေအာက္တြင္ ဆယ္စုုႏွစ္ႏွစ္ခုုအၾကာ စြန့္ဦးလုုပ္ေဆာင္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္းအတိုုင္း လိုက္ေနျခင္းသာျဖစ္သည္ဟု အေရးစိုုက္ထားသင့္သည္။ ေနာက္ထပ္တစ္ခ်က္မွာ ညီလာခံတစ္ခုုၿပီးတစ္ခုု က်င္းပျပဳလုုပ္ျခင္းသည္လည္း အေျခအေနကိုု ထိန္းခ်ဳပ္ကိုုင္တြယ္ထားရန္သာ ျဖစ္သည္။ “ပင္လံု”ဟူသည့္ အမည္နာမသည္လည္း တျဖည္းျဖည္း ေမွးမိန္လာ လိမ့္မည္ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ႀကိမ္က်င္းပမည့္ ၂၁ ရာစုုပင္လံုညီလာခံ၏ ေန့ရက္၊ အခ်ိန္ဇယားသည္လည္း အၾကိမ္ၾကိမ္ ေျပာင္းလဲခံရသည္။ ေနာက္ဆံုုးေၾကညာခ်က္အရ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေမလ(၂၄)ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပမည္ ျဖစ္သည္။ ၄င္းသည္ အစိုုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုးပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုုးေသာ တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား ပူးတြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးႏွင့္ ညိွႏိႈင္းေရးအစည္းအေဝးမွ ေနာက္ဆက္တြဲ ရလဒ္ျဖစ္သည္။

ထို့ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတစ္ရပ္ကိုု က်င္းပေတာ့မည္ဆဲဆဲကာလတြင္ လႊမ္းမိုုးတည္ရွိ ေနေသာ အတားအဆီးရပ္ဝန္းကိုု မည္ကဲ့သိုု႔ ႐ိုုက္ခ်ဳိးျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေနာင္လာမည့္ညီလာခံကိုု အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖင့္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လမ္းျပေပးႏိုင္မည္နည္းဟူသည့္ေမးခြန္းကိုု ေမးရမည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ ႏိုုင္ငံေရးသည္ ေခ်ာင္ပိတ္မိသည့္အေျခအေနကိုု အျမဲတမ္း ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳသည့္ တိုုင္းရင္းသားေရးရာ ျပႆနာ မ်ားကိုု ဦးတည္ကာ အာ႐ံုုစိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အဓိပၺါယ္ရွိေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကိုု အေကာင္အထည္ေဖာ္ လုုပ္ေဆာင္ရန္ လိုုအပ္သည္။

တန္းတူညီမွ်စြာ စုဖြဲ႕မႈ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကိုု သေဘာတူခဲ့ၾကသည့္ သမိုင္းဝင္ “ပင္လံု” ဟူသည့္ ေနရာေဒသ၏ တဖန္ျပန္လည္ႏိုု္းထလာမႈသည္ ၄င္း၏ကိုုယ္စားျပဳသေကၤတအတိုင္း အေရးႀကီးသည့္ အစျပဳမႈျဖစ္ခဲ့သည္။ သိုု႔ေသာ္ စာေရးသူ၏ ထင္ျမင္ခ်က္အရ တဖန္ျပန္လည္အသက္သြင္းရန္ အေကာင္းဆံုုးကာလမွာ ၁၉၆၁-၆၂ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းကိုု အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္ဟုု ယူဆသည္။ ယေန့ တိုုင္းရင္းသားမ်ား ေတာင္းဆိုုေနေသာအရာမ်ားမွာ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္တြင္ ရရွိခဲ့သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အနီးစပ္ဆံုုး ျဖစ္သည္ဟုု ေဖာ္ထုုတ္သတ္မွတ္ႏိုုင္ၿပီး “ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္း” သည္ ပင္လံုုညီလာခံႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒတိုု႔၏ မစံုလင္အားနည္းခ်က္မ်ားကိုု အထူးအသားေပး တံုု့ျပန္ေရးဆြဲထားသည္။ ပင္လံုမွေပးခဲ့ေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကိုု သာမာန္ကာလွ်ံကာျဖင့္ သတိလက္လြတ္ျဖစ္သြားႏိုုင္သည့္ အမွားအယြင္းႀကီးႀကီးမ်ဳိး ဒုုတိယအႀကိမ္ ထပ္မံျဖစ္သြား ႏိုင္သည္။ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းသည္ ကိုုလိုုနီေခတ္လြန္ကာလ ျမန္မာ့သမိုုင္းတြင္ မရွိမျဖစ္လိုုအပ္သည့္ လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ မွတ္ေက်ာက္တင္ႏိုုင္သကဲ့သို့ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ အစိုုးရ၏ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္တံမ်ားကိုု သိမ္းပိုုက္ကာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုုင္ရာ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား၏ ျဖစ္ႏိုုင္ေခ်မ်ားကိုု ႐ုုတ္သိမ္းၿပီး ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္ခန့္ စစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အတြက္ စင္ျမင့္တစ္ခုကိုု ခ်မွတ္တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္ဟုုလည္း ဆိုႏိုုင္သည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ရလွ်င္ အေျဖက ရွင္းေနသည္။ အကယ္၍ အဓိပၺါယ္ျပည့္ဝေသာ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အေျပာင္းအလဲက ယခုအခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ကၽြႏ္ုုပ္တို့၏ ေရွးတာဝန္ရွိသူမ်ားမွ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္တြင္ အဆင္မေျပစြာ ရပ္တန့္ပစ္ခဲ့ေသာ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အဆိုုျပဳျခင္းကိုု ျပန္လည္ေကာက္ယူၿပီး အသက္သြင္းစဥ္းစားရန္ ဘာ့ေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုုင္ရ သနည္းဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ဳိး ေမးျမန္းရန္ လိုအပ္ေနသည္။ အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာ ကြဲျပားျခင္းမွ တိုုင္းျပည္ကိုု ကာကြယ္ျခင္း မဟုုတ္သည့္အျပင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈသည္ မျဖစ္မျဖစ္လိုုအပ္ေသာ ႏိုုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္းမႈမ်ားကိုု ရပ္ဆိုင္းထားခဲ့ၿပီး ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒဆိုုင္ရာ အက်ပ္အတည္းကိုု ပိုုမိုုဆိုုးရြားသြားေစရန္ လုုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ သည္။

ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုုင္ရာ အက်ပ္အတည္းႏွင့္ စစ္တပ္အုုပ္ခ်ဳပ္မႈ၏ ေနာက္ခံအေျခအေန

ပါလီမန္လြတ္ေတာ္အစိုုးရ၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုလက္ထက္မွ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းသည့္ အခ်ိန္၊ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ မတ္လတြင္ ႏိုုုင္ငံသည္ ျပည္ေထာင္စုုျမန္မာ(ဗမာ)ႏိုုင္ငံေတာ္အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည့္သက္တမ္းမွာ ၁၄ ႏွစ္ခန့္မွသာ ရွိေသးသည္။ တိုုင္းျပည္အေနျဖင့္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီလက္မွ ၁၉၄၈ ခုုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီး ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၏ “စစ္တပ္-အိမ္ေစာင့္အစိုုးရ” အုုပ္ခ်ဳပ္မႈျဖင့္ ၁၉၅၈-၆၀ ခုုႏွစ္အတြင္း (၁၈)လၾကာသည့္ ၾကားကာလႏွင့္အတူ ပါတီစံုုပါလီမန္ လြတ္ေတာ္စနစ္ျဖင့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ ဒီမိုုကေရစီက်က် အုုပ္ခ်ဳပ္ခံခဲ့ရသည္။ အာဏာရွိေနဆဲ ဦးႏုဦးေဆာင္ေသာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ျပည္သူလြတ္ေျမာက္ေရး(ဝါ) “သန့္ရွင္း” ဖဆပလႏွင့္ ဆိုုရွယ္လစ္ဝါဒီမ်ားျဖစ္သည့္ ဦးဘေဆြႏွင့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတိုု႔ဦးေဆာင္ေသာ “တည္ျမဲ” ဖဆပလတိုု႔အၾကား ျပန္လည္ေပါင္းစည္း၍မရႏိုုင္ေသာ အကြဲအျပဲတိုု႔ေၾကာင့္ တိုုင္းျပည္မွာ မထိန္းႏိုုင္မသိမ္းႏိုုင္သည့္အေျခအေနေၾကာင့္ စစ္တပ္မွ တရားဝင္ တိုုင္းျပည္အာဏာကိုု လက္လႊဲယူ လိုုက္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းရင္းအစစ္အမွန္မွာ ဦးေနဝင္းႏွင့္ ဦးႏုုတိုု႔ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအရ (၁၀)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာၿပီးသည့္ေနာက္ ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ ကယား(ကရင္နီ) ျပည္နယ္တိုု႔၏ သီးျခားခြဲထြက္ခြင့္ အခြင့္အေရးျဖင့္ က်င့္သံုုးခြဲထြက္ေတာ့မည္ကိုု စိုုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟုု တရားမဝင္ နားလည္ႏိုုင္ပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္ထားသည့္အခ်ိန္ကာလ ျပည့္သည့္အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ေနခဲ့ပါသည္။

၁၉၆၀ ခုုႏွစ္ ဧၿပီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမည္သစ္ေပးထားေသာ ဦးႏုု၏ ျပည္ေထာင္စုပါတီသည္ ေအာက္လြတ္ေတာ္တြင္ ကိုုယ္စားလွယ္ေနရာ ၁၅၇ ေနရာ(၅၂ %)ျဖင့္ အႏိုင္ရၿပီး စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပုသည့္ ဦးဘေဆြႏွင့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းဦးေဆာင္ေသာ “တည္ျမဲ” ဖဆပလ ပါတီမွာ အမတ္ေနရာ(၄၀)(၃၀%)သာ ရရွိကာ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။ ၄င္းေရြးေကာက္ပြဲသည္ ႏွစ္ေပါင္းသံုုးဆယ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ ေနာက္ဆံုုးျဖစ္ေသာ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ မတ္လ(၂)ရက္ေန့တြင္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းမွ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈကိုု ဦးေဆာင္၍ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအတိုုင္း အုုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားအား ဆိုင္းငံ့ထားခဲ့ၿပီး လြတ္ေတာ္ကိုု ဖ်က္သိမ္းကာ ဦးႏုုႏွင့္ အျခားေသာ ပါတီမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တိုုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုု ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္၍ ျမန္မာႏိုုင္ငံသည္ စစ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဆက္ဆက္ျဖစ္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၊ ဗမာဆိုုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ၊ ႏိုုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ့၊ ႏိုုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးေကာင္စီတိုု့ျဖင့္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခံ ခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၁ ခုုႏွစ္ ဦးသိန္းစိန္၏ အရပ္သားတစ္ပိုုင္းအစိုုးရအာဏာလႊဲေျပာင္းမယူခင္အထိပင္ အဆိုုပါ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္ အုပ္ခ်ုပ္ခံခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ ႏိုုင္ငံေရး႐ႈေမွ်ာ္ခင္းမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။

ယခုုတစ္ႀကိမ္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈကိုု စစ္တပ္အရာရွိမ်ားက ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အဆိုုျပဳခ်က္ေၾကာင့္ဟုု အေၾကာင္းျပသည္။ ျပည္ေထာင္စုုမွခြဲထြက္ရပ္တည္ခြင့္ကိုု ေတာင္းဆိုုသည့္ ရွမ္းျပည္နယ္ဖက္ဒရယ္စာတမ္းဟုလည္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည္။ ယင္းေၾကာင့္ တိုုင္းျပည္ကိုု အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာကြဲသြားမည့္အေရးမွ ကာကြယ္ကယ္တင္ရန္ တပ္မေတာ္မွ ၾကားဝင္စြပ္ဖက္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ လက္ရွိတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ အပါအဝင္ အျခားေသာ ရာထူးႀကီးႀကီး တပ္မေတာ္အရာရွိႀကီးမ်ားသည္ အထက္ပါ ယူဆခ်က္အတိုုင္း ယေန႔ထက္တိုုင္ လက္ခံေနေသးသည္ကိုု ေတြ႕ရသည္။ သိုု႔ေသာ္ အဆိုုပါ ယူဆခ်က္သည္ မွားယြင္းေၾကာင္း(သိုု႔) လႊဲမွား ေသာ စိတ္ကူးသာျဖစ္ေၾကာင္း ၾကားေနႏိုုင္ငံေရးေလ့လာသူအမ်ားစုႏွင့္ ထိုုေခတ္ကာလကိုု ေရွ႕မီွေနာက္မွီ အသက္ရွင္ခဲ့သူ မ်ားက အက်ယ္တဝင့္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး စာတမ္းသည္ ဖြဲ့စည္းပံုု အေျခခံဥပေဒကိုု အေျခခံၿပီး ဒီမိုုကေရစီက်ေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား၏ ဗမာႏွင့္ ဗမာမဟုုတ္ေသာ လူမ်ဳိးမ်ားအၾကားတြင္ ရွိေနေသာ ပဋိပကၡႏွင့္ အစပ်ဳိးလ်က္ရွိေသာ မေက်နပ္ခ်က္မ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ တရားနည္းလမ္းက်စြာ ႀကိဳးပမ္းအားထုုတ္မႈ ျဖစ္ပါ သည္။ ထိုု့ျပင္ ပင္လံုတြင္ သေဘာတူညီခဲ့ေသာ တန္းတူညီမွ်သည့္ ျပည္ေထာင္စုုဆိုုင္ရာ ကတိကဝတ္မ်ားကိုု ျဖည့္ဆည္း ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေသာ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအား ျပင္ဆင္ျခင္းအလိုု့ငွာ နိဒါန္းပ်ဳိးေပးျခင္းအားျဖင့္ ႏိုုင္ငံေရးအရ ေျဖရွင္းမႈ နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။

ယခုတြင္ အားလံုုးသိသည့္အတိုင္း ပဋိပကၡတစ္ခုေၾကာင့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုး အၾကမ္းဖက္မႈပံုုစံမ်ဳိးျဖင့္ ႀကံဳေတြ့ လာႏိုုင္သည့္ သေဘာတရားအတိုင္း ျဖစ္လာႏိုုင္ေၾကာင္း စိတ္ပ်က္စရာေတြ႕ရသည္။ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ စစ္အာဏာ သိမ္းမႈသည္ ဒီမိုုကေရစီအုုပ္ခ်ဳပ္မႈကိုု အဆံုးသတ္ေစသည္သာမက ႏိုုင္ငံတစ္ဝွမ္း လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔စြာ ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေၾကာင္း သက္ေသထူသည့္သေဘာလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ လက္ရွိအေျခအေနမတိုုင္ခင္အထိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္း(၂၀)ေက်ာ္၊ အေရအတြက္အားျဖင့္ တပ္သား ၁၀၀၀၀၀ ေက်ာ္တို့သည္ အဆက္ဆက္ အုုပ္စုုိးခဲ့ ေသာ ဗမာႏွင့္ တပ္မေတာ္လႊမ္းမိုုးျခယ္လွယ္သည့္အစိုးရကို လက္နက္ခ်အဆံုုးသတ္ေတာ့မည့္ အရိပ္အျမြက္တစ္စံုတစ္ရာ မျပဘဲ ခုုခံေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ အထက္ပါ ႏိုုင္ငံေရးဇာတ္ကြက္မ်ားအရ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈ၏ အေၾကာင္းျပခ်က္ ျဖစ္ေသာ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးအဆိုုျပဳခ်က္၏ လားရာဘူတာႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုုကိုု ကယ္တင္ရန္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားစည္းလံုုးညီညြတ္မႈကိုု ထိန္းသိမ္းရန္ဟုု ယိုးမယ္ဖြဲ႕မႈမ်ားသည္ ဆန့္က်င္ဘက္ ရလဒ္မ်ားကိုုသာ ရရွိေစေၾကာင္း သိသာခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံအေနျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ေသာ တိုုင္းရင္းသား ပဋိပကၡျပႆနာပင္လယ္မ်ားထဲသိုု႔ တြန္းပိုု့ခံခဲ့ရၿပီး ယခုုထက္ထိတိုုင္ ကူးခတ္႐ုုန္းကန္ေနရပါသည္။ အဆိုပါ ႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္း ထိုုသိုု႔ျဖစ္ျခင္းသည္ တံုု့ဆိုုင္းခ်ိနဲ႔ၿပီး စီးပြားေရးအရ အကုန္အက်မ်ားျခင္းႏွင့္ တိုုင္းျပည္၏ အရင္းအျမစ္မ်ားကိုု ျပဳန္းတီးေစသည့္ လူသား အရင္းအျမစ္ ဆံုုး႐ံႈးျခင္းမ်ားကိုု အားေပးရာလည္းေရာက္ေလသည္။

ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး စာတမ္း (၁၉၆၁-၆၂)

ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး စာတမ္း(၁၉၆၁-၆၂)ကိုု ႏိႈက္ႏိႈက္ခၽြတ္ခၽြတ္ မေလ့လာခင္ သမိုုင္းျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္မ်ားကိုု နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္ႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုုဗမာႏိုုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု အတူတကြ ဖတ္႐ႈမွတ္သားထားရန္ အထူးအေရးႀကီးသည္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကိုု ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္းကိုုယ္စားလွယ္မ်ားမွ လက္မွတ္ေရးထိုုးခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုုင္ငံေတာ္အျဖစ္ အနာဂတ္တြင္ ပံုုေဖာ္ႏိုုင္သည့္လမ္းေၾကာင္းကို ျပင္ဆင္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုု နားလည္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲျခင္းႏွင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရး ရရွိေရးကိုု ဦးတည္ခဲ့ၾကသည္။ အျခားေသာ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္ခံ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ နယ္နိမိတ္ပိုုင္နက္မ်ားအၾကား သေဘာတူညီခဲ့ၾကေသာ တန္းတူညီမွ်ေရးႏွင့္ ေပါင္းစည္းပါဝင္ေရးမူေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ လြတ္လပ္ေရးကိုု ဆိုုလိုုသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္၏ အေျခခံမူမ်ားအတိုုင္း ၾကားျဖတ္အစိုုးရကိုု ဦးေဆာင္ေနေသာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဖက္ဒရယ္သေဘာတရားအေပၚတြင္အေျခခံေသာ ၄င္း၏ အေျခခံမူ(သိုု႔) လမ္းညႊန္ခ်က္(၇)ခ်က္ကိုု တင္ျပခဲ့သည္။ ယင္းလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားသည္ ေနာင္လာမည့္တိုုင္းျပဳျပည္ျပဳလြတ္ေတာ္တြင္ ေရးဆြဲမည့္ ဖြဲ႕စည္းပံုုဥပေဒ အသစ္ေရးဆြဲရာ၌ အဓိက ပါဝင္ထည့္သြင္းရမည့္အရာမ်ားႏွင့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းအေျခခံမူမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုုင္းျဖစ္ပါသည္။

(၁) လြတ္လပ္သည့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုုင္တိုုင္းျပည္ျဖစ္ျခင္း

(၂) တစ္သီးပုုဂၢလျပည္နယ္မ်ားသည္ ဖြဲ့စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားသည္ႏွင့္အမွ် ကိုုယ္ပိုုင္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာရရွိျခင္း

(၃) အခြင့္အာဏာဟူသမွ် တိုုင္းသူျပည္သားမ်ားထံမွ ဆင္းသက္လာျခင္း

(၄) ဒီမိုုကေရစီက်ေသာ လူ့အသိုုင္းအဝိုုင္းကဲ့သိုု႔ က်င့္သံုုးသည့္နည္းတူ တိုုင္းသူျပည္သားမွန္သမွ်အတြက္ ႏိုုင္ငံေရးရာ၊ စီးပြားေရးရာႏွင့္ လူမႈေရးရာမ်ား၌ တရားမွ်တမႈရရွိေစျခင္း

(၅) လူနည္းစုုအခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ လံုုေလာက္ေသာ ကာကြယ္ခ်က္မ်ား ျပဌာန္းေရး

(၆) ျပည္ေထာင္အခ်င္းခ်င္း ဥပေဒအရ ထိန္းေစာင့္ထားရွိျခင္း

(၇) ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု ေရွးရွဳလ်က္ ႏိုုင္ငံတကာတိုု့ႏွင့္ မိတ္ဝတ္မပ်က္ တြဲဖက္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း တိုု့ျဖစ္သည္။

စကားေျပာဆိုုမႈမ်ားႏွင့္ လုုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအရ ၾကည့္လ်ွင္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လြတ္လပ္ေရးသိုု့ ေရွး႐ႈ ေမာင္းႏွင္သည့္ ဖြဲ့စည္းပံုဥပေဒဆိုုင္ရာ ဦးေဆာင္ပံုုေဖာ္မႈသည္ ဖက္ဒရယ္မူဝါဒစနစ္တြင္ အျမစ္တြယ္ ေက်ာက္ခ် သင့္သည့္ “ဆႏၵအေလ်ာက္ စုုဖြဲ့ျခင္း”၊ “တန္းတူညီမွ်ျခင္း” ႏွင့္ “ကိုုယ္ပိုုင္ျပဌာန္းျခင္းဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရး” စသည္တိုု့တြင္ အေျခခံေၾကာင္း ရွင္းလင္းထင္ရွားသည္။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္၏ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္တြင္ ထုုတ္ေဝေသာ “ဘားမား ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒ”(Burma’s Constitution) စာအုပ္တြင္ ေရးသားထားခ်က္အရ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ တိုုင္းျပည္တစ္ခုုအေနျဖင့္ ေရြးခ်ယ္သင့္သည့္ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာစနစ္ႏွင့္ ပတ္သက္လ်ွင္ ရွင္းလင္း ျပတ္သားသူ ျဖစ္သည္ဟုု ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။

“ဗမာႏိုုင္ငံသစ္ကိုု တည္ေဆာက္တဲ့အခါမွာ ျပည္ေထာင္စုုစနစ္နဲ့ တည္ေဆာက္မွာလား။ ဒါမွမဟုုတ္ တစ္ျပည္ ေထာင္စနစ္နဲ့သြားမွာလား။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ ဗဟိုက ဦးစီးၿပီး တစ္ပံုုစံတည္းအုုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္နဲ့ သြားဖိုု့ ျဖစ္ႏိုုင္မွာမဟုုတ္ဘူး။ လူမ်ဳိးစုုငယ္ေတြရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရးဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြကိုု အကာအကြယ္ေပးတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ မည္မည္ရရ ထားရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စုုစနစ္ကိုု ေရးဆြဲျပဌာန္းၿပီး တည္ေဆာက္ရမယ္။”

ပင္လံုုတြင္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား၌ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္ထက္ ျပည္ေထာင္စုုစနစ္ကိုုသာ သေဘာတူထားခဲ့ေၾကာင့္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က ၄င္းစာအုုပ္တြင္ အတည္ျပဳထားသည္။ “ျပည္ေထာင္(ျပည္နယ္)မ်ား(တိုုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားအားလံုုး)သည္ ၄င္းတိုု့၏ ကိုုယ္ပိုုင္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒ ရွိရမည္။ ျပည္နယ္အဂၤါရပ္မ်ားရွိရမည္။ လြတ္ေတာ္၊ အစိုုးရႏွင့္ တရားလြတ္ေတာ္ဟူ၍ ရွိရမည္ဟုု မူလအယူအဆ ရွိခဲ့ၿပီးသား ျဖစ္သည္။” အထက္ပါ ပန္းတိုုင္မ်ားကို ပံ့ပိုးျခင္းအလိုု့ငွာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက “ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တိုု့ သတိထားရမွာက “ေပါင္းစည္းကာ ရပ္တည္စို့” ျဖစ္ရမယ္။“ေပါင္းစည္းကာ က်႐ႈံးစို့” မျဖစ္ရဘူး။” ဟု သမိုုင္းဆိုုင္ရာ ေလးနက္သည့္ သတိေပးစကားျဖင့္ အားေပးခဲ့သည္။

ကၽြႏုု္ပ္တိုု႔ႏိုုင္ငံအတြက္ အဖိုုးအခႀကီးမားေသာ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္ျဖစ္ေစ၊ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အေျခခံမူဝါဒမ်ား ျဖစ္ေစ ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုုဗမာႏိုုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒထဲတြင္ ေပါင္းစပ္ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိေခ်။ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕အမ်ားစုတိုု့သည္ အဆိုုပါႏွစ္၏ ဇူလိုုင္လတြင္ ႏိုုင္ငံေရးၿပိဳင္ဘက္အုုပ္စုု၏ လုုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ျခင္းခံရၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၄င္းအေျခခံဥပေဒ၏ အၿပီးသတ္မူၾကမ္းကိုု လုိက္ေလ်ာညီေထြမႈမရွိစြာ ေရးဆြဲ ခဲ့ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေနျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုု(သိုု့) ဖက္ဒရယ္အစိုုးရစနစ္ ျဖစ္ေပၚ လာေရး ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ပြင့္လင္း႐ိုုးသားေသာ္လည္း ၄င္းေနရာကိုု ဆက္ခံသည့္ ဦးႏုုကမူ ထိုနည္းထပ္တူမဟုုတ္ေခ်။ ဦးႏုုက ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒဆိုုင္ရာ အၾကံေပး ဦးခ်န္ထြန္းအား တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္-တစ္ပိုုင္းပံုစံျဖစ္သည့္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ပံုစံျဖင့္ ျပန္လည္ေရးဆြဲေစခဲ့ၿပီး ယင္းဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုု ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ က်င္းပေသာ ၾကားျဖတ္ အစိုုးရ၏ တိုုင္းျပဳျပည္ျပဳလြတ္ေတာ္တြင္ အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့သည္။ ထိုုအခ်ိန္တြင္ ဦးခ်န္ထြန္းႏွင့္ ဦးႏုတို့ကိုု တိုုင္းရင္းသား မ်ားလည္းျဖစ္၊ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုုလ္မွ ဥပေဒေက်ာင္းေအာင္ေသာ ပညာတတ္မ်ားလည္းျဖစ္ေသာ ဦးတင္ထြဋ္၊ ဆာဘဦး၊ ဦးေအးေမာင္ႏွင့္ ဦးေက်ာ္ျမင့္တိုု့က ညႊန္ၾကားခ်က္အရ အကူအညီေပးၾကရသည္။ တိုုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ထားရွိခဲ့ေသာ ဂတိစကားမ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ႀကိဳတင္ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္ေစကာမူ အသစ္ထြက္ေပၚလာေသာ ဗမာျပည္ေထာင္စုု ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒသည္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္စနစ္မူမ်ားအတိုုင္း ျဖစ္မလာခဲ့ေခ်။ ဦးခ်န္ထြန္းကိုုယ္တိုုင္ မေရမရာျဖစ္ခဲ့သည္ကို ဝန္ခံခဲ့သည္။ “ ကၽြန္ေတာ္တို့တိုုင္းျပည္က သီအိုုရီအရ ဖက္ဒရယ္လိုု့ ဆိုုေပမယ့္ လက္ေတြ့မွာေတာ့ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္နဲ့ပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။” ဟူ၍။

ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒဆိုုင္ရာ အားနည္းည့ံဖ်င္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ပံုုေဖာ္ခဲ့ၾကေသာ ျပည္ေထာင္စုအသစ္သည္လည္း ႀကီးမားေသာ အဖိုုးအခေပးခဲ့ရသည္။ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာႏွင့္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုၾကား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ႏိုုင္ငံ အႏွံ့အျပားတြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္နည္းတူ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္အစိုုးရမွ တင္သြင္းၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ အတည္ျပဳဆံုုးျဖတ္ခဲ့သည့္ “ရွမ္းဖက္ဒရယ္မူစာတမ္း”သည္ တရားဝင္လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ ကနဦးလုုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒ၏ သိသာထင္ရွားသည့္ အားနည္းခ်က္မ်ားကိုု ျပန္လည္တည့္မတ္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုုပါ ဖက္ဒရယ္မူစာတမ္းကိုု ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕မွ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ အကန့္အကြက္မရွိ သေဘာတူခဲ့ၾကၿပီး ဗမာမဟုုတ္သည့္ တုုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုကိုုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ညီလာခံ ကိုုယ္စားလွယ္မ်ားက ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၆ ရက္ေန့ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံညီလာခံႀကီးတြင္ ေထာက္ခံအတည္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ယင္းဆံုုးျဖတ္ခ်က္၏ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ကခ်င္၊ ကရင္နီ၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ ရခိုုင္၊ ရွမ္းႏွင့္ မြန္ စသည္တိုု့ပါဝင္ေသာ ျပည္နယ္ေပါင္းစံုုညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ကို အထက္ပါ ညီလာခံတြင္ ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုု ျပင္ဆင္ရန္ ဖက္ဒရယ္မူ(ရွမ္းမူ)စာတမ္းမွ ေသာ့ခ်က္က်ေသာ အပိုုင္းမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုုင္းျဖစ္ပါသည္။

လက္ရွိျပည္ေထာင္စုုျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းအုုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ လူမ်ဳိးစုုတိုုင္း တန္းတူညီမွ်မႈ အတြက္ လံုေလာက္စြာ ျပဌာန္းထားျခင္းမရွိ။ ထိုု့ေၾကာင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ လူမ်ဳိးစုုတိုုင္းအတြက္ တန္းတူညီမွ်ေသာ အခြင့္အေရးႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ေသခ်ာစြာ ရရွိေစရန္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ အေျခခံမူ မ်ားႏွင့္အညီ ျပန္လည္ေရးဆြဲသင့္သည္ဟုု ႀကိဳးကိုုင္ေကာ္မတီက အကန့္အကြက္မရွိ ဆံုုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ သိုု့အတြက္ ေၾကာင့္ ႀကိဳးကိုုင္ေကာ္မတီသည္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကိုု စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ အေျခခံမူမ်ား ႏွင့္အညီ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရန္ အတည္ျပဳဆံုုးျဖတ္ခဲ့ၾကၿပီး ထိုုသိုု့ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရာတြင္ တန္းတူညီမွ်မႈ အေျခခံမ်ားကိုု ထည့္သြင္းေရးဆြဲရန္ လိုုအပ္သည္။

(၁) ဗမာျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းေရး

(၂) လူမ်ဳိးစုုလြတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ့လြတ္ေတာ္ကိုု အာဏာတူေပးေရး

(၃) လူမ်ဳိးစုုလြတ္ေတာ္သိုု့ ျပည္နယ္တိုုင္းမွ တူညီေသာ ကိုုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ ေစလႊတ္ေရး

(၄) ဗဟိုု ျပည္ေထာင္စုုအား ေအာက္ပါ ဌာနမ်ားလႊဲအပ္ၿပီး ေအာက္ေဖာ္ျပပါ က်န္ရွိေသာ အာဏာႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုု ျပည္နယ္မ်ားသိုု့ လႊဲအပ္ေရး

(က) ႏိုုင္ငံျခားဆက္သြယ္ေရး

(ခ) ျပည္ေထာင္စုုကာကြယ္ေရး

(ဂ) ျပည္ေထာင္စုု ဘ႑ာေရး

(ဃ) ေငြဒဂၤါႏွင့္ ေငြစကၠူထုုတ္လုုပ္ေရး

(င) စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး

(စ) မီးရထား၊ ေလေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေရး

(ဆ) ျပည္ေထာင္စုုတရားစီရင္ေရး

(ဇ) ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္း ခြန္ေကာက္ေရး

(၅) ျပည္ေထာင္စုုဘ႑ာေတာ္ မွ်တစြာ ခြဲေဝေရးတိုု့ ျဖစ္ပါသည္။

အထက္ပါ အေျခခံလိုုအပ္ခ်က္ ငါးခုုထဲမွ ပထမဆံုုး အခ်က္ကို ပိုုမိုရွင္းလင္းစြာ နားလည္ရန္ လိုုသည္။ ဗမာလူမ်ဳိး(သိုု့) ဗမာျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ေရးကိစၥျဖစ္သည္။ ေနာင္ျဖစ္လာမည့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံတြင္ တိုုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ဦးႏုထံသိုု့ တင္သြင္းေသာ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းတြင္ ျပည္နယ္ေပါင္းစံု ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕မွ မွတ္တမ္းတင္ထားခ်က္အရ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အေျခခံက်ေသာ ျပႆနာရွိ ေနသည္ဟုု ဆိုသည္။ လြတ္လပ္ေရးမရခင္အခ်ိန္တြင္ သမိုုင္းအစဥ္အဆက္အရ ရွိခဲ့ေသာ “ဗမာျပည္မ”သည္ ကိုုလိုုနီ အစိုုးရလက္ေအာက္ရွိ အစိတ္အပိုုင္းတစ္ခုုသာျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဗမာအမ်ားစုအတြင္း “ဗမာဝန္ႀကီး” အျဖစ္ ပါလီမန္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ မိတ္ဆက္ သတ္မွတ္သည္။ နယ္စပ္ေဒသမ်ားမွ ဗမာမဟုုတ္သည့္တိုုင္းရင္းသားမ်ားမွာမူ ၄င္းတိုု့၏ ႐ုုိးရာဓေလ့အရ တင္ေျမာက္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အုုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ လက္ေအာက္တြင္ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးမွသာလွ်င္ ေတာင္တန္းေဒသ(ျပည္နယ္)ႏွင့္ ျပည္မႏွစ္ခုုစလံုုးမွာ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ေပါင္းစည္းထားျခင္း ခံလိုုက္ရ သည္။

မည္သိုု့ပင္ျဖစ္ေစ ဗမာျပည္မသည္ သီးျခားအစိုုးရျပည္နယ္တစ္ခုုအျဖစ္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မ်ားအတြက္ သီးသန့္ ရပ္တည္ရမည့္အစား ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအရ ဗဟိုအစိုုးရတစ္ခုုကဲ့သိုု့ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုသို့ျဖစ္ျခင္းသည္ ဗဟိုအစိုးရအာဏာမ်ားကို ဗမာျပည္မအတြင္းရွိ ဗမာအမ်ားစုႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ားက မတရားသိမ္းယူသည့္သေဘာ သက္ ေရာက္သည္သာမက ဗမာမဟုုတ္ေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ လူမ်ဳိးစုုမ်ား၏ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရးအမ်ားစုကိုု ျငင္းပယ္ခံရသည့္သေဘာလည္း သက္ေရာက္ပါသည္။

ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္္ဆင္ေရးကိုု ေထာက္ခံသူမ်ားအေနျဖင့္ ဦးႏုုထံသိုု့ ၄င္းတိုု့၏ ေျဖရွင္းနည္းကိုု စာတမ္းအျဖစ္ တင္သြင္းခဲ့ၾကသည္။ ဖက္ဒေရးရွင္းပံုစံကဲ့သို့ တည္ေထာင္ရမည္ဟုု ျပည္နယ္မ်ားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕က အခန္း(၂)တြင္ ေအာက္ပါအတိုုင္း ထုုတ္ေဖာ္ေရးသားခဲ့သည္။

(၁) ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုုင္ငံေတာ္ကိုု စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုုျဖစ္ေရး ေသခ်ာေစရန္၊ ျပည္နယ္အားလံုးသည္ ပူးေပါင္းၿပီး ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုုကိုု တန္းတူညီမွ်စြာ ဖြဲ့စည္းရမည္ဟူေသာ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္အေပၚတြင္ အေျခခံရမည္။ ထို့ေၾကာင့္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုသည္ ျပည္မႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားေပါင္းစည္း႐ံုသက္သက္ မဟုုတ္ရပါ။ ဗမာျပည္မကိုုလည္း ျပည္နယ္တစ္ခုုအျဖစ္ သတ္မွတ္ဖြဲ့စည္းထူေထာင္ၿပီးမွသာလွ်င္ ျပည္နယ္မ်ားစုစည္းကာ ထူေထာင္ထားသည့္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုုကိုု ပံုေဖာ္ဖြဲ႕စည္းသင့္သည္။

(၂) ဗမာျပည္မမွ အစိုုးရ၏ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာမ်ားကိုု မတရားယူလိုုက္ျခင္းသည့္သေဘာမွာ တန္းတူညီမွ်မႈ မရွိသည့္ သေဘာေဆာင္ၿပီး ၄င္းမွတဆင့္ မေက်နပ္ျခင္းမ်ားကို ဖန္တီးသကဲ့သိုု့ျဖစ္သျဖင့္ ဗမာျပည္မအား မဲဆႏၵျပည္နယ္တစ္ခုု အျဖစ္သာ သတ္မွတ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုုဗမာႏိုုင္ငံတည္ေထာင္ျခင္းအားျဖင့္ အဆိုုပါ မေက်နပ္မႈမ်ားကိုု ဖယ္ရွားပစ္ရန္ ကၽြႏ္ုုပ္တိုု့အေနျဖင့္ အခိုုင္အမာ ဆႏၵရွိၾကပါသည္ဟုု ဆိုသည္။

ဦးႏုုႏွင့္ တိုုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား မည္သည့္သေဘာတူညီခ်က္မ်ား အမွန္တကယ္ရွိခဲ့သည္ကိုု သိႏိုုင္ရန္ ဘယ္ေတာ့ခါမွ ျဖစ္မလာေတာ့ေခ်။ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒဆိုုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိမျဖစ္လိုုအပ္ေၾကာင္း ဦးႏုအစိုုးရအေနျဖင့္ သိခဲ့ပါသည္။ သိုု့ေသာ္ ဖက္ဒရယ္ကိစၥအား အေၾကအလည္ေဆြးေႏြးရန္ ႏိုုင္ငံလံုုးဆိုုင္ရာ ညီလာခံကိုု ဆက္လက္က်င္းပသည့္ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ မတ္လတြင္ ဦးႏုုႏွင့္ ၄င္း၏ ႏိုုင္ငံေရး လုုပ္ေဖာ္ေဆာင္ဖက္မ်ားႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလံုုး အဖမ္းခံရၿပီး အမ်ားစုုမွာ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသည္။

၁၉၆၂ ဖက္ဒရယ္အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အျငင္းအခံုႏွင့္ ၂၁ ရာစု ပင္လံုအား ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း

ရာစုုႏွစ္တစ္ဝက္ေက်ာ္ၿပီးသည့္ေနာက္ အဓိက ႏိုုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္သည့္ ၁၉၆၂ ဖက္ဒရယ္အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး အျငင္းအခံုႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ -၂၁ ရာစုုပင္လံုုတိုု့မွာ အနည္းႏွင့္အမ်ား တူညီၾကသည္။ ၁၉၆၂ တြင္ အဓိကေတာင္းဆိုမႈမ်ားမွာ တိုုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ကိုုယ္ပိုုင္ျပဌာန္းခြင့္ဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုုကေရစီႏွင့္ တန္းတူညီမွ်ေရးတိုု့တြင္ အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္အစိုုးရပံုုစံျဖစ္ၿပီး လက္ရွိတိုုင္းရင္းသားပါတီ (လက္နက္ကိုုင္ အဖြဲ႕အစည္း အပါအဝင္) အမ်ားစုသည္လည္း အဆိုုပါ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ေတာင္းဆိုေနပါသည္။ လာမည့္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ -၂၁ ရာစုပင္လံုုတြင္လည္း ၄င္းေတာင္းဆိုုခ်က္မ်ားကိုု ထပ္မံေတာင္းဆိုဦးမည္ျဖစ္သည္။ အဓိက ထူးျခားခ်က္မွာ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္တြင္ တိုုင္းရင္းသားပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားက ပါလီမန္လြတ္ေတာ္အမတ္မ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး ဥပေဒျပုသည့္ျဖစ္စဥ္မ်ားကိုု အသံုုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ သိုု့ေသာ္ လက္ရွိ ၂၁ ရာစုုပင္လံုတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးသူမ်ားအျဖစ္ ပိုုမိုုႀကီးမားသည့္ အခန္း က႑မွ ပါဝင္ကစားၿပီး ႏိုုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွာမူ အနည္းငယ္ေသာ အခန္းက႑တြင္သာ ပါဝင္ေနရသည္။ ဤအေျခအေန သည္ ဦးသိန္းစိန္အစိုုးရလက္ထက္ ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္၊ ေအာက္တုုိဘာလတြင္ လက္မွတ္ေရးထိုုးခဲ့သည့္ တစ္ႏိုုင္ငံလံုုး ပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္တြင္ ပါရွိေသာ ယႏၱရားမ်ားအားျဖင့္ ျဖစ္ေျမာက္လာရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္ရာတြင္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၏ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ပါလီမန္ လြတ္ေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုု ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္ ၁၉၆၃-၆၄ တြင္ အတိုုက္အခံမ်ားႏွင့္ က်င္းပသည့္ အမ်ဳိးသား အဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ အေတာအတြင္း တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိသည့္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကိုုသာ ဆုုပ္ကိုုင္ထားႏိုုင္ခဲ့သည္ကိုု ေတြ့ရသည္။

စစ္တပ္အစိုုးရအဆက္ဆက္အားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ကိစၥရပ္မ်ားကိုု ေသြးေအးသြား ရေလေအာင္ အားပါးတရ မ်က္ကြယ္ျပဳထားသည့္ ဆယ္စုုႏွစ္ ငါးခုၾကာလာသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ထူေထာင္ေရးေၾကြးေၾကာ္သံမွာ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုအုုပ္စုုမ်ား(တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လြတ္ ေတာ္အတြင္းမွ တိုုင္းရင္းသားလြတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္မ်ား) အားျဖင့္ ပိုုမိုုက်ယ္ေလာင္လာသည္။ ထိုုသိုု့ျဖစ္ျခင္းသည္ ႏိုုင္ငံေရးအေျဖ ရလုုနီးပါးျဖစ္ေနသည့္ အဓိပၺါယ္ မသက္ေရာက္ေသးပါ။ ၁၉၄၇ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္၊ ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စု ဗမာႏိုုင္ငံဖြဲ႕စည္းပံုု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းမ်ားအားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ ဝါဒကိုု ေအာင္ျမင္စြာ မက်င့္သံုုးႏိုုင္သကဲ့သိုု့ တစ္ႏိုုင္ငံလုံုုးသေဘာတူလက္ခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလည္း ျဖစ္မလာခဲ့သည္ကိုု အသိအမွတ္ျပဳရန္ လိုုအပ္သည္။ ယေန့ထိတိုုင္ အင္န္စီေအအေျချပဳ ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းမႈျဖစ္စဥ္တြင္ မေရရာမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည္။ “ထြက္ေပၚလာ ႏိုုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ရလဒ္မ်ားႏွင့္အညီ ဒီမိုုကေရစီႏွင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံ၍ ျပည္ေထာင္စုကိုု တည္ေဆာက္ၾကစိုု့” ဟူ၍ ဝိုုးတိုုး ဝါးတား ေျပာေနၾကသည္။ ဤကဲ့သိုု့ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈမရွိျခင္းကိုုက အင္န္စီေအ၏ ကနဦးကာလတြင္ တိုုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းအမ်ားစုမွ လက္မွတ္ေရးထိုုးျခင္း မျပဳႏိုုင္သည့္ အဓိက အေၾကာင္းျပခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထိုနည္းတူ အင္န္စီေအသည္ အစိုုးရႏွင့္ စစ္တပ္အာဏာပိုုင္မ်ားက တိုုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုုမ်ား၏ ျပင္းျပေသာ ႏိုုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ပိုုမိုုေကာင္းမြန္ ေအာင္ျမင္လာေစရန္ လုုပ္ေဆာင္သည့္ ႏိုုင္ငံေရးပရိယာယ္တစ္ခုု ျဖစ္ေနျခင္းႏွင့္ မျဖစ္ေနျခင္းကိုုမူ ၄င္းအင္န္စီေအ လက္မွတ္ထိုုးသည့္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ မထိုုးသည့္ အဖြဲ႕မ်ားအားလံုုးမွ သတိထားေစာင့္ၾကည့္စရာကိစၥတစ္ခုုအျဖစ္ ဆက္လက္ကိန္းေအာင္းေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

႐ႈျမင္သံုုးသပ္မႈ - တီထြင္ဆန္းသစ္ေသာ အေတြးအေခၚႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အေျဖတစ္ခုု လိုုအပ္ေနျခင္း

လာမည့္ ၂၁ ရာစုုပင္လံုုအႀကိဳကာလမ်ားတြင္ အေျချပဳ ေတြးေခၚစဥ္းစားနည္းႏွစ္ခုုႏွင့္ ကၽြႏုု္ပ္တိုု့ ရင္ဆိုုင္ႀကံဳေတြ့ ခဲ့ရသည္။ တစ္နည္းမွာ အင္န္စီေအလမ္းညြန္ခ်က္မ်ားအေပၚအေျခခံေသာ အက်ယ္တဝင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအားျဖင့္ တိုုင္းျပည္၏ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု မည္ကဲ့သိုု့ ဖန္တီးေဖာ္ထုုတ္သြားမည္ကိုု ေတြးေတာခ်င့္ခ်ိန္သည့္ နည္းလမ္း ျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျဖရွင္းမႈအသစ္မ်ားျဖင့္ လံုုးလံုုးလ်ားလ်ား ျပင္ဆင္ လုုပ္ေဆာင္ရန္ လိုုအပ္ၿပီး ၁၉၄၇ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္၊ ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စုုဗမာႏိုုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းတိုု့ကိုု ျပန္လည္ခ်ိန္ထိုုးစဥ္းစားလုုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည့္ “ျပည္ေထာင္စုု သေဘာတူ စာခ်ဳပ္” ဟူေသာ အမည္သစ္ျဖင့္ တဖန္ သေဘာတူခ်ဳပ္ဆိုုျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္တစ္နည္းမွာ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းကိုု ျပန္လည္ေလ့လာသံုုးသပ္ရန္ႏွင့္ စစ္တပ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးမႈအားလံုုး အဆံုုးသတ္သြားရသည့္ ယခင္မ်ဳိးဆက္ ႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ားမွ ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ေသာ ႏိုုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ားကိုု ျပန္လည္ ေကာက္ယူေဆြးေႏြးရန္ ျဖစ္သည္။

ေတြးေခၚစဥ္းစားမႈႏွစ္ခုုစလံုုးကိုု စဥ္းစားသည့္အခါတြင္ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္း၏ အဆံုုးတြင္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းသည့္ အက်ဳိးဆက္မ်ားအေပၚတြင္ အေၾကာင္းရင္းခံစဥ္းစားသင့္သည္။ ယင္းသိုု့ အာဏာ သိမ္းမႈေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြား ေနဆဲျဖစ္ၿပီး တိုုင္းတာ၍မရႏိုုင္သည့္ လူသားတို့၏ နာက်င္ခံစားရမႈမ်ား၊ ရပ္ရြာလူ့အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေနရပ္စြန့္ခြာ ထြက္ေျပးရျခင္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးအရ ခၽြတ္ၿခံဳက် ေပ်ာက္ဆံုုးပ်က္စီးမႈမ်ားကိုု ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထိုု့အျပင္ ထိုျပႆနာျဖစ္ေစ သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကိုု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မေဆြးေႏြးဘဲ ေရႊ႕ဆိုုင္းထားျခင္းသည္လည္း ဘံု “အမ်ဳိးသားေရး လကၡဏာမ်ား” ႏွင့္ “အမ်ဳိးသားစည္းလံုုးညီညြတ္ေရး” စိတ္ဓာတ္မ်ား ပိုုမိုုနက္႐ိႈင္းလာၿပီး ဝ၊ ပအိုု့ဝ္၊ တအန္း(ပေလာင္)ႏွင့္ ရွမ္းနီအပါအဝင္ ျပည္ေထာင္စုုအတြင္း မိမိတိုု့၏ ကိုုယ္ပိုုင္ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည့္ လူမ်ဳိးစုုအေျချပဳ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္မ်ားသည္ ဒီေရအလား ေတာက္ေလာက္မႈျမွင့္တက္လာေစခဲ့သည္။ စစ္တပ္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ဝါဒ ရွင္သန္မႈကိုု ကန့္သတ္ခ်ဳိးႏွိမ္ထားမႈတိုု့သည္ ျမန္္မာႏိုုင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားေရး ဆိုုင္ရာ စည္းလံုုးညီညြတ္မႈႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု ယူေဆာင္ေပးႏိုုင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ရွင္းလင္းထင္ရွားေနပါသည္။

ဆိုုခဲ့ပါ ေနာက္ခံအေျခအေနတြင္ အင္န္စီေအ စာခ်ဳပ္တစ္ခုုတည္းေပၚတြင္ အေျခခံေသာ “ျပည္ေထာင္စုု သေဘာတူညီစာခ်ဳပ္”ကိုု ေအာင္ျမင္စြာ ေရးထုိးႏိုုင္ရန္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးသည့္ ေတြးေခၚစဥ္းစားမႈပံုုစံသည္လည္း ျပႆနာပိုုပိုုၿပီး မ်ားလာသည့္ပံုစံ ျဖစ္လာေနသည္။ ခက္ခဲက်ပ္တည္းမႈေပါင္းမ်ားစြာ ေပၚထြက္လို့လာေနသည္။ လက္ရွိ အေျခအေနသည္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ ရပ္တည္ခ်က္တစ္ခုုျဖစ္သည့္ “ေစာင့္ၾကည့္ဦးမည္”(Wait and See) ဟူေသာ ရပ္တည္ခ်က္သည္လည္း အကူအညီမျဖစ္သည့္အျပင္ အနာဂတ္ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုု အမွန္တကယ္ ဦးတည္သြားမည့္ ပါတီ၏ရပ္တည္မႈႏွင့္ ေသြဖီေနသည္ကို ေတြ့ရသည္။ တကယ့္ကိုု ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထမရွိသည့္အရာတစ္ခုုမွာ ႏိုုင္ငံေရး ပါတီသည္ မိမိကိုုယ္ကိုု အမ်ုိးသားပါတီအျဖစ္ စဥ္းစားရပ္တည္ၿပီး တိုုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားတြင္လည္း ရပ္တည္ ထူေထာင္ထားသည့္ ပါတီမ်ားပင္ျဖစ္လင့္ကစား ဖက္ဒရယ္ဆိုုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္သက္ဆိုုင္သည့္ ရပ္တည္ခ်က္ စာတမ္းမ်ားမရွိ(သိုု့) အမ်ားျပည္သူသိရွိေအာင္ ခ်ျပထားျခင္းမရွိသည္ကိုု ေတြ့ရသည္။ ဥပမာအေနျဖင့္ျပရမည္ဆိုုလွ်င္ ဦးဝင္းထိန္ ကဲ့သို့ေသာ အင္န္အယ္လ္ဒီ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္က ေျပာခဲ့သည့္စကားတြင္ ေတြ့ႏိုုင္သည္။ လက္ရွိ ျပည္နယ္ ခုႏွစ္ခုုႏွင့္ တိုုင္းေဒသႀကီး(ယခင္က တိုုင္းအျဖစ္သတ္မွတ္သည္)ခုႏွစ္ခုုတြင္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီကိုု ႏွစ္သက္ သေဘာက် ၾကသည္။ သို့ေသာ္ နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ျဖင့္ အဓိပၺါယ္ေကာက္ယူႏိုုင္သည္။ ဆိုုလိုုသည္မွာ နယ္ေျမေဒသကိုု အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ဝါဒပံုစံကိုု လက္ခံရပ္တည္မႈျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုုင္မည္။ သိုု့ေသာ္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုုင္းေဒသႀကီးမ်ားသိုု့ ဗဟိုုမွ အခြင့္အာဏာအခ်ဳိ႕ကိုုသာ ခြဲေဝထားသည့္ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္အစိုုးရပံုုစံ၏ ဆက္လက္ျဖစ္ေနသည့္ပံုုစံ တစ္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏိုုင္သည္။ အထက္ပါ မေသခ်ာမႈမ်ားကပင္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ရပ္တည္မႈကိုု ထင္ေၾကးေပးရန္ တံခါးဖြင့္ထားဆဲအေျခအေနအျဖစ္ အဓိပၺါယ္ေကာက္ယူႏိုုင္ၿပီး ထိုသိုု့ျဖစ္ေနျခင္းကလည္း တိုုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ ရပ္ရြာလူ့အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ စိုုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကိုု ျဖစ္ေစသည္။

အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ တံု့ဆိုုင္းေနျခင္းႏွင့္အတူ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက ထပ္ခါတလဲလဲ ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေျပာဆိုုသည့္အရာမွာ စစ္တပ္ကိုုယ္တိုုင္ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒကိုု ကာကြယ္သြားမည့္ အေၾကာင္း၊ ဖက္ဒရယ္အစိုုးရပံုုစံျဖင့္ ပံုသြင္းရန္ မျဖစ္မေနလိုုအပ္သည့္ ဖြဲ႕စည္းပံုုမ်ားအားလံုုး ၄င္းတိုု့၏ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္ေၾကာင္း အခုုိင္အမာဆိုုသည္။ သိုု့ေသာ္လည္း ေစ့ေစ့စပ္စပ္ၾကည့္လွ်င္ ထိုကဲ့သိုု့ မျဖစ္ႏိုုင္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အားလံုုးမွာ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုု ေအာင္ျမင္စြာ ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ စိတ္အားတက္ၾကြမႈမရွိေၾကာင္း ျပသေနသည္။ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ တုုိင္းျပည္ကိုု ဖက္ဒရယ္စနစ္အတိုုင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ႏႈတ္၏ေစာင္မျခင္းျဖင့္သာ သေဘာတူၿပီး လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံအရ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ ၄င္းတိုု့၏ အက်ဳိးအျမတ္အတြက္ ေသခ်ာေစသည့္အရာမ်ားကိုုသာ ဖက္တြယ္ထားရန္ စိတ္ဝင္စား ေနၾကသည္။

လက္နက္ကိုုင္(သိုု့) ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရသူမ်ားျဖစ္ေသာ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုအုုပ္စုုမ်ားအတြက္မူ ဖက္ဒရယ္ဝါဒအေပၚတြင္ ရွိေနသည့္ ၄င္းတိုု့၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ပင္လံုုစာခ်ုပ္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္း၏ အေျခခံမူမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ လူမ်ဳိးစုုအေျချပဳ ဖက္ဒရယ္ဝါဒအျဖစ္ ဆက္လက္ ရပ္တည္သြားမည္။ လက္ရွိႏိုုင္ငံေရးျဖစ္ေပၚတိုုးတက္မႈႏွင့္ အေျခအေန အမွန္တရားမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံေသာ ထိန္းညိွမႈမ်ားျဖင့္ ျပဳျပင္ မြမ္းမံေပးျခင္းတစ္ခုုသာ လိုုအပ္သည္။

အထက္ပါ ကြဲျပားျခားနားသည့္ ႐ႈျမင္မႈမ်ားအရ လက္ရွိ အင္န္စီေအအေျချပဳ ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းမႈျဖစ္စဥ္သည္ နီးစပ္မႈ ရွိလာေတာ့မည့္ ႏိုုင္ငံေရးအေျဖကိုု ကၽြႏုု္ပ္တိုု့အတြက္ ယူေဆာင္လာမည့္ပံု မေပၚသည့္ အဓိပၺါယ္သက္ေရာက္ေနသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ အဓိက ႏိုုင္ငံေရးကစားသမားမ်ားျဖစ္သည့္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုုင္ အပါအဝင္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုပါတီမ်ားသည္ ဖက္ဒရယ္ဝါဒႏွင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ေပၚထြက္လာေသာ ျပည္ေထာင္စုဗမာႏိုုင္ငံႏွင့္ သက္ဆိုုင္သည့္ သေဘာတရားအေပၚတြင္ အေျခတည္ေသာ စဥ္းစားမႈမ်ားႏွင့္ ေဝးကြာ ေနသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုုင္း စစ္တပ္လႊမ္းမိုုးသည့္ အစိုုးရမ်ားႏွင့္ ယခုေခတ္ အင္န္အယ္လ္ဒီကိုု ေထာက္ခံသူမ်ား သည္ပင္လ်ွင္ လက္ရွိျမန္မာႏိုုင္ငံကိုု ေပါင္းစည္းထားသည့္ ႏိုုင္ငံ(သိုု့) အင္ပါယာတစ္ခုု၊ ပုဂံေခတ္အေနာ္ရထာမင္းမွ အစျပဳေသာ ပထမဆံုုးဗမာဘုရင္မ်ားေခတ္ကတည္းက အဓိကအားျဖင့္ ဗမာလူမ်ဳိး၏ အုုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္ ေနေသာႏိုုင္ငံအျဖစ္ ဆက္လက္ အသိအမွတ္ျပဳၾကေၾကာင္း ျမင္သာထင္သာရွိေနသည္။ ထိုနည္းတူ ဗမာမဟုုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားအတြက္မူ ၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုုျမန္မာႏိုုင္ငံသည္ အသစ္ဖန္တီးထားသည့္ နယ္ေျမႏွင့္ ႏိုုင္ငံေရးအရ စုစည္းထားၿပီး ပင္လံုသေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံေသာ ႏိုုင္ငံအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈ တြင္ ကိုုလိုုနီမ်ား အာဏာစြန့္သြားသည့္ေနာက္ပိုုင္း ၿဗိတိသွ်အိႏၵိယအင္ပါယာ လက္ေအာက္ခံ နယ္ေျမမ်ားႏွင့္တြဲဖက္ၿပီး လြတ္လပ္သြားသည့္နယ္ေျမမ်ားကိုု ေပါင္းစည္းကာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏိုုင္ငံ တစ္ခုအျဖစ္ လည္းေကာင္း လက္ခံထိန္းသိမ္းထားလိုၾကသည္။ ဆိုုခဲ့ပါ ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ နားလည္မႈဆိုင္ရာ ကြဲျပား ျခားနားမႈမ်ားႏွင့္ စပ္ဆိုုင္ေသာ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ခက္ခဲေနျခင္းမ်ားသည္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တြင္ ေဆြးေႏြး ဘက္ညီသည့္ အဆင့္တစ္ဆင့္ ဖန္တီးရန္ မတတ္ႏိုုင္ျခင္းမ်ားကိုု ပိုမိုဆိုုးရြားေစၿပီး ၄င္းသည္ ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းမႈ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခုုတည္းကိုုသာ ထိခိုုက္နစ္နာေစသည္သာမက ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ႏိုုင္ငံ၏ အစိတ္အပိုုင္းအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ဆက္လက္ ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ေသာ ဘဝပ်က္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ မလိုမုုန္းတီးမႈမ်ားကိုု ေလာင္စာဆီထည့္ေပး သကဲ့သိုု့ ျဖစ္သည္ကိုုလည္း ထပ္ေလာင္းထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္ လိုအပ္သည္။

လက္ရွိျဖစ္ပြားေနေသာ တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ၏ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး နယ္ပယ္ အားလံုုးတြင္ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုုးတက္ရန္အတြက္ ေႏွာင့္ေႏွးေစသည္ ဆိုုသည့္အခ်က္မွာ ယေန့ျမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ ဘံုလက္ခံ နားလည္သည့္ ဗဟုုသုုတတစ္ခုုျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းျဖစ္ခဲ့ေသာ ယခင္သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ ၂၀၁၁ ခုုႏွစ္ သမၼတတာဝန္ကိုု စတင္ထမ္းေဆာင္သည့္ကာလေနာက္ပိုုင္းတြင္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကိုု စတင္အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ သို့ပင္ေသာ္ျငားလည္း “အထက္-ေအာက္”ခ်ဥ္းကပ္မႈ နည္းလမ္းအေပၚတြင္သာ မွီခိုလိုက္ေလ်ွာက္ၿပီး ကၽြႏုု္ပ္တိုု့ ႏိုင္ငံ၏သမိုုင္းကိုု အသိအမွတ္ မျပဳလိုေသာသူမ်ား အစိုုးရ တာဝန္ရွိသူမ်ားအတြင္းတြင္ ရွိေနသေရြ႕ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ ေျပာင္းလဲတိုုးတက္မႈ အနည္းငယ္သာ ရွိေနျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အံ့အားသင့္စရာ မလိုပါ။ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ား လႊမ္းမိုးသည့္ အစိုုးရဌာနမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုုင္း စစ္တပ္ကို တည္ေဆာက္ဖြဲ႕စည္းမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္လာေသာ အဆိုပါ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ားသည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ပင္လံုမွစ၍ ယခင္ ဗမာျပည္မ၏ မတူညီသည့္ေဒသမ်ားႏွင့္ နယ္စပ္တိုုင္းရင္းသားေဒသမ်ားအၾကား တရားဝင္ ဂတိျပဳခဲ့ေသာ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္ အပါအဝင္ သမိုုင္းေၾကာင္းတေလ်ွာက္ရွိ ညီလာခံမ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားအားလံုုးကိုု ဖုံးဖိေပ်ာက္ကြယ္ ေစခ်င္ခဲ့ သည္။

မည္သိုု့ပင္ျဖစ္ေစကာမူ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားအေနျဖင့္ ဆိုုခဲ့ပါ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အားနည္းက်႐ံႈးမႈမ်ားကိုု တည့္မတ္ရန္ နည္းလမ္းရွာၾကရာတြင္ ျပဳသမွ်ႏုခဲ့ရသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး မရွိခဲ့ေခ်။ လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တြင္ ပင္လံုုႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ဟူေသာ ေဝါဟာရကိုု တရားဝင္ ျပန္လည္အသက္ဝင္လာေစရန္ လုုပ္ေဆာင္ျခင္းမွာ အေရးႀကီးသည့္ အဆင့္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထိုုသိုု့လုုပ္ေဆာင္ရာတြင္ တိုုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကိုု အမွန္တကယ္ရရွိေစရန္အတြက္ ေနာက္ထပ္ အဆင့္ တစ္ဆင့္ျဖစ္သည့္ ၁၉၆၁ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းကို ျပန္လည္ၿပီး အထူးဂ႐ုုစိုုက္သင့္သည္။ ယခင္ ႏိုုင္ငံေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ၄င္းစာတမ္းအားျဖင့္ ထိုုစဥ္က တိုုင္းျပည္အတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုုျဖစ္ေနသည့္ ႏိုုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအားျဖင့္ အတူတကြ အေျဖရွာရန္ ေနာက္ဆံုုးအႀကိမ္ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ ၂၁ ရာစုကာလတြင္ တိုုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးအမ်ားစုအေနျဖင့္ ၁၉၆၁-၆၂ ႏိုုင္ငံေရးေတာင္းဆိုမႈမ်ားသည္ တိုုင္းျပည္၏ ပဋိပကၡအေျခအေန တင္းမာမႈမ်ားကိုု ေလ်ွာ့ခ်ရန္၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ရန္ႏွင့္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားအတြက္ ေရရွည္တည္တံ့ေစမည့္ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အေျခခ်ေပးမႈမ်ား ေအာင္ျမင္ရန္ တစ္ခုုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ေနေသးသည္ဟုု ယူဆၾကသည္။ အဆိုုပါ ႏိုုင္ငံေရး ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမွာ တရားနည္းလမ္းက်သည္။ ဥပေဒေဘာင္ႏွင့္အညီျဖစ္ၿပီး အလံုုးစံုု ျဖစ္ႏိုုင္ေခ်လည္း ရွိသည္။

ဆယ္စုုႏွစ္ ငါးခုုေက်ာ္ၾကာခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ ပဋိပကၡ၏ ေနာက္ခံအေျခအေနမ်ားသည္လည္း ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ မတူညီေသာ ေနရာေဒသမ်ားတြင္ ပံုုစံေျပာင္းလဲသြားခဲ့သည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သိုု့ေသာ္ ပဋိပကၡ၏ ငုုပ္လွ်ိဳးေန တတ္သည့္သဘာဝ(သိုု့) တန္းတူညီမွ်ေရးႏွင့္ အားလံုုးပါဝင္သည့္ ဖက္ဒရယ္အေျဖရွာေရးတိုု့မွာ မေျပာင္းမလဲ ဆက္လက္တည္ရွိ ေနခဲ့သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဗမာျပည္မကိုု လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက တိုုင္းခုုႏွစ္တိုုင္း(ယခုုအခါ တိုုင္းေဒသႀကီးဟုုေခၚသည္)အျဖစ္လည္းေကာင္း ျပန္လည္၍ နယ္ေျမပိုုင္းျခားသတ္မွတ္ၿပီး တိုုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုနယ္ေျမ မ်ားကိုုလည္း ျပည္နယ္ခုုႏွစ္ခုု(ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုုင္ႏွင့္ ရွမ္း)အျဖစ္လည္းေကာင္း ဖြဲ့စည္းထားခဲ့ကာ ထိုုအထဲမွ ကိုုယ္ပိုုင္အုုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသေျခာက္ခုု(ဓႏုု၊ ကိုုးကန့္၊ ပအိုု့ဝ္၊ တအန္းႏွင့္ ဝျပည္နယ္)ကိုု ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံဥပေဒအရ ထပ္မံခြဲခန့္သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ သိုု့ေသာ္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုု ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္ ၁၉၆၁ ခုုႏွစ္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းအေပၚတြင္ အားကိုုးပံုုခ်ႏိုုင္သည္ဟုု လက္ခံလာေအာင္ အခုုိင္အမာ ေျပာဆိုုစည္း႐ံုုးေနဆဲ အေျခအေနတြင္ ရွိသည္။ ထိုုသုုိ့လုုပ္ေဆာင္ေနျခင္းသည္ အမွန္တကယ္ လိုုအပ္ေသာ ျပန္လည္ ဆန္းသစ္မႈမ်ားႏွင့္အတူ တန့္ေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ကိုု တြန္းႏိုုးႏိုုင္သည့္ အဓိကက်ေသာ အားထည့္မႈ တစ္ရပ္ျဖစ္ကာ ၂၁ ရာစုုပင္လံုုညီလာခံ၏ ပန္းတိုုင္ႏွင့္ ထပ္တူက်သည့္ ႏိုုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကိုုလည္း စတင္ႏိုုင္ မည္ျဖစ္သည္။

ေရွ့မတိုုးသာသည့္အေျခအေနကို ႐ိုုက္ခ်ဳိးဖ်က္ဆီးရန္ ဆန္းသစ္တီထြင္ေသာ ေတြးေခၚစဥ္းစားမႈမ်ား မျဖစ္မေန လိုအပ္လ်က္ရွိၿပီး တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုမ်ား၏ တစ္စိတ္တစ္သေဘာတည္းျဖစ္မႈသည္လည္း ဆိုုခဲ့ပါ ပန္းတိုုင္မ်ား အေပၚတြင္ ႀကီးထြားလာလ်က္ရွိသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ဇူလိုုင္လအတြင္း ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ (ေကအိုုင္အိုု) ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ မိုုင္ဂ်ာယန္တြင္ က်င္းပသည့္ တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ မ်က္ႏွာစံုုညီ အစည္းအေဝးတြင္ “ပင္လံုုလမ္းညႊန္”လက္စြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ သေဘာတူညီမႈရရွိႏိုုင္ရန္အတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကသည္။ ၄င္းလက္စြဲ၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကိုု တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုု ပါတီႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကားတြင္ အက်ယ္တဝင့္ေထာက္ခံမႈမ်ား ရရွိခဲ့သည္။ ေလာေလာလတ္လတ္ျဖစ္ေသာ ယခုုႏွစ္၏ ဧၿပီလတြင္ အင္န္စီေအ လက္မွတ္ထိုုးသည့္အဖြဲ႕(၇)ဖြဲ႕ႏွင့္ လက္မွတ္မထိုုးသည့္အဖြဲ႕(၇)ပါဝင္သည့္ တိုုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုုင္ အဖြဲ႕အစည္း(၁၄)ဖြဲ႕အေနျဖင့္ “ပင္လံုုလမ္းညႊန္” လက္စြဲအရ ၁၉၄၇ “ပင္လံုု သေဘာတူညီခ်က္၊ ဂတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ ပင္လံုုစိတ္ဓာတ္” တိုု့သည္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုမ်ားအၾကားရွိ ပဋိပကၡမ်ားကိုု ေျပလည္ေစရန္၊ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အေျခခ်မႈမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ႏိုုင္ေရးလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား၏ အုုတ္ျမစ္သဖြယ္ျဖစ္ရမည္ဟုု သေဘာတူ ဆံုုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၾသဇာအရွိန္အဝါရွိေသာ ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္ဦး အေနျဖင့္ လြန္ခဲ့သည္ႏွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကာလအတြင္း ထုုတ္ျပန္ျဖန့္ေဝခဲ့သည့္ သေဘာထားရပ္တည္ခ်က္ စာတမ္းကိုုလည္း အတည္ျပဳကာ ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ထပ္မံထုုတ္ျပန္ကာ ပင္လံုစာခ်ုပ္သည္ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုုမ်ားအတြက္ ဖယ္ရွား၍မရေသာ ႏိုုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အေမြအႏွစ္တစ္ခုုအျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ တန္ဖိုုးထားရမည္ဟုု သေဘာထား ထုုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ကိုုယ္ပိုုင္ျပဌာန္းခြင့္ဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား၊ ဒီမိုုကေရစီႏွင့္ တန္းတူညီမွ်ေရးတိုု့ျဖင့္ လႊမ္းျခံဳေစသည့္ ပင္လံုုစာခ်ဳပ္အေပၚတြင္ ထားရွိေသာ တိုုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုု အဖြဲ႕အစည္းမ်ား(လက္နက္ကိုုင္ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ႏိုုင္ငံေရးပါတီမ်ား)၏ စိတ္ဒံုုးဒံုုးခ်ကာ ႏွစ္ျမွဳပ္ထားမႈသည္ အထူးခိုုင္မာ လ်က္ရွိၿပီး ၁၉၄၇ တြင္ ကၽြႏုု္ပ္တိုု့၏ ေရွးႏိုုင္ငံေရးဖခင္မ်ား ေမွ်ာ္မွန္းထားခဲ့သည္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္အစိုုးရစနစ္ေအာက္တြင္ အထက္ဆိုုခဲ့ပါ အႏွစ္သာရမ်ားအားျဖင့္ ေက်ာက္ဆူးခ်ကာ ခိုုင္မာအားေကာင္းလာေစရန္ ျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆံုးတြင္ တိုုင္းျပည္ကို “ေပါင္းစည္းကာ က်႐ႈံးစို့” ဟူသည့္ ဦးတည္ခ်က္မ်ဳိးျဖင့္ တိုုင္းျပည္အတြက္ လုုပ္ေဆာင္မည့္ မည္သည့္လုုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ဳိးကိုုမဆိုု မလုုပ္သင့္ေၾကာင္း ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္တြင္ ကၽြႏ္ုုပ္တိုု့အား သတိေပး ေျပာၾကားခဲ့ေသာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စကားကိုု အာ႐ံုုထားကာ သတိျပဳသင့္သည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက စစ္တပ္၏ အာဏာစက္သက္သက္ျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကိုု ထိန္းခ်ဳပ္ကိုုင္တြယ္ခဲ့သည့္ အစိုုးရအဆက္ဆက္တြင္ ၄င္းအဓိပၺါယ္နည္းတူ အမွန္တကယ္ပင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ၄င္းအစား ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အယူအဆ တစ္ခုုျဖစ္သည့္ “ေပါင္းစည္းလ်က္ ရပ္တည္စို့”ဟူေသာ ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္အတူ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာျခင္း၊ ညိွႏိႈင္းျခင္းႏွင့္ ျပည္သူလူထုုႏွင့္ နယ္ေျမမ်ားအားလံုုးပါဝင္သည့္ ႏိုုင္ငံေရးေဆြးေႏြးအေျဖရွာမႈမ်ားအားျဖင့္ ျပန္လွည့္ သင့္သည့္အခ်ိန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ခါးသီးလွေသာ လက္နက္ကိုုင္ပဋိပကၡေခ်ာက္နက္ႀကီးထဲက်သည့္ကာလကို ေက်ာ္လြန္လာသည့္ ယေန့ လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္သည္ စည္းလံုုးညီညြတ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ကာ သဟဇာတျဖစ္ေရးအတြက္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ ျပင္းျပလွေသာ ရည္မွန္းခ်က္ကိုု လက္ေတြ့အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးႏိုုင္သည့္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းကိုု ျပန္လည္အသက္သြင္းရန္ အခြင့္အခါသင့္ဆံုုး အခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုုသိုု့ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ရန္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ က်န္ရွိေနၿပီး အေသးစိတ္ဆန္ေသာ ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းမႈမ်ားလည္း လိုုအပ္လိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ သို့ေသာ္ျငား လည္း ပင္လံုစာခ်ဳပ္နည္းတူ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးစာတမ္းသည္လည္း ကၽြႏ္ုုပ္တိုု့ႏိုုင္ငံ၏ သမိုုင္းတြင္ မရွိမျဖစ္ အေရးပါေသာ အစိတ္အပိုုင္း တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံႏွင့္ ၂၁ ရာစုပင္လံုုမွတဆင့္ ကၽြႏ္ုုပ္တိုု့ႏိုုင္ငံရွိ ျပည္သူလူထုုအားလံုုးအတြက္ ေရရွည္လိုုအပ္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တရားမွ်တျခင္းမ်ားကိုု ေမြးဖြား သယ္ေဆာင္ ေပးႏိုုင္သည့္ အေရးပါေသာ ေဆြးေႏြးပြဲစင္ျမွင့္မ်ားတြင္ စတင္ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုႏိုုင္သည့္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

စိုုင္းဝန္စိုုင္းသည္ ရွမ္းလူမ်ဳိး ႏိုုင္ငံေရးေလ့လာသံုုးသပ္သူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ယခင္ရွမ္းဒီမိုုကရက္တစ္ယူနီယံ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးေဟာင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။

ယခုစာစုုမွာ ဆြီဒင္ႏိုုင္ငံမွ ေထာက္ပံ့သည့္ TNI စီမံကိန္း၏ အစိတ္အပိုုင္းတစ္ခုုျဖစ္ပါသည္။

i Hugh Tinker, Union of Burma: A Study of the First Years of Independence (Oxford University Press, 1957), p.30.

ii Sai Aung Tun, History of Shan State From Its Origins to 1962 (Silkworm Books: Chiang Mai, 2009), p.381.

iii Source: Sai Aung Tun, History of Shan State, p.443.

iv The Karen National Union was reportedly unable to attend due to its ongoing congress.