ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့ ေပ်ာ္ႏိုင္မယ့္ မ်ဳိးဆက္လား လဖုိင္ဆုိင္းေရာ္၏ ေဆာင္းပါး

သမုိင္း၏ အေရးႀကီးသည့္ အခ်ဳိးအေကြ႔တစ္ခုကို က်မတုိ႔ ေရာက္ခဲ့ျပီ။ ယေန႔အခ်ိန္ေလာက္ ေမွ်ာ္လင့္အားတက္စရာေကာင္းသည့္ အခ်ိန္အခါမ်ဳိး မႀကဳံခဲ့ဖူးပါ။ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကုိ ကတိေပးထားေသာ တႏိုင္ငံလုံးတြင္ ဩဇာသက္ေရာက္သည့္ အတိုက္အခံ ပါတီႀကီးကို တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားကပင္ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ မဲေပးခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အရပ္သားအမ်ားစုပါဝင္သည့္ အစုိးရတစ္ရပ္ အာဏာရလာေတာ့မည္။ ဤႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္း ေအာင္ ျမင္ေစရန္အတြက္ ဆင္းရဲမႈပေပ်ာက္ေစရန္၊ အဂတိလုိက္စားမႈ ေလ်ာ့က်ေစရန္၊ မူးယစ္ ေဆးဝါးသုံးစြဲမႈ သိသာစြာေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းေစရန္ႏွင့္ ကာလၾကာျမင့္စြာ က်မတုိ႔ႏုိင္ငံပ်က္စီး ယုိယြင္းေစ မႈကုိျဖစ္ေစသည့္ အျခားလူမႈေရးျပႆနာတပုံတပင္ကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ က်မတို႕လုပ္ေဆာင္ၾကရပါမည္။

ယခုႏွစ္အေစာပုိင္းက ထိမ္းျမားျပီးစ က်မ၏သားေတာ္ေမာင္ႏွင့္သူ႕ဇနီးမွာ က်မတုိ႔ထံမွ ေကာင္းခ်ီးမဂၤလာခံယူရန္ ကခ်င္ျပည္နယ္သုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ က်မကုိက်မ ေျမးငယ္ေလးကုိ ေထြးေပြ႕ထားသည့္ အဖြားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ပထမ ဦးဆုံးအႀကိမ္ စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္မိသည္။ အနာဂတ္တြင္ ေပ်ာ္စရာ ေနာက္ထပ္မဂၤလာပြဲ တစ္ခုအတြက္ အိမ္သုိ႔ေရာက္လာဦးမည့္ ေျမးေလး သုိ႔မဟုတ္ ေျမးမေလးကုိ ႀကိဳဆုိရေပဦးမည္ဟု ဆက္ေတြးမိပါသည္။ ေနာင္လာမည့္မ်ဳိးဆက္အတြက္ က်မဘာေတြ ထားသြားႏိုင္မလဲ။ သူတုိ႔ဘာေတြ ေတြ႕ၾကဳံဦးမလဲ။ ႏွင္းလႊမ္းေတာင္တန္းမ်ားႏွင့္ ေတာပုန္းသစ္ခြပန္းမ်ားလား။ ဧရာဝတီျမစ္ထဲသုိ႔စီးဝင္သြားတဲ့ ေတာင္က်ေခ်ာင္းငယ္ေလးမ်ားလား။ သီးမွည့္ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ လယ္ယာေျမမ်ားလား။

စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းမ်ားျဖင့္ အက်ီးတန္ေနေသာ ကခ်င္ေတာင္တန္းမ်ားတြင္ သစ္ေတာမ်ားျပန္လည္ စိမ္းလန္းစုိေျပလာျပီး ၿငိမ္းေအးေသာ ေက်းလက္ေဒသ၏ အရသာကုိ ခရီးသြားမ်ား ခံစားႏိုင္ေတာ့မည္ဟု စိတ္ကူးယဥ္မိသည္။ ယေန႔ေခတ္ ႏုိင္ငံျခားပုိ႔ကုန္ သီးႏွံမ်ားကုိသာ စုိက္ပ်ဳိးေနသူမ်ားေၾကာင့္ ေျမယာမဲ့ဘဝ ေရာက္ရွိသြားရသူမ်ားေနရာတြင္ သဘာဝနည္းျဖင့္ စုိက္ပ်ဳိးသည့္ လယ္သမားမ်ား ျပန္လည္ေပၚထြက္လာမည္ ကုိ ျမင္ေယာင္မိသည္။ မူးယစ္ေဆးစြဲၿပီး အခ်ိန္ကုိ အလဟႆကုန္ဆုံးေနသည့္ လူငယ္မ်ားေနရာတြင္ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းေတာ္သူ၊ ေက်ာင္းေတာ္သားမ်ား ေပၚထြန္းလာေပဦးေတာ့မည္။

ဤအေတြးမွာ က်မ၏ ပုဂၢိဳလ္ ေရးသက္သက္ မဟုတ္ဘဲ ယေန႔ေခတ္ မိဘမ်ားအားလုံး၏ ပူပန္မႈျဖစ္သည္။ ယေန႕အခ်ိန္မွာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားတုန္းကလို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အရပ္သားအမ်ားစုပါဝင္သည့္ အစုိးရတစ္ရပ္ တက္လာေတာ့မည္။ သုိ႔ေသာ္ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရစေခတ္မွစၿပီး ႏုိင္ငံေရးေခတ္တုိင္းတြင္ ဗမာမဟုတ္သူ တိုင္းရင္းသားမ်ားေမးျမဲေမးခဲ့ေသာ အေျခခံ ေမးခြန္းတစ္ခုရွိဆဲျဖစ္သည္။ ထိုေမးခြန္းမွာ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီးအုပ္စုက ဦးေဆာင္သည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တစ္ခုက ယဥ္ေက်းမႈပုံစံမ်ဳိးစုံႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစုံ စုစည္းေနထုိင္သည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္ပါမည္လားဆုိသည့္ ေမးခြန္းပင္ျဖစ္သည္။

အစုိးရသစ္ ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ ျပႆနာမ်ား

ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီစနစ္သုိ႔အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့ျပီျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအထိ ၿပီး ျပည့္စုံရန္ အလွမ္းေဝးေနပါေသးသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ၁၇ ႏွစ္ၾကာ အခ်ိန္ယူေရးဆြဲခဲ့ေသာ္လည္း ထိုဥပေဒတြင္ ဒီမုိကေရစီနည္းလမ္းမက်သည့္အခ်က္မ်ားစြာရွိေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။

ယခုအခါ အရပ္သားအမ်ားစုပါဝင္သည့္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစုိးရအေနျဖင့္ ျပႆနာမ်ဳိးစုံကုိ ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ ပထမဆုံး ျပႆနာမွာ အခ်ိဳ႕အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားလို ေခတ္မီႏုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တုိးတက္လာေစရန္အတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစေသာ၊ အသက္အိုးအိမ္ မ်ားစြာပ်က္စီးေစေသာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ ေနာက္ တရားစီရင္ေရး၊ စီးပြားေရးအေျခခံအေဆာက္အအုံ၊ ပညာေရး ႏွင့္က်န္းမာေရးအပါအဝင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ၏အသက္ေသြးေၾကာတြင္ ဘက္ေပါင္းစုံမွ အေျခခံက်ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္လည္း လုိ အပ္ေနသည္။

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အတြက္ ေရွ ႔ဆက္ရမည့္ခရီးမွာ မလြယ္ကူလွေခ်။ တိုင္းရင္းသားအားလုံး၏ ေထာက္ခံမႈဆိုသည္ႏွင့္အမွ် မဲေပးသူမ်ားမ်ား၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ျမင့္မားလွသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပါတီအေနျဖင့္ အစုိးရသစ္ဖြဲ႔စည္းရာတြင္ ခလုတ္တိုက္ ေျခလွမ္းမွားမႈမ်ိဳးမျဖစ္ေစရန္ ေရွာင္ကိုေရွာင္ရမည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ အားစိုက္ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ကတိျပဳထား ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကိစၥမ်ားကို ထင္သာျမင္သာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမည္။ ထို႕ျပင္လူမႈအသုိင္းအဝုိင္းအတြင္းမွ အဆင္းရဲဆုံး၊ အခြင့္အေရးအနည္းဆုံးလူထု၏ အက်ိဳးကို သိသိသာသာ တိုးတက္လာေအာင္ ၾကံေဆာင္ရမည္။

စစ္အစုိးရလက္ထက္ တေလွ်ာက္လုံး အတိုက္အခံအင္အားစု ကာလၾကာျမင့္စြာ ဖယ္ၾကဥ္ခံ၊ အဖိႏွိပ္ခံခဲ့ၾကရျခင္း၏ အက်ိဳးဆက္တစ္ခုမွာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီအႀကီးအကဲမ်ားစြာတုိ႔မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းဆုိင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈ ႏွင့္ အေတြ႔အႀကဳံ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းရန္ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေပးရာတြင္ ကြ်မ္းက်င္ပညာ ရွင္မ်ားလိုေကာင္းလိုလိမ့္မည္။

ထို႔အျပင္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒအရ တပ္မေတာ္သည္ ႏုိင္ငံေရးကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လႊမ္းမုိးျခင္း၊ တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းတုိ႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသးသည္။ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ႏွင့္ ေဒသဆုိင္ရာ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ စုစုေပါင္း၏ ၂၅ရာႏႈန္းကုိ တပ္မေတာ္သားမ်ားအတြက္ ထားရွိျခင္း၊ ကာကြယ္ေရး၊ နယ္စပ္ေရးရာႏွင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးမ်ားကုိ တပ္မေတာ္က ခန္႔ထားျခင္း၊ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနမွတဆင့္ ေက်းရြာအဆင့္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားတြင္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ပုိင္ခြင့္ရွိျခင္း၊ ႏုိင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံျခဳံေရးေကာင္စီတြင္ တပ္မေတာ္အရာရွိအမ်ားစုထားရွိျခင္းစသည့္ အထူးအခြင့္အေရး သုံးရပ္ျဖင့္ တပ္မေတာ္က ႏိုင္ငံေရး၊ဖြင့္ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ျခယ္လွယ္ႏိုင္သည္။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားစြာ၏ ေထာက္ခံမႈကုိ ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကိုလက္ေတြ႕က်င့္သုံးဖို႕ႏွင့္ လူမႈေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အေျပာင္းအလဲကုိ စတင္ႏုိင္ဖို႕ တပ္မေတာ္၏ ေစတနာကို အားကုိးေနရအုံးမည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အစုိးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္သစ္မ်ားဘယ္လို ခရီးဆက္မည္ကို အမ်ဳိးမ်ဳိး တြက္ကိန္းထုတ္ေနၾကသည္။ ေခတ္အေျခအေနကို စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ရသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အေျပာင္းအလဲ အေနျဖင့္ နားလည္ႏုိင္သည္။ ဥပမာ စစ္တပ္အေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ဒီထက္ပိုျပီး ျမန္ျမန္သြားဖို႕ အဆင္ သင့္ျဖစ္မျဖစ္ကုိ စုိးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားလည္း ရွိၾကသည္။ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ အာဏာကိုဆက္လက္ ဆုပ္ကိုင္ထားခ်င္ေသးသည္။ အထူးသျဖင့္ သဘာဝသယံဇာတေပါမ်ားသည့္ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားအပါအဝင္၊ စစ္ေဘးသင့္ ေနရာမ်ားစြာကို တပ္မေတာ္က ဆက္ထိန္းထားခ်င္ေသးသည္ဆုိသည့္ ေကာလဟလမ်ား ထြက္ေပၚလ်က္ရွိသည္။

ေကာလာဟလမ်ားအၾကား အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ပထမအႀကိမ္ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးမႈမ်ားကုိ ၾကည့္ရသည္မွာ ဝမ္းေျမာက္စရာပင္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏မိန္႔ခြန္းမ်ားႏွင့္ ပါတီ၏သေဘာထားေၾကညာခ်က္တုိ႔တြင္ အားလုံးပါဝင္သည့္ ညြန္႔ေပါင္းပုံစံ အစုိးရတစ္ခုကုိ ဖြဲ႔စည္းရန္ ရည္ရြယ္သည္ဟု ရွင္းလင္းစြာေဖၚျပထားခဲ့ပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈကုိ ဦးစားေပးလုပ္ ေဆာင္မည္။ စစ္မွန္သည့္ဖက္ဒရယ္စနစ္ကုိ ေထာက္ခံသည္။ ပါတီအေနျဖင့္ “ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္အညီ သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေဖၚထုတ္ရာမွ ရရွိသည့္ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားကုိ ညီမွ်စြာ ခြဲေဝ ေပးႏုိင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္မည္။” မၾကာေသးမီက မြန္ျပည္နယ္ေန႔အခမ္းအနားမ်ား ဦးေဆာင္ က်င္းပ သူမ်ားထံ သုိ႔ ေပးပုိ႔ခဲ့သည့္ အမွာစကားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကအားလုံးအတြက္ “တန္းတူညီမွ်မႈေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စစ္မွန္သည့္ဖက္ဒရယ္စနစ္တစ္ခု”ကုိ ပါတီအေနျဖင့္ ေထာက္ခံေၾကာင္း အေလးအနက္ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းမ်ားကုိ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ကြ်န္မတုိ႔ျပည္သူအားလုံးအတြက္ အားတက္စရာစကားပင္ ျဖစ္သည္။

အေရးႀကီးသည့္ ဤအခ်ဳိးအေကြ႔မွာ ဘယ္ကိစၥေတြ အဓိကလဲ

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ရင္ဆုိင္ရမည့္ အခက္အခဲမ်ားစြာရွိေနလင့္ကစား ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္ အျခားေဘးဖယ္ ခံထားရသူမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ အာဏာရပါတီအေနျဖင့္ ဘယ္ကိစၥကုိ ဦးစားေပးလုပ္ကုိင္မွာလဲ ဆိုသည့္ ေမးခြန္းထုတ္ရပါေတာ့မည္။ ဘယ္ျပႆနာ၊ ဘယ္ဗ်ဳဟာမ်ားကုိ ခ်က္ျခင္းအေလးဂ႐ုျပဳလုပ္ေဆာင္သြားပါမွာလဲ။

လက္ရွိအေျခအေနမွာ အေပၚယံတြင္ ပြင့္လင္းဟန္ရွိေသာ္လည္း အတြင္းပိုင္းတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိေခ်။ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္၊ အနားယူေတာ့မည့္ သမၼတႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ေတြ႕ဆုံခဲ့ေသာ အစည္းအေဝးမ်ား၏ ရလဒ္ကုိ မသိရွိ ရေသး။ ယင္းအခ်က္က ႏုိင္ငံေရးမေရရာမႈကုိ ျဖစ္ေစသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏုိင္ငံသားမ်ားအားလုံး၊ ရပ္ရြာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအားလုံး အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေစ့စပ္ညႇိ ႏႈိင္းႏုိင္သည့္ အခြင့္အေရးကုိ ဆုပ္ကုိင္ရန္ႏွင့္ က်မတို႕ လူထုဘဝရဲ့ အေရးႀကီးဆုံးကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ တူညီသည့္အေျခခံအခ်က္မ်ားကို စတင္ရွာေဖြရန္ အခ်ိန္ေရာက္ျပီဟုျမင္ပါသည္။

ေအာက္ပါ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ခ်က္ျခင္း ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္။

• အားလုံးပါဝင္သည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈမ်ားကုိ အဆုံးသတ္ေရးႏွင့္ လူအားလုံးအတြက္ ေနာက္ဆက္တြဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္
• ဖါးကန္႔တြင္ ေက်ာက္စိမ္း မတရားတူးယူျခင္း အပါအဝင္ သဘာဝအရင္းအျမစ္ သယံဇာတ မ်ားကုိ အလြဲသုံးစားျပဳလုပ္ျခင္းကုိ ရပ္တန္႔ရန္၊ သဘာဝအရင္းအျမစ္ထုတ္လုပ္ျခင္းကို အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္မ်ားအက်ိဳးကိုရည္ရြယ္၍ လုပ္ေဆာင္ေသာ စီမံကိန္းမ်ား စတင္ေဖာ္ေဆာင္ရန္
• စီမံခ်က္တုိင္းတြင္ လူမႈေရးဆုိင္ရာႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာအက်ဳိးဆက္ကုိ တုိင္းတာသည့္ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ လုပ္ကုိ္င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈရွိမရွိ စမ္းသပ္ေလ့လာမႈ ျပဳလုပ္ရန္ ႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားခြဲေဝျခင္းတြင္ ေဒသခံရပ္ရြာလူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ပါဝင္ခြင့္ကုိ အာမခံရန္
• ေျမယာထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္မ်ားအက်ိဳးကိုရည္ရြယ္ေသာ ေျမယာအသုံးျပဳမႈကုိ အထူးအေလးထားလ်က္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းၿပီး ေျမယာပုိင္ဆုိင္ခြင့္ လုံၿခဳံမႈရွိေစေရးႏွင့္ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
• မူးယစ္ေဆးဝါးတုိက္ဖ်က္ျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္ေနမႈကုိ ဖယ္ရွားရွင္းလင္းျခင္း၊ ေဒသခံရပ္ရြာလူမႈအဖြဲ႔အစည္း မ်ားႏွင့္ လယ္သမားမ်ားကုိ ကူညီပံ့ပိုးေပးျခင္း၊ ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားေနသည့္ ကြန္ရက္မ်ားႏွင့္ အက်င့္ ပ်က္ျခစားမႈကုိ တုိက္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ မူးယစ္ေဆးစြဲျခင္းကုိ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း
• ျမစ္ဆုံဆည္စီမံကိန္းကို ေရႊ႕ဆိုင္း႐ံု မကဘဲ အၿပီးတုိင္ဖ်က္သိမ္းျခင္းျဖင့္ ျမစ္ဆုံဆည္တည္ေဆာက္မႈ၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကုိ အၿပီး အဆုံးသတ္ျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။/li>

ျမစ္ဆုံဆည္၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမွာ ''ဧရာဝတီကုိ ကယ္တင္ပါ'' လူထုလႈပ္ရွားမႈတြင္ ဆႏၵေဖၚထုတ္ထားသကဲ့သုိ႔ ႏုိင္ငံ အတြင္းရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအားလုံးႏွင့္ ဘာသာေပါင္းစုံမွ ႏုိင္ငံသားအားလုံး၊ လူထုအားလုံး ကုိ ညီညြတ္ ေစေသာ အမ်ဳိးသားေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာျဖစ္သည္ကို အထူးအေလးထားေျပာလိုပါသည္။

ဤလုပ္ငန္းရပ္မ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ရာတြင္ ၂၀၁၅ခုႏွစ္အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ၏ ရလဒ္ျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန မ်ားကုိလည္း ေျပာင္းလဲေစခဲ့သည္ကုိ အသိအမွတ္ျပဳရန္ လုိအပ္ပါသည္။ အျခားႏုိင္ငံသားမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ ကခ်င္လူမ်ဳိး မဲဆႏၵရွင္မ်ားက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါသည္။ အာဏာရပါတီ အေပၚ က်မတို႕အိပ္မက္ေတြပံုေအာျပီး ႏုိင္ငံေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြထားေနျခင္းမွာ ယခင္ ျပည္ေထာင္စုၾကံံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး ပါတီဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရတုံးကကဲ့သုိ႔ က်မတုိ႔အေနျဖင့္ အာဏာရပါတီကို “အတုိက္အခံ” အေနႏွင့္ မျမင္ပါ ဟူ၍ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္သည္။ ယင္းအခ်က္က ပုိၿပီး ပူးေပါင္း ပါဝင္ျခင္း၊ တူညီသည့္ပန္းတုိင္မ်ားအေပၚ ပုိၿပီးအာ႐ုံစုိက္ျခင္းႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တုိင္း၊ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တုိင္းကုိ လူမ်ားအားလုံးအၾကား “အားလုံးအတြက္အက်ဳိးရွိေစမည့္ (win-win)” အေျခအေနမ်ဳိးကုိ ဖန္တီးသင့္သည္ ဟု ပုိၿပီး နားလည္သေဘာေပါက္ရန္လုိအပ္ျခင္းကုိ ရည္ညႊန္းပါသည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ “ကခ်င္လူမ်ဳိး” တစ္ခုတည္းအတြက္သာမက အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏အျမင္ျဖင့္ “အမ်ဳိးသားေရးဆုိင္ရာ” ပန္းတုိင္မ်ား ကုိ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါမည္။

ရပ္ရြာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အစုိးရတုိ႔အၾကား ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးဖလွယ္သည့္ပုံစံမ်ဳိးျဖင့္ ေအာင္ ျမင္သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကုိတည္ေဆာက္ရပါမည္။ အစုိးရသစ္အေနျဖင့္ ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ အမွန္တကယ္စုိးရိမ္ပူပန္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံရန္ႏွင့္ ၁၉၅၀ခုႏွစ္ပါလီမန္ေခတ္ အမ်ဳိး သားႏုိင္ငံေရး ကုိ ပုံေဖၚခဲ့သလို ဟန္ျပေတြ႕ဆုံမႈမ်ဳိးထပ္မျဖစ္ေစရန္ လုိအပ္ပါသည္။

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ႀကီးမားသည့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရးဆုိင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ရာတြင္ အျပဳသေဘာေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္သည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာရွိပါသည္။ စုိးရိမ္ပူပန္ ခ်က္မ်ားမွာ အမ်ားစုျဖစ္သည့္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အားလုံးနီးပါးထပ္တူပင္ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ၿပီးခဲ့လွ်င္ တုိင္းရင္းသားစစ္သားတုိင္းလည္း အိမ္ျပန္ႏုိင္မည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္းမ်ားအားလုံးတြင္ သယံဇာတအရင္းအျမစ္ ထုတ္ယူသည့္လုပ္ငန္းမ်ား ပ်ံ ႔ႏွံ႔ေနသျဖင့္ သဘာဝသယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ားကုိ စီမံလုပ္ေဆာင္မႈ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာလွ်င္ လူမ်ားအားလုံးအတြက္ အက်ဳိးရွိမည္။ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈပုိ၍ လုံၿခဳံစိတ္ခ်ရလွ်င္၊ ဧရာဝတီျမစ္သည္ အနာဂတ္အထိ လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းႏုိင္လွ်င္ တစ္ႏုိင္လုံးရွိ လယ္သမားမ်ားႏွင့္ ရပ္ရြာအဖြဲ႔ အစည္းမ်ား အားလုံးအေနျဖင့္ ႀကီးပြားတုိးတက္လုံၿခဳံႏုိင္မည္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ လူမႈေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ ရာကိစၥရပ္မ်ားကုိ ေျဖရွင္းျခင္းက အားလုံးအတြက္ အက်ဳိးေက်းဇူးရရွိေစႏုိင္မည္ျဖစ္ၿပီး လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး သုိ႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ကိစၥရပ္မ်ဳိး မျဖစ္သင့္ေပ။

လာမည့္လမ်ားအတြင္းတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကုိ ျပန္လည္ရွင္သန္ေစရန္လည္း လုိအပ္ပါသည္။ က်မတုိ႔အတြက္ ဒီမုိကေရစီအစုိးရျဖစ္ႏုိင္သည့္ အလားအလာရွိေသာမဟာမိတ္တစ္ဦးကုိ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ရပါမည္။ အက်ပ္အတည္းအတားအဆီးႏွင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစုိးရ၏ ေအာင္ျမင္မႈသည္ ေရရွည္တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မွန္ေသာဒီမုိကေရစီႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈမ်ား ျဖစ္ထြန္းလာေစရန္အတြက္ အေရးႀကီးဆုံး ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ က်မတုိ႔၏အက်ဳိးစီးပြား၊ ကြ်န္မတုိ႔ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားအားလုံးႏွင့္ ကြ်န္မတုိ႔ အားလုံး၏ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ဤျဖစ္စဥ္ကုိ တတ္စြမ္းသမွ် ကူညီ ပံ့ပိုး လုပ္ေဆာင္ေပးရမည္၊

ဤသုိ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္လုိအပ္ခ်က္သည္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ သုိ႔မဟုတ္ အစုိးရသစ္ႏွင့္ လူမႈအသုိက္အဝန္းမ်ားဆက္ဆံေရးအတြက္ အခက္အခဲမျဖစ္သင့္ပါ။ ဤသုိ႔ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ ေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးလုိအပ္ခ်က္သည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားၾကားတြင္လည္း လုိအပ္သည္မွာ အမွန္တကယ္ပင္ျဖစ္သည္။ ဤအေရးႀကီးသည့္အေျပာင္းအလဲ အခ်ိန္ကာလတြင္ ကြ်န္မတုိ႔အားလုံး တူညီ ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္သုိ႔ အတူတကြေလွ်ာက္လွမ္းရန္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အေပးအယူျပဳလုပ္ရန္လုိအပ္ၿပီး ကြ်န္မတုိ႔အၾကား ဘုံရည္မွန္းခ်က္ကုိ ရွာေဖြရန္မွာလည္း အေရးႀကီးလွပါသည္။ ကြ်န္မတုိ႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပဋိပကၡႏွင့္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားကုိ ေျဖရွင္းေပးမည့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား သေဘာတူညီ မႈမ်ား ပါဝင္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေအာင္ကူညီပံ့ပုိးရန္ ျဖစ္သင့္သည္။

လိုရင္းမွာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစုိးရစတင္တာဝန္ယူသည့္ ကာလတြင္ ႏုိင္ငံေရး လုံးလည္ျခာလည္ျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ လူမ်ဳိးစုတစ္စု သုိ႔မဟုတ္ ပါတီတစ္ခုကုိ ထပ္မံေဘးဖယ္ ထားသည့္အတြက္ေၾကာင့္ မတည္ၿငိမ္ မႈမ်ားႏွင့္ မျငိမ္သက္မႈမ်ားသံသရာတစ္ပတ္ထပ္၍ မလည္ေစရန္ အေရးႀကီးပါသည္။

ပဋိပကၡႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး

ဇာတ္နာေနေသာသမိုင္းေပး သင္ခန္းစာေၾကာင့္ က်မတို႕မွာ ႏိုင္ငံေရးေရခ်ိန္ကို အျမဲ နားလည္ေနရန္ႏွင့္ အျမဲ လက္ေတြ႕က်ေနရန္လိုအပ္သည္။ အတိတ္သမုိင္းတြင္ မျဖည့္ဆည္းႏုိင္ခဲ့သည့္ ကတိမ်ားႏွင့္ စိတ္ပ်က္စရာမ်ားစြာ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့သည္။ မၾကာေသးမီက အမည္ခံ “တစ္ႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္” သည္ လက္ေတြ႔တြင္မူ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနသည္ကုိ သက္ေသျပခဲ့သည္။ လက္မွတ္ထုိးသူႏွင့္မထုိးသူမ်ားအၾကား လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡအသစ္မ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။ သတင္း မ်ားအရ နယ္ေျမသစ္မ်ား သိမ္းယူရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔တစ္ခုအား ကူညီ ပံ့ပိုးရန္ တပ္မေတာ္သည္ စစ္မ်က္ႏွာသစ္တစ္ခုဖြင့္ခဲ့သည္။ “တစ္ႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္” ဆုိသည္မွာ စကားလုံးအသုံးအႏႈံးတစ္ရပ္မွ်သာ ျဖစ္ေနခဲ့ေတာ့သည္။

ဤသုိ႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ကြ်န္မတုိ႔ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အျခား တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ မျဖစ္မေနေဆာင္ ရြက္ရမည့္ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစုိးရႏွင့္ အခြင့္အေရးရတုိင္း ဆက္ဆံရမည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ မပါဝင္ခဲ့ဘဲ ထုိေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ဂဃနဏ သိခ်င္မွသိေပလိမ့္မည္။ တနည္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ကင္းကြာမႈက ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားမွ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းသူမ်ားကုိ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ား ထုတ္ေဖၚရန္ အေျခအေနဖန္တီးေပးခဲ့သည္။ အျပဳသေဘာအားျဖင့္ အဓိကတုိင္းရင္းသားမဟာမိတ္အဖြဲ႔ျဖစ္သည့္ ညီညြတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးရန္ ေကာ္မတီတစ္ခုကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ား အသြင္ကူး ေျပာင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အဓိကကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္အျမင္တူသည္ဟုလည္း ဆုိၾကပါသည္။

ေရွ ႔တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္အေသးစိတ္ အခ်က္ အလက္ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စိန္ေခၚမႈအမ်ားအျပားရွိေနသည္။ ဥပမာျပရလွ်င္ အနာဂတ္တြင္ စစ္ေရး၊ ႏုိင္ငံ ေရးႏွင့္ တုိက္႐ုိက္မသက္ဆုိင္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအတြက္ ထပ္မံျဖည့္စြက္ရမည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ တၿပိဳင္နက္တည္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ထည့္သြင္းရန္ ယင္းတုိ႔အၾကားတြင္ ေကာ္မတီႏွင့္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား လုိအပ္ေကာင္းလုိအပ္လာႏုိင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ႏုိ္င္ငံေရးသေဘာတူညီ ခ်က္အတြက္ မည္သည့္ပုံစံျဖင့္ လုပ္ေဆာင္သည္ျဖစ္ေစ -

• ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ တုိင္းရင္းသားအားလုံးကုိ ဖိတ္ေခၚၿပီး စစ္မွန္စြာ ပါဝင္ခြင့္ ရရွိေစရန္
• လူမႈပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလုံး၏ က႑မ်ဳိးစုံမွ သက္ဆုိင္သူမ်ား အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္းမႈတြင္ ထည့္သြင္းရန္
• ၾကားေန ( ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈေကာင္းစြာျဖစ္ထြန္းေစရန္ ) ပံ့ပုိးလုပ္ေဆာင္ေပးသူမ်ားကုိ ထည့္သြင္းရန္ အတြက္ စဥ္းစားရန္
• အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈမ်ားကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ေစာင့္ၾကည့္ရန္
• တုိက္ပြဲမ်ားကုိ ရပ္တန္႔ရန္ႏွင့္ တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကုိ ဆုတ္ခြာရန္အတြက္ အာမခံခ်က္ေပးရန္၊ တျဖည္းျဖည္းျဖင့္ တပ္စြဲထားသည့္ တပ္သားအေရအတြက္ကုိ တဆင့္ခ်င္းေလ်ာ့ခ်ၿပီး နယ္ေျမတစ္ခု ခ်င္း တျဖည္းျဖည္းဆုတ္ခြာသည့္ပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။
• အစုိးရအာဏာမသက္ေရာက္သည့္ေနရာမ်ားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ တုိင္းရင္းသားအုပ္စု မ်ားႏွင့္ ေဒသအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ကုိယ္စားမျပဳေသာ အစုိးရဖြဲ႔စည္းေပးထားသည့္ ျပည္ သူ႔စစ္မ်ားကုိ ဖ်က္သိမ္းရန္
• စစ္ေဘးေရွာင္ျပည္သူမ်ားအတြက္ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီမ်ားရရွိေစရန္ ႏွင့္ မိမိတုိ႔သေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္လည္ေနထုိင္ေရးကုိ ပံ့ပုိးကူညီရန္
• တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား၏ အနာဂတ္အခန္းက႑ကုိ သတ္မွတ္ေပးရန္
• “၂၀၀၈ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတစ္ခုစီသုိ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းရန္” ေနာက္ ဆုံးအေျခခံမူ ေျခာက္ခ်က္ကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္အတြက္ တပ္မေတာ္ကုိ အားေပးတုိက္တြန္းရန္ မျဖစ္မေနလုိအပ္ပါမည္။

ေနာက္ဆုံးအခ်က္မွာ အထူးသျဖင့္ ထိရွလြယ္ၿပီး ဂ႐ုတစုိက္ကုိင္တြယ္ရန္ လုိအပ္သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ အခ်က္မ်ားအားလုံးကုိ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္မည္ဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနမႈကုိ ပယ္ဖ်က္ေပးရန္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေရွ ႔ဆက္လုပ္ေဆာင္ရန္အတြက္ ေရြးေကာက္ခံမဟုတ္သည့္ တပ္မေတာ္သားကုိယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာႏႈန္း လႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာယူထားႏိုင္ေရး ရွင္းလင္းစြာျပ႒ာန္းထားသည့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအတုိင္း ကုိယ္စားျပဳ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေရးစနစ္ကုိ ဖန္တီးႀကိဳးပမ္းမႈသည္ တျဖည္းျဖည္းေရွ ႔ေနာက္မညီညြတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစေပမည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားဆုိင္ရာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို တိက် ခုိင္မာစြာခ်မွတ္ထားျခင္း မရွိေသးပါ။ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ဤအခြင့္ေကာင္းကို အသံုးခ်ၿပီ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲဖြဲ႔စည္းမႈ ပုံစံမ်ား တုိးတက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ၾကရပါမည္။

တုိးတက္ေအာင္ျပဳလုပ္ရမည့္ နယ္ပယ္မ်ားစြာကုိ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ရမည္။ ကာလၾကာရွည္စြာ လ်စ္လ်ဴရႈထား သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ေထာက္ျပရမည္ဆုိလွ်င္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈအဆင့္တုိင္းတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါဝင္ရန္ အမွန္တကယ္လုိအပ္သည္။ ယင္းကိစၥသည္ “က်ား/မေရးရာတန္းတူညီမွ်မႈ” ကိစၥရပ္တစ္ခုတည္းသက္သက္ သုိ႔မဟုတ္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ပဋိပကၡဒဏ္ကုိ အခံစားရဆုံးသူမ်ားျဖစ္ေလ့ရွိေသာေၾကာင့္သာလွ်င္ မဟုတ္ေခ်။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ညီမွ်စြာပါဝင္ေစမႈက ရပ္ရြာလူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံး အတြက္ အလြန္အေရးပါ သည့္ကိစၥရပ္တစ္ခုကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္ အမွန္တကယ္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါမည္။

ဥပမာအားျဖင့္ မၾကာေသးမီက ႏုိင္ငံေပါင္း ၉၁ ႏုိင္ငံရွိ ကုမၸဏီေပါင္း ၂၂၀၀၀ ကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ဝါရွင္တန္ အေျခစုိက္ ပီတာစဲန္င္ အင္စတီက်ဳ ႔၏ သုေတသနေလ့လာခ်က္တစ္ခုတြင္ အလယ္အလတ္ႏွင့္အဆင့္ျမင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ပုိ၍ငွားရမ္းေလ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုတြင္ အက်ဳိးအျမတ္ပုိမုိ ရရွိေလဟု ေတြ႔ရွိရသည္။ အကယ္၍ အဆင့္ျမင့္စီမံခန္႔ခြဲမႈတြင္ အမ်ဳိးသမီးအေရအတြက္ ၀ မွ ၃၀ရာႏႈန္း သုိ႔ ျမင့္တက္လာလွ်င္ ကုမၸဏီ၏ အျမတ္ေငြသည္လည္း ၁၅ရာႏႈန္း ပုိ၍ ျမင့္တက္လာသည္။ အျခားအဖြဲ႔အစည္း မ်ားတြင္လည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား တက္ႂကြစြာပါဝင္ခြင့္ရသျဖင့္ ထုိနည္းလည္းေကာင္းပင္ ျဖစ္သည္ဆုိသည့္ အခ်က္မွာ သံသယ ျဖစ္စရာမရွိေခ်။ သင္ခန္းစာမွာ ရွင္းေနပါသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါဝင္မႈက အၾကမ္းဖ်ဥ္း အားျဖင့္ လူမႈအသုိင္းအဝိုင္းကုိ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစၿပီး ကြ်န္မတုိ႔ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ကာလၾကာျမင့္စြာ လုိအပ္ေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား၊ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီးလည္း မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ကြ်န္မတုိ႔ႏုိင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အဓိကက်သည့္ အခန္းက႑ကုိ စိတ္ဓါတ္တက္ႂကြအားက်ေစမႈႏွင့္ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ နမူနာအျဖစ္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားအေနျဖင့္ ဂုဏ္ယူ ဝင့္ႂကြားစြာ ျပန္လည္ၾကည့္႐ႈႏုိင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါစုိ႔။ ကာလၾကာျမင့္စြာ အေထာက္အကူမျဖစ္လွေသာ အရွိတရားတစ္ခုမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ေဘးဖယ္ထားျခင္းႏွင့္လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

သယံဇာတစီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ သယံဇာတခြဲေဝမႈ

တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအားလံုးကဲ့သုိ႔ပင္ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ အဓိကက်ေသာ ေနာက္ဆုံးစုိးရိမ္ ပူပန္ရ သည့္ကိစၥမွာ သဘာဝသယံဇာတ စီမံခန္႔ခြဲမႈပင္ျဖစ္သည္။ သယံဇာတထုတ္ေဖၚသည့္လုပ္ငန္းမ်ား၊ အက်ဳိး အျမတ္မ်ားႏွင့္ ဝင္ေငြမ်ားကုိ ခြဲေဝမႈမွာ ရႈပ္ေထြးလွသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္၍ လုိအပ္သည့္ကြ်မ္းက်င္မႈမရွိဘဲ မေဆာင္ရြက္သင့္ေခ်။ ေဆာင္ရြက္မည္ဆုိလွ်င္လည္း ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈလုပ္ငန္းစဥ္ေအာက္တြင္သာ ျမန္မာနုိင္ငံအေနျဖင့္မူ အားလုံးသေဘာတူညီထားသည့္ ပန္းတုိင္ျဖစ္သည့္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ ေအာက္တြင္သာ ညႇိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ လုိအပ္သည္။ လက္ရွိတြင္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ေဒသႏၱရ အဆင့္သုိ႔ အာဏာကို ခြဲေဝေပး ျခင္းသည္ လက္ေတြ႔က်ေသာအေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ေနသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ ကုိ တည္ေထာင္မႈသည္ အခ်ိန္လုိအပ္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္မႈအေပၚတြင္ မူတည္ေန ပါသည္။

လတ္တေလာအခ်ိန္တြင္ -

• အနာဂတ္၌ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္အတြင္း ျဖစ္လာႏုိင္သည့္ သယံဇာတခြဲေဝမႈစနစ္ကုိ မည္သုိ႔ စီမံခန္႔ခြဲမည္ဆုိသည့္ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုကုိ အာ႐ုံစုိက္ျခင္း
• ေဒသႏၱရအစုိးရဝန္ထမ္းမ်ား ကြ်မ္းက်င္စြာလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ သယံဇာတစီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ ဘ႑ာေငြသုံးစြဲ မႈတာဝန္မ်ားကုိ တျဖည္းျဖည္း ခြဲေဝေပးရန္ အစုိးရႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းျခင္း
• တရားမဝင္ သတၱဳတူးေဖၚျခင္း၊ ေမွာင္ခုိျပဳလုပ္ျခင္း၊ အမွန္အတုိင္းမတင္ျပျခင္းတုိ႔ကုိ တုိက္ဖ်က္ ေလ်ာ့ခ်ရန္ ႏွင့္ ထုတ္ယူသည့္ သတၱဳပစၥည္းမ်ား၏ တန္ဖုိးကုိအကဲျဖတ္ႏုိင္ၿပီး မိမိတုိ႔ရသင့္သည့္ ေဝစုကုိ ရရွိျခင္းရွိမရွိသိရွိႏုိင္ေစရန္ ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားအား သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား အသိေပးရန္ ျပည္ေထာင္စုအစုိးရႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းျခင္းတုိ႔သည္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။

နိဂုံးခ်ဳပ္

လုပ္ေဆာင္သင့္ေသာပန္းတုိင္မ်ားကုိ ေတြးေတာခ်မွတ္ရသည္မွာ လြယ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ လက္ေတြ႔က်ရန္ႏွင့္ က်မတုိ႔ရင္ဆုိင္ေနရ သည့္ စိန္ေခၚမႈတုိင္းအတြက္ ခ်က္ျခင္းအက်ဳိးရလဒ္မ်ားကုိ မေမွ်ာ္မွန္းႏုိင္ေၾကာင္းကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ခါးသီးလွေသာ သမုိင္းအေတြ႔အႀကဳံမ်ားမွ သင္ခန္းစာေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ တုိးတက္ေျပာင္းလဲ မႈ ဆုိသည္မွာ ပုိေကာင္းလာေအာင္ အေသးအမႊားအေျပာင္းအလဲေလးမ်ားျပဳလုပ္ရင္း တခုၿပီးတစ္ခု တျဖည္းျဖည္း တုိးပြားလာသည့္အရာမ်ဳိးသာလွ်င္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ လတ္တေလာတြင္ ကြ်န္မတုိ႔၏ ပန္းတုိင္မ်ားကုိ ေရာက္ရွိ ေစရန္အတြက္ သင့္ေတာ္သည့္အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ စတင္လုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္ကုိ ၿမဲၿမဲ ဆုပ္ကုိင္ထားႏုိင္ရန္ အခြင့္အေရးမ်ားေပၚလာတိုင္း မလြတ္တမ္းဆုပ္ကုိင္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနရမည္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈႏွင့္ တရားဥပေဒျဖင့္ အေရးယူမခံရမႈမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ရန္၊ ပဋိပကၡမ်ား အဆုံးသတ္ရန္ တရားဥပေဒနည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ေဒသႏၱရႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ား၏ ပံ့ပုိး ကူညီမႈျဖင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ေထာက္ခံမႈကုိ အသုံးခ်၍ အားလုံးစုေပါင္း လုပ္ေဆာင္ၾကရမည္ဟု ဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။

ဤတြင္အတိတ္အေမြဆုိးမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရာတြင္ အခက္အခဲအသစ္မ်ားႏွင့္ရင္ဆုိင္ရန္လည္း ျပင္ဆင္ထားရန္ လုိအပ္သည္။ ႏုိင္ငံ၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးသည္ ေခ်ာေမြ႔သည့္လမ္းတစ္ခုျဖစ္ႏုိင္မည့္ပုံမရွိေခ်။ လက္ရွိနမူနာတစ္ခုမွာ မူးယစ္ေဆးဝါးဆန္႔က်င္တုိက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔တစ္ခုျဖစ္သည့္ ပတ္ဂ်ာဆန္(Pat Jasan)အဖြဲ႔၏ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ထိပ္ တုိက္ေတြ႔ေနခဲ့ေသာ ကခ်င္ႏွင့္ရွမ္းျပည္နယ္မ်ားတြင္ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးမႈႏွင့္ မူးယစ္ေဆးတုိက္ဖ်က္ေရးျပႆနာပင္ ျဖစ္သည္။ ဤေနရာ၌ ေဒသအဆင့္တြင္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ကိစၥရပ္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံေတာ္ အဆင့္ရွိ အင္အားႀကီးမားေသာ အက်ဳိးစီးပြား ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ဆက္စပ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ျမင္ ေနရသည္။ ကာလၾကာျမင့္စြာ ဒုကၡခံစားလာရသည့္ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ သူတုိ႔၏ အသက္အႏၱရာယ္ ကုိ ထိခုိက္လာေစႏုိင္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ယခင္အစုိးရ၏ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနသည့္ ေဒသဆုိင္ရာ ျပည္သူ႔ စစ္မ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားရွိလာခဲ့ပါသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းဆုံး႐ႈံးသြား သည့္ လယ္သမားမ်ားအတြက္ တရားမဝင္ကုန္သြယ္မႈကုိ အားထားမွီခုိေနရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ေစရန္ အျခား အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းနည္းလမ္းကုိလည္း ဖန္တီးေပးရန္ လုိအပ္သည္။

က်မတုိ႔ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကုိ အားေလ်ာ့မသြားေစ ေရးအတြက္ ဤကိစၥရပ္မ်ားအားလုံးကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရပါမည္။ ျပည္သူမ်ားဒုကၡခံစားရခ်ိန္မႈတြင္ သယံဇာတမ်ား၊ ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ ပဋိပကၡတုိ႔သည့္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုနီးကပ္စြာဆက္စပ္ပတ္သက္လွ်က္ရွိပါသည္။ လာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ကြ်န္မတုိ႔အားလုံးအတြက္ သက္ဆုိင္ရာ အုပ္စုမ်ားအားလုံးအခ်င္းခ်င္း သေဘာတူညီမႈမ်ားရရွိႏိုင္ေရးသည္ အေရးၾကီးတႀကီးကိစၥရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိး ကုိတြဲစပ္သုံးျပဳရမည္ ဆုိ သည့္ အဓိပၸါယ္ပင္ျဖစ္သည္။ မည္သည့္အခက္အခဲမ်ားရွိေစကာမူ၊ ဤအေရးႀကီးသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ အာ႐ုံ စုိက္မႈမ်ားဆက္လက္ထားရွိျခင္း၊ ဆက္စပ္ပတ္သက္သူမ်ား အားလုံး ပါဝင္ႏုိင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားရွာေဖြျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေရွ ႔ဆက္သည္ႏွင့္အမွ် အရပ္သားအစုိးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ားအား ကြ်န္မတို့၏ အားသာခ်က္ႏွင့္ကၽႊမ္းက်င္မႈမ်ားကို မွ်ေဝေပး၍့ ေအာင္ျမင္မႈအခြင့္အလမ္း မ်ားကုိအေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေစမႈကုိ ေရွာင္ရွားႏိုင္ရပါမည္။ ၁၉၆၀ခုႏွစ္မွစၿပီးယခုအခ်ိန္အထိ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ဒီမုိကေရစီနည္းက်ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခဲ့သည့္ အရပ္ သားအစုိးရ၏ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ က်မတုိ႔အေနျဖင့္ လိုလိုလာလာဆႏၵျပဳၾကဖို႔ လိုပါမည္။

က်မ ဇာတိေျမအတြက္ က်မရဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအျမင္က ရွင္းပါသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ျပန္လည္နလန္ထူလာေစဖို႕နဲ့ က်မရဲ့ ေျမးေလးေတြ တန္းတူအခြင့္အလမ္းေတြ ရႏိုင္ဖို႕ျဖစ္သည္။ ဒါေလာက္ေလး ေမွ်ာ္လင့္မိတာေတာင္ သိပ္လြန္ေနျပီလား။ ပဋိပကၡေတြစခဲ့တဲ့ ၁၉၆၁က စတင္ေရတြက္ရင္ ၅၅ႏွစ္ၾကာျပီျဖစ္တဲ့ ခုခ်ိန္မွာ ဒါေလး ေတာင့္တမိတာ သိပ္မ်ားသြားလား။ တကယ္လိုအပ္တဲ့ ေျပာင္းလဲခ်က္ေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ က်မတို႕အားလုံးရဲရဲဝံ႕ဝံ႕ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကရမည္။ အိပ္မက္ေတြကို ရဲရဲမက္ၾကရမည္။ က်မတို႕ ေျမးေလးေတြရဲ့ မ်ိဳးဆက္ဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးမ်ိဳးဆက္ ျဖစ္ကိုျဖစ္ရပါမည္။

လဖုိင္ဆုိင္းေရာ္သည္ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ ေရမြန္ မက္ေဆးေဆးဆုရွင္ႏွင့္ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ Airavati တုိ႔ကုိ ပူးတြဲတည္ေထာင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။

ဤေဆာင္းပါးသည္ ဆြီဒင္မွေထာက္ပံ့သည့္ စီမံခ်က္တစ္ခု၏ အစိတ္အပုိင္းပင္ျဖစ္သည္။