ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏွင့္ တရုတ္ေတာင္ပိုင္းေဒသရွိ မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲမႈ - သံုးစြဲမႈအေလ့အထမ်ားႏွင့္ အႏၱရာယ္ေလွ်ာ့ခ်ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း

9 Mayo 2019

ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏွင့္ တရုတ္ေတာင္ပိုင္းေဒသရွိ မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲမႈ - သံုးစြဲမႈအေလ့အထမ်ားႏ… (PDF, 3.72 MB)
Methamphetamine use in Myanmar, Thailand and Southern China: assessing practices, reducing harms (PDF, 1.86 MB)

Tipo de publicación: Policy briefing
Part of series: Drug Policy Briefings , 50

Autores

Renaud Cachia
Thura Myint Lwin

အဓိကသံုးသပ္တင္ျပခ်က္မ်ား

ရာစုႏွစ္ေႏွာင္းပို္င္းကတည္းက စိတ္ၾကြေဆး၀ါးသံုးစြဲမူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌သာမက ထငုိ း္ ႏငွ တ့္ ရတု ေ္ တာငပ္ ငုိ း္ ေဒသေတြထိပါ အထူးတလည္ တြင္က်ယ္ပ်ံ႕ႏွံ႔လာေနသည္။ ေစ်းအေတာ္ေပါသည့္ အေျခအေနမွ ေစ်းျပန္ တက္လာျခင္းမရွိေသးဘဲ အက်ဖက္ကိုပင္ ဦးတည္လာေနသည့္အတကြ ္ ေနရာတကာ၌ လယြ ္လင့္တကူျဖင့္ ၀ယ္ယူရရွိေနၾကသည္။ မူးယစ္ေဆး၀ါး ဖမ္းဆီးရမိမႈႏွင့္ ဆက္စပ္အဖမ္းအဆးီ မ်ား တစရ္ နိွ ္ထိုးျမငတ့္ ကလ္ ာခ့ဲ ေသာလ္ ည္းေဒသၾကီးတလႊား အလားတူအခင္းအက်င္းမ်ဳိး အားေကာင္းေကာင္းျဖင့္ အရွိန္ရလာခဲ့သည္။ အေျခအေနအရပ္ရပ္က မက္အမ္ဖီတမင္း လက္လွမ္းမီရရွိႏိုင္မႈႏွင့္ သံုးစြဲမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ရန္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပျ္ခယမ္ ကႈ ုိ အသားေပးထားသည့္ လက္ရွိမူ၀ါဒမ်ား၏ ထိေရာက္မႈ အားနည္းပံုကို မီးေမာင္းထိုးျပလ်က္ရွိသည္။
တိုက္ေဒသႀကီးတစ္ခုလံုး အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မက္အမ္ဖီတမင္းသည္ ေရပန္းစားလူႀကိဳက္အမ်ားဆံုး အမ္ဖီတမင္းအမ်ဳိးအစား စိတ္ၾကြေဆး (ATS) ျဖစ္လာသည္။ တစဖ္ ကတ္ ငြ လ္ ညး္ “ေရခဲ” ဟလု သူ မိ ်ားသည့္ မကအ္ မဖ္ တီ မငး္အၾကညသ္ ညလ္ ညး္ ေစ်းကကြ တ္ ငြ း္သ႔ုိအားေကာငး္ေကာငး္ျဖင့္၀ငေ္ ရာကလ္ ာလ်ကရ္ သိွ ည္။ မက္အမ္ဖီတမင္းေဆးျပားမ်ားကို အေငြ႕ပံုစံျဖင့္သာ ရႈရိႈက္ၾကေသာ္လည္း ပိုမိုအာနိသင္ျပင္းသည့္ မက္အမ္ ဖီတမင္းအၾကည္သည္ အေၾကာထဲထိုးသြင္းအသံုးျပဳႏိုင္သည္အထိ ေပ်ာ၀္ ငႏ္ ငုိ စ္ မြ း္ ရေိွ နသည။္ သျ႔ုိဖစ၍္ ေရခဲ သည္ျပစ္မႈဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးရႈေထာင့္မွမဟုတ္သည့္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးအျမင္ျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ရမည့္ ဆက္စပ္က်န္းမာေရးအႏၱရာယ္မ်ားကိုပါ ေဆာင္က်ဥ္းလာခဲ့သည္။
သးုံ စမဲြ ပႈ စုံ ခံ ်ငး္ သာ ကာြ ျခားမရႈ ေိွ သာလ္ ညး္ အလာႊ ေပါငး္ စ၌ုံ မကအ္ မဖ္ တီ မငး္ သးုံ စမဲြ သႈ ည္ တြင္တြင္က်ယက္ ်ယ္ ပ်ံ႕ႏွံ႔လ်က္ရွိသည္။ မက္အမ္ဖီတမင္းသးုံ စြဲမႈသည္ ေခတ္လူငယ္မ်ားအၾကား၌သာမက ညဆိုင္းအလပု သ္ မား မ်ားႏွင့္ ခက္ခဲပင္ပန္းသည့္ ကာယလုပ္သားမ်ားအၾကား၌လည္း ေရပန္းစားတြင္က်ယသ္ ည့္ လမူ ေႈ ရးအေလ့ အထႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။ စိတ္ၾကြေဆးျပားသံုးစြဲမူကို ေျခေျချမစ္ျမစ္နားလည္သိျမင္လိုပါက အဆိုပါ ေဆး၀ါးမ်ားက ေဆာငက္ ်ဥး္ ေပးလာႏငုိ သ္ ည့္ ေကာငး္ က်ဳိးအလားအလာမ်ားကိုပါ သံုးသပ္အသိအမွတ္ျပဳရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ အျခားတစ္ဖကတ္ ြင္လည္း ေဆးျပားသံုးစြဲသူမ်ားသည္ ယင္းႏွင့္ဆက္စပ္လ်က္ရွိသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားကို သိျမင္နားလည္ထားၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲမႈႏွင့္ ဆက္ စပ္ထြက္ေပၚလာသည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ သံုးစြဲသူမ်ား၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားႏွင့္ နည္းနာ မ်ားကို မ်ားစြာေလ့လာသင္ယူရန္ လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။
ATS ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဘက္လိုက္မႈကင္း၍ ယံုၾကည္အားထားရေလာက္သည့္ အေထာက္အထားအေျချပဳ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လက္လွမ္းမီႏိုင္မႈ အလြန္နည္းပါးလ်က္ရွိသည္။ ရလဒ္အေနျဖင့္ သးုံ စသဲြ ူမ်ား ကိုယ္တိုင္ မိမိတို႔၏ က်န္းမာေရးကိုအရင္းျပဳ၍ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ သံုးစြဲျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ ဤေဆး၀ါးမ်ား၏ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားကို ျမည္းစမ္းသင္ယူၾကရေတာ့သည္။ အလႊာေပါင္းစံုမွ လူမ်ားစြာသည္ မိမိတို႔၏ ဘ၀သက္တမ္းအတြင္း တစ္ႀကိမ္မဟုတ္တစ္ႀကိမ္ မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲရသည့္ အေတြ႕အႀကံဳကို ျမည့္စမ္း တတ္ၾကသျဖင့္ နည္းပညာသစ္မ်ား အသံုးျပဳျခင္းအားျဖငေ့္ သာလ္ ညး္ ေကာငး္ သတငး္ အခ်ကအ္ လကမ္ ်ားကုိ အမ်ားျပည္သူ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္လမွ း္ မလီ ာႏငုိ ေ္ အာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္ပါသည္။
သီးျခားအႏၱရာယ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကို မိတ္ဆက္က်င့္သံုး၍ အရွိန္ျမႇင့္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းသည္မက္ အမ္ဖီတမင္းကို အႏၱရာယက္ ငး္ ကငး္ ျဖင့္ သးုံ စတဲြ တသ္ ည့္ အေလအ့ ထမ်ားကုိ အားေပးျမငႇ တ့္ ငေ္ ပးႏငုိ ပ္ ါသည္။ အထူးသျဖင့္ အေငြ႕ပံုစံရွဴရိႈက္ရာမွ အေၾကာထဲထးုိ သငြ း္ သည့္ အေလအ့ ထမ်ဳးိ ျပနပ႔္ ာြ းလာျခငး္ မရေိွ စရန္ ကညူ ီ တားဆီးေပးႏိုင္သည္။ အႏၱရာယ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည့္ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ မကအ္ မဖ္ တီ မငး္ သးုံ စသဲြ မူ ်ား၏ ေလ်ာက္ နသ္ ငျ့္မတသ္ ည့္ အေတ႕ြ အႀကံဳမ်ားကအုိ ေလး အနက္ထား အသိအမွတ္ျပဳ၍ ပိုမိုေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းသည့္ သးုံ စြဲမႈအေလ့အထမ်ားကုိ ႀကိဳးစားက်င့္သံုး ျဖစ္လာေစရန္ လိုအပ္သလို ပံ့ပိုးကူညီေပးသင့္ပါသည္။
ျပႆနာရွိသည့္ မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစမြဲ ပႈ စုံ မံ ်ားအတကြ ္ အေထာကအ္ ထားအေျချပဳ ကသု ေရးအစအီ စဥ္မ်ား ကိုလက္လွမ္းမီအသံုးခ်ႏိုင္မႈ လြန္စာြ နညး္ ပါးေနဆျဲ ဖစသ္ ည။္ လကရ္ ၀ိွ နေ္ ဆာငမ္ လႈ ပု င္ နး္ မ်ားသည္ လးုံ ၀ေရာွ င္ ၾကဥ္၍ ပိတ္ေလွာင္ေဆးျဖတ္ေပးျခင္းကသို ာ တစခ္ တု ညး္ ေသာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရသွိ ည့္ ကသု ေရးနညး္ လမး္ အျဖစ္ သေဘာထား၍ ထိန္းသိမ္းကုသေပးသည့္ နည္းလမ္းအေပၚ အျပည့္အ၀မွီခိုလ်က္ရွိသည္။ ႏိႈင္းယွဥ္သံုးသပ္ ၾကည့္ပါက ရပ္ရြာအေျချပဳ အခင္းအက်င္းမ်ဳိး၌ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းကုသေပးသည့္ ကုထံုးမ်ားသည္ ပိုမိုအဖိုး နည္း၀နပ္ ါရ၍ိွ အေကာငအ္ ထညေ္ ဖာရ္ လယြ က္ သူ ညအ့္ ျပင္ ျပႆနာရသိွ ည့္ မကအ္ မဖ္ တီ မင္းသံုးစြဲသူအမ်ား စု၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ အလိုက္သင့္ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသည။္ အခ်ဳိ႕ေသာႏိုငင္ မံ ်ား၌ဆိုး ဆိုးရြားရြား မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲမႈ ျပႆနာရွိသူမ်ားအတြက္ ဒက္စ္အမ္ဖီတမင္းျဖင့္ အစားထိုးကုသေပး သည့္ကုထံုးသည္ ရလဒ္ေကာင္းမ်ား အေတာ္အသင့္ရရွိေစခဲ့သည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အစားထိုးေရာဂါကုထံုး မ်ားကုိမတိ ဆ္ က္က်င့္သံုးရန္အေလးအနကထ္ ားစဥ္းစားသငသ့္ ည။္ ဘနိ း္စာပငႏ္ ငွ ့္ေဆးေျခာက္ကဲ့သို႔ေသာ အာနိသင္ေပ်ာသ့ည့္အပငအ္ေျချပဳစတိ္ၾကြေဆး၀ါးမ်ား၏ေကာငး္က်ဳးိအလားအလာမ်ားကုိေရ႔ွေျပးစမီံကိန္း မ်ား သို႔မဟုတ္ စနစ္တက်ထိန္းခ်ဳပ္၍ အစမ္းသုေတသနျပဳျခင္းျဖင့္ စူးစမ္းေလ့လာသင့္ပါသည္။
မက္အမ္ဖီတမင္းသံုးစြဲသူမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းႏွင့္ ရႈံ႕ခ်ေ၀ဖန္မႈ အလြန္ျမင့္မားလ်က္ရွိၿပီး ၎တို႔၏ ဘ၀မ်ားအေပၚ အဖက္ဖက္မွ ထိခိုက္ေစလ်က္ရွိသည္။ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရမည္ကို ေၾကာက္ရံြ႕သည့္စိတ္ သည္က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ရယူသံုးစလဲြ သုိ မူ ်ားအတကြ ္ ႀကးီ မားသည့္အဟန္႔အတားတစ္ခု လိုျဖစ္ေနသည။္ အေရးယျူပစဒ္ ဏေ္ ပးမကႈ ုိ အေျခခထံ ားသည့္ တညဆ္ ဥဲ ပေဒမ်ားသည္ အေၾကာထဲထိုးသြင္းမႈ ပံုစံသို႔ ေျပာင္းလဲမႈကဲ့သို႔ေသာ ပိုမိုအႏၱရာယ္မ်ားသည့္ သံုးစြဲမႈအေလ့အထမ်ား ေပၚထြက္လာမႈကို တားဆီး ဟန္႔တားႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ဤကဲ့သို႔ေသာ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲသမူ ်ားအေပၚ ဖယၾ္ကဥမ္ ကႈ သုိ ာ ထပေ္ လာင္းအား ျဖည့္ေပးလ်က္ရွိသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈအပါအ၀င္ တစ္ကိုယ္ေရသံုးစြဲမႈအတြက္ မက္အမ္ဖီ တမင္းေဆးျပား အနည္းအက်ဥ္းလက္၀ယထ္ ားရမိွ ေႈ ၾကာင့္ ေထာငသ္ ငြ း္ ျပစဒ္ ဏ္က်ခံရျခင္းမရွိေအာင္ေဆာင္ ရြက္ေပးရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ ျခံဳငံုသံုးသပရ္ မညဆ္ ပုိ ါက အႏရၱ ာယေ္ လ်ွာခ့ ်ေရး ေဆာငရ္ ြက္ရန္ ယခု ထက္ပို၍ အေလးေပးအာရံုစိုက္၍ မက္အမ္ဖီတမင္း သံုးစြဲသူမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈ ပံုစံကို စည္းကမ္းတက်ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေစရန္ႏွင့္ ပိုမိုေဘးအႏၱရာယ္ကငး္ ရငွ း္ သည့္ သးုံ စမဲြ အႈ ေလ့အထမ်ားက်င့္ သံုး၍ မိမိတို႔၏ က်နး္ မာေရးကုိ အေလးထားဂရုစုိက္ႏိုင္ေစရန္အတကြ ္ လပု သ္ ာကငုိ သ္ ာရသိွ ည့္ ပတ္၀န္းက်င္ ေကာင္းမ်ား ဖန္တီးေပးရန္ ပိုမိုႀကိဳးပမ္းအားထုတ္သင့္ေပသည္။