ယခုႀကဳံေနရေသာ အေရးေပၚအေျခအေနမ်ားကို “ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မြတ္ဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ”တို႔ၾကား ျဖစ္ပြားေသာ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးတိုက္ပြဲႏွင့္ “လူမ်ိဳးစုသိမွတ္ခံယူပုံအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနေသာ ကိစၥမ်ား” ဟူ၍ ေကာက္ခ်က္ဆြဲမႈမ်ားကို မၾကာခဏၾကားရေလ့ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ အာရကန္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ရွိေရး ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ားရရွိႏိုင္ေရး စိန္ေခၚမႈမ်ားမွာ ထို႔ထက္မက ပိုမိုနက္ရႈိင္း က်ယ္ေျပာၿပီး ပို၍လည္း ရႈပ္ေထြးပါသည္။ သက္ဝင္ေသာ သမိုင္းေနာက္ခံက အာရကန္သည္ အာရွ၏ မဟာဗ်ဴဟာလမ္းဆုံတြင္ အေရးပါသည့္ အေနအထား ရွိေၾကာင္းကို ျပသေနသည္။
ဤအစီရင္ခံစာကို ဇာတ္ေၾကာင္းေျပာသည့္ ေရးထုံးျဖင့္ တင္ျပမည္ျဖစ္ၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ အသြင္ကူးေျပာင္း ေနေသာ ယခုအခ်ိန္ကဲ့သို႔ အေရးႀကီးသည့္ကာလတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ရခိုင္ျပည္သူမ်ား ရင္ဆိုင္ေနၾကရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို သုံးသပ္တင္ျပသြားပါမည္။ လူမ်ိဳးကြဲ၊ ဘာသာကြဲ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆကြဲသူမ်ား စုေပါင္း တည္ရွိၾကေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အျခားနယ္ေျမမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးကို သုံးသပ္ရာ တြင္ ေဒသခံတို႔ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ဘက္မွ်ေသာအျမင္မ်ားရွိရန္ လိုအပ္ၿပီး ေဒသခံတို႔၏အျမင္မ်ား၊ သေဘာ ထားခံယူပုံမ်ားကို မွ်တစြာထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရပါမည္။ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရေသာ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးစိန္ေခၚမႈမ်ားအေၾကာင္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာနည္းပါးၾကသလို ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ေစ့ငုနားလည္ႏိုင္ျခင္းလည္း ရွားပါးသည္။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အလယ္ အထီးက်န္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ခ်ိဳ႕ယြင္းပ်က္ျပားျခင္းမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ျခင္းမ်ား လြန္စြာရွားပါး ခဲ့သည္။
အာရကန္ေျမ၏ အေျခအေနမွာ အတိမ္းအေစာင္းမခံပါ။ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ လူသားခ်င္းစာနာစရာ ရွင္သန္ေနထိုင္ရန္ ခက္ခဲေနသည့္ အျဖစ္မ်ား ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္၌ ကုလသမဂၢ၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံတကာ ဇာတ္ေကာင္မ်ားသည္ အာရကန္ေျမ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အနာဂတ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနမည့္ “ႀကီးက်ယ္ေသာ ပထဝီႏိုင္ငံေရး ကစားပြဲသစ္”ခင္းက်င္းပါ၀င္လာၾကသည္။ ဤအေျခအေနတြင္ ေဒသခံမ်ား၏ အသံကို နားေထာင္ၾကရန္ လြန္စြာအေရးႀကီးလွသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးကို ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ လူမ်ိဳးစု-ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားထဲမွ အစြန္အဖ်ား အေရးကိစၥတစ္ခုအျဖစ္၊ သီးျခားအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုအျဖစ္ မရႈျမင္ရန္ လိုပါသည္။ လာမည့္ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း၌ အာရကန္သည္ တိုးတက္ေသာ၊ တစ္ဘက္ႏွင့္ တစ္ဘက္ ေကာင္းစြာသိထားနားလည္ၾကေသာ ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္သည့္ စံျပနယ္ေျမတစ္ခု ျဖစ္လာသင့္သည္ဟု ေမွ်ာ္ရည္သင့္ ၾကေပသည္။ အာရကန္ျပည္သူတို႔ သာတူညီမွ်မႈရရွိေရး၊ တရားမွ်တမႈကို ခံစားႏိုင္ေရးမွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံး၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးတို႔ႏွင့္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ျဖစ္ေနေပသည္။
