ျမန္မာ့ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းက႑ကေန ဘယ္သူေတြ အက်ိဳးအျမတ္ရေနသလဲ။

အႀကီးစားေရကာတာႏွင့္ ပတ္သက္သည့္၀ိေရာဓိ- ပဥၥလက္ဆန္သည့့္အံ့ဖြယ္တစ္ခုလား(၀ါ) ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ျဖစ္ေစသည့္ ကပ္ဆိုက္မႈေလလား။

သဘာဝသယံဇာတမ်ား၏တန္ဖိုးမ်ားအေပၚ လူသားတိုု႔၏ ခံယူထားၾကပံုုမ်ားမွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မတူညီႏိုင္ဘဲ အလြန္ကြဲျပားျခားနားလ်က္ရွိသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ မိမိတိုု႔၏ မတူညီေသာ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားႏွင့္ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ေနာက္ခံအေျခအေနမ်ားအေပၚတြင္ မူတည္ ၾကသည္။ ႐ႈျမင္ျခင္းကိစၥတြင္ အထူးသျဖင့္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာျဖစ္သည့္ ေရႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဆိုုင္ရာကိစၥမွာ အေၾကြေစ့တစ္ေစ့၏ ေခါင္းႏွင့္ ပန္းကဲ့သို႔ပင္ မတူကြဲျပားသည့္ သေဘာထားကြဲလြဲမႈမ်ားကိုု ေတြ႕ရသည္။ ျမိဳ႕ျပေနလူထုမ်ားအေနျဖင့္ ေရကို ေသာက္သံုးေရဆိုသည့္အရာထက္ ေရမွ စြမ္းအင္ကို အလြယ္တကူ ထုတ္လုပ္ရယူႏုိင္သည့္ အရင္းအျမစ္အျဖစ္ ႐ႈျမင္သည့္အခ်ိန္တြင္ ေက်းလက္ေနလူထုမ်ားကမူ မိမိတို္႔၏ ေန႔စဥ္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈသည္ ေရႏွင့္ သဘာဝ အရင္းအျမစ္မ်ား၊ ေျမယာမ်ားကိုု ကာကြယ္ျခင္း အေပၚတြင္ မွီခိုအားထားေနရသည္ဟုု ခံယူသည္။ ေရသည္ “ပဥၥလက္ဆန္သည့္ အံ့ဖြယ္တစ္ခုု” ျဖစ္သည္၊ “ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ျဖစ္ေစသည့္ ကပ္ဆိုက္မႈ”ျဖစ္သည္ဟူေသာ စကားရပ္အေပၚတြင္ အျငင္းပြားမႈမွ လံုုးဝမွ်တမႈမရွိသည့္ ရလဒ္ကိုုသာ ရရွိေစသည္။ ျမိဳ႕ျပေနလူထုတို႔၏ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးႏွင့္ အဆင္ေျပလြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေစေရး အတြက္ ေရႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းကို တိုးျမွင့္ထားေသာ္လည္း ေက်းလက္လူအဖြဲ့အစည္းမ်ားအတြက္မူ ေရႏွင့္ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းသည္ ၎တို႔၏ ယဥ္ေက်းမူ၊ သမိုင္းအေမြ အႏွစ္မ်ားႏွင့္ ေက်းလက္လူထုတို႔၏ ဘဝမ်ားကို အမွန္အကန္ျခိမ္းေျခာက္ေနသည့္အရာ ျဖစ္ေနပါသည္။

အထက္ပါ အစြန္းႏွစ္ဖက္အၾကားတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ မည္သူက အမွန္တကယ္အက်ဳိးအျမတ္ရရွိသနည္းဟူသည့္ကိစၥရပ္ အေပၚ ခ်ျပေဝဖန္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားသည္လည္း ကန္႔သတ္ျဖတ္ေတာက္ခံရၿပီး အႀကီးစားေရကာတာႀကီးမ်ားသည္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ႐ႈေထာင့္အရ ေရရွည္တည္တံ့သေလာ (သို႔မဟုတ္) အသင့္ေတာ္ဆံုုး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုုတ္လုုပ္လည္ပတ္မႈပံုုစံတစ္ခု ျဖစ္သေလာဟူသည့္ မျဖစ္မေန ေမးရ မည့္ေမးခြန္းမ်ားသည္လည္း ေဘးခ်ိတ္ခံထားရျပန္သည္။ စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္သည့္ေဒသမ်ားတြင္ ေဒသခံလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သေဘာဆႏၵမ်ား တိမ္ျမွဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည့္ကိစၥရပ္သည္ စီးပြားေရးတိုုးတက္မႈကို အသားေပးသည့္စက္မႈေခတ္တြင္ မၾကာခဏေတြ႕ရတတ္သည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္လာသည္။ သိုု႔ေသာ္ စီးပြားေရးဆိုုင္ရာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားကြန္ယက္၊ အစိုုးရဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေရတာကာကိုု တည္ေဆာက္အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခ်င္သူမ်ားကမူ ေရအားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္သည္ သန္႔ရွင္းသည္၊ ကုုန္က်စရိတ္သက္သာသည္၊ ျပန္ျပည့္ျမဲ စြမ္းအင္ျဖစ္သည္ဟူေသာ အဆိုမ်ားျဖင့္ အႀကီးစားေရကာတာစီမံကိန္းအသစ္မ်ားကို ေရာင္းတန္းတင္သည့္လုုပ္ငန္းမ်ား တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။ ၎တိုု႔ ၏ ေနာက္ကြယ္မွရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားက သိသာထင္ရွားလြန္းေနသည္။ အစိုုးရမ်ားအတြက္ ေရသည္ သဘာဝအရင္းအျမစ္တစ္ခုုျဖစ္ၿပီး “ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုး တက္မႈအတြက္ လိုအပ္သည့္စြမ္းအင္” အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းႏိုုင္သည့္ သယံဇာတအရင္းအျမစ္တစ္ခုုအျဖစ္ ယူဆထားေသာ္လည္း စီးပြား ေရးအက်ဳိးအျမတ္ကိုုသာ စဥ္းစားသူမ်ားကမူ ေရႏွင့္ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ားကို ၎တိုု႔၏ ကိုုယ္ပိုုင္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ထုတ္ယူသံုးစြဲရမည့္ အရင္းအျမစ္အျဖစ္သာ သေဘာထားမည္ျဖစ္သည္။

အဆိုုပါ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ား၏ အက်ဳိးဆက္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈသည္ ရုိးရွင္းေသာ္လည္း အျမဲတမ္းလိုလို လံုး၀ ဥေပကၡာ ျပဳထားေလ့ရွိသည္။ နယ္ခံလူထုလူတန္းစားမ်ားကို အတင္းအက်ပ္ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားျခင္းႏွင့္ ေဒသတြင္းယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ားမွသည္ သဘာ၀အလွႏွင့္ ေဂဟစနစ္မ်ားကို ျပန္လည္ကုစားမရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေထာင္းလေမာင္းေၾကေစသည့္ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားသည္ အႀကီးစားေရကာတာမ်ားတည္ေဆာက္မႈမွ ရိုက္ခတ္လာသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ားျဖစ္သည္။ ကမၻာတလႊားမွ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားအရ အႀကီးစားေရကာတာႀကီးမ်ားတည္ေဆာက္မႈေနာက္ပိုုင္းတြင္ မ်ားစြာေသာ အႏၱရာယ္မ်ားႏွင့္ မေကာင္းသည့္အက်ဳိးဆက္မ်ားက ေနာက္ဆက္ တြဲအျဖစ္ လိုုက္ပါလာၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ႏွင့္ ကုုန္းတြင္းက်ေသာ အပိုုင္းမ်ားတြင္ ထိခိုုက္ပ်က္စီးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ေဒသခံျပည္သူလူထုု မ်ားစြာတိုု႔၏ အနာဂတ္မ်ားကိုု အပ်က္သေဘာေဆာင္သည့္ ဆိုုးက်ဳိးမ်ားသက္ေရာက္ႏိုုင္ေစသည္။

ေရအရင္းအျမစ္မွ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ႏိုုင္ရန္ ၾကီးမားေသာ လူလုုပ္ ေရေလွာင္ကန္တစ္ခုရွိရန္ ဦးစြာလိုအပ္သည္။ ထိုု႔အျပင္ ပင္မျမစ္ၾကီး၏ သဘာဝ အတိုင္းစီးဆင္းမႈကိုု ပိတ္ဆို႔လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ေရကာတာ၏ အထက္ပိုင္းေရဆန္ေဒသရွိ နယ္ေျမမ်ား၌ ေရလႊမ္းမိုးျခင္းႏွင့္ ေရေအာက္ေရာက္ ရွိသြားႏိုင္သည့္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႀကံဳေတြ႔လာရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ေရစုန္ပိုင္းရွိ နယ္ေျမမ်ားတြင္လည္း ေရတက္ေရက်အ ေျပာင္းအလဲျမန္ျခင္း၊ ေရစီးဆင္းမႈကို ကန္႔သတ္ထားသည့္အတြက္ မိုးေခါင္ျခင္းအျပင္ လက္ရွိစီးဆင္းေနသည့္ျမစ္၏ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမူမ်ား လည္း ေပၚေပါက္လာမည္ျဖစ္သည္။

ဒုုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ေရကာတာတည္ေဆာက္ေရးလုုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းအားျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေဒသမ်ားရွိ အဖိုးတန္ေျမေန ရာမ်ားကို အသစ္ဖန္တီးလိုက္သည့္ ေရေလွာင္တမံႏွင့္ အလဲအထပ္ျပဳ၍ အဆံုးရံႈးခံလိုက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဆံုးရႈံးမႈပမာဏသည္ ေရကာတာ၏ အႀကီးအေသးအေပၚတြင္ မူတည္ေနလိမ့္မည္မွန္ေသာ္လည္း စီမံကိန္း၏ ရိုက္ခတ္မႈသည္ သဘာဝေဂဟစနစ္ႏွင့္ ေဒသခံလူထု၏ အသက္ ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို အႀကီးအက်ယ္ထိခိုက္ပ်က္စီးေစမည္ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးဆက္ရလဒ္မ်ား၌ လူေပါင္းမ်ားစြာကို ၎တို႔၏ အိုးအိမ္ မ်ားမွ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ျခင္း၊ ေရကာတာတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အၿမဲဒြန္တြဲလ်က္ရွိသည့္ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္သက္သက္အတြက္ အလြန္အကၽြံထုုတ္ယူသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးလာျခင္း၊ ေတာရုိင္းတိရိစာၦန္ႏွင့္ဇီဝမ်ဳိးစံုုမ်ဳိးကြဲမ်ားကို ျပန္လည္အစားထိုးကုစား၍မရေအာင္ ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျခင္းတို႔ ပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။

တတိယအခ်က္အေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို႔ေသာ နစ္နာေၾကးမ်ိဳးကို ေပးအပ္သည္ျဖစ္ေစ မိမိတို႔ေျမယာမ်ားကို စြန္႔လႊတ္၍ အျခားေသာ ေနရာေဒသမ်ားသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရန္ တြန္းအားေပးခံရသည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြက္ တရားမွ်တ၍ လံုေလာက္မွ်တသည့္ ေလ်ာ္ေၾကး (သို႔) ျပန္လည္အပ္ႏွံမႈ မ်ား ရွိလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ ေရကာတာၾကီး၏ အထက္ပိုုင္းေရဆန္ေဒသ၌ ေရလႊမ္းမိုးလာသည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္ အဆိုပါေဒသရွိ ေဒသခံလူထုုလူတန္း စားမ်ားအား အျခားနယ္ေျမေဒသသို႔ အတင္းအက်ပ္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားမႈမ်ား က်ိန္းေသျဖစ္ပြားလာမည္ျဖစ္သည္။

ထိုကဲ့သို႔ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသူမ်ားအတြက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုမွ ေနာက္တစ္ခုသို႔ လက္ဆင့္ကမ္းသြားႏိုင္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ အပယ္ခံလူ႔အသိုက္ အ၀န္းအျဖစ္ မဆံုးႏိုင္သည့္သံသရာ၀ဲဂယက္အတြင္း စုန္းစုန္းျမွဳပ္ရန္ စတင္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။ ေရကာတာမ်ား၏ အရြယ္အစားေပၚလိုက္၍ ထိ ခိုက္နစ္နာရသည့္ လူဦးေရအနည္း/အမ်ား ကြာျခားမႈရွိႏိုင္သကဲ့သို႔ နယ္ခံလူထုလူတန္းစားတစ္ရပ္လံုးကိုပါ ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္သည္။ ေျမဆီၾသဇာနည္း ပါးသည့္ သို႔မဟုတ္ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္မႈမရွိသည့္ နယ္ေျမေဒသမ်ား၌ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားခံခဲ့ရၿပီးေနာက္ပိုင္း လယ္သမားအမ်ားစုသည္ ဆက္ လက္ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့သျဖင့္ မိမိတို႔၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈပံုစံကို လံုး၀ေျပာင္းလဲပစ္ကာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားအျဖစ္ နယ္တကာလွည့္၍ ႀကံဳရာက်ပန္းလုပ္ကိုင္စားေသာက္လာၾကရသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၎တို႔၏ ေျမယာႏွင့္သက္ဆိုုင္သည့္ အနာဂတ္ေပ်ာက္ ဆံုးသြားခဲ့ၿပီးေနာက္ လူငယ္အမ်ားအျပားသည္ မိသားစုကို ေကၽြးေမြးေထာက္ပံ့ႏိုင္ရန္အလို႔ငွာ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ားကို မျဖစ္မေန ရွာေဖြလုပ္ကိုင္လာၾကရသည္။

စတုတၻအခ်က္အေနျဖင့္ ေရကာတာသည္ အထက္ျဖစ္ဖ်ားပိုင္းရွိ လူထုလူတန္းစားမ်ားကိုသာ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ခဲ့သည္မဟုတ္ဘဲ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ေနလူထုလူတန္းစားမ်ားကိုလည္း ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခိုက္နစ္နာေစလ်က္ရွိသည္။ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရခက္ခဲလာျခင္းႏွင့္ ေရတက္ေရက် ျမန္ဆန္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ေဖာက္ျပန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမစ္၀ွမ္းတစ္ေလွ်ာက္လုပ္ကိုင္စားေသာက္လ်က္ရွိသည့္ လူထုလူတန္းစားမ်ားသည္ ျမစ္ကမ္းတစ္ ဖက္တစ္ခ်က္၌ ဆက္လက္စိုက္ပ်ိဳးထြန္ယက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့သကဲ့သို႔ ေရေနသတၱ၀ါမ်ား၏ ရာသီအလိုက္ ေရႊ႕ေျပာင္းက်က္စားလ်က္ရွိသည့္ ငါးေနငါးထိုင္ေနရာမ်ား ေပ်ာက္ဆံုးသြားျခင္းႏွင့္ ေရစီးေရလာေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာငါးမ်ိဳးစိတ္မ်ားသည္ ဥဥသားေဖာက္ရန္ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းသို႔ ဆန္တက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့သျဖင့္ ေကာင္ေရက်ဆင္းလာျခင္းႏွင့္ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္လာျခင္းေၾကာင့္ တံငါသည္မ်ား၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရႈံးလာသည္။ ေျပာင္းလဲလာသည့္ မိုးရြာသြန္းမႈပံုစံမ်ားေၾကာင့္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈသည္လည္း ေရလႊမ္းမိုးမႈႏွင့္ အေပၚ ယံေျမလႊာယိုုယြင္းပ်က္စီးမႈတို႔ကို ျဖစ္ေပၚလာေစသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုျဖစ္လာသည္။

ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ား၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးကို ရိုက္ခတ္လ်က္ရွိသည့္ အဓိကျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၌ ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားအျပင္ မ်ားစြာက်န္ရွိေနေသးသည္။ ႏိုင္ငံတကာ သိပၸံပညာရွင္မ်ား မၾကာမၾကာသတိေပးသကဲ့သို႔ပင္ ငလ်င္ေၾကာေပၚရွိ အႀကီးစား ေရကာတာစီမံကိန္းၾကီးမ်ားသည္ ရုတ္ခ်ည္းကပ္ဆိုက္သြားေစသည့္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည့္အျပင္ တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ ပို႔ခ်လာသည့္ ႏူးံမ်ား၏သိပ္သည္းဆႏွင့္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းတိုးလာသည့္ ေရထု၏ဖိသိပ္အားေၾကာင့္ ငလ်င္လႈပ္ႏိုင္သည့္ အလားအလာကို ျမင့္တက္လာေစလ်က္ရွိသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ ဆိုးဆိုးရြားရြားေရးဆြဲျပင္ဆင္ထားသည့္ အစီအမံႏွင့္ တည္ေနရာအရ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္မႈမရွိသည့္ ေနရာ ေဒသမ်ား၌ တည္ေဆာက္ထားသည့္ေရကာတာၾကီးမ်ားသည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ပဥၥလက္ဆန္သည့္ေျဖရွင္းေရးနည္းလမ္းဆိုသည္ထက္ ႏိုုင္ငံတစ္နံတစ္လ်ား ပူပင္ေသာက၊ ေၾကာက္ရြံ႕မႈႏွင့္ ရပ္ရြာလူထုကို ဆံုးရံႈးနစ္နာေစမည့္ ေရွ႔ေျပးနိမိတ္ဆိုးမ်ားျဖစ္ေနသည္။

ေရကာတာသည္ ယေန႔ျမန္မာႏိုု္င္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရသည့္ အမ်ိဳးသားေရး အက်ပ္အတည္းတစ္ခုုျဖစ္ေနသည္။ လက္တေလာ အရွိန္အဟုုန္ျပင္းျပင္း စီမံေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္အတူ ႏိုုင္ငံေတာ္အေနျဖင့္ အဆိုုပါ စီမံကိန္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္သည့္ စိန္ေခၚမူမ်ားႏွင့္ အႏၲရာယ္မ်ားကိုလည္း ဦးတည္ေျဖရွင္းေပးရန္လိုအပ္သည္။ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳး၌ အေကာင္ အထည္ေဖာ္သည့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းသည္ အဖိုးတန္စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္တစ္ခုျဖစ္လာႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မည္သူတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ျဖစ္္သနည္းဟူသည့္ အေျခခံေမးခြန္းကို ေျဖဆိုရန္ လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ အေရးအၾကီးဆံုးျမစ္မ်ားျဖစ္သည့္ ဧရာဝတီျမစ္အပါအဝင္ သံလြင္ျမစ္၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ႏွင့္ ၎တို့၏ ျမစ္လက္တက္မ်ားေပၚတြင္ ေရကာတာၾကီးမ်ားတစ္ခုျပီးတစ္ခု တည္ေဆာက္ရန္ ရည္ရြယ္ထားသည့္အတိုင္း တစ္ၾကိမ္တည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္႐ံုုျဖင့္ က်ြႏု္ပ္တို႔တိုင္းျပည္၏ သဘာဝေဂဟစနစ္မ်ားႏွင့္ ပထဝီအေနအထားမ်ား ထာဝရေျပာင္းလဲသြားေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ နဂိုမူလအေျခအေနသို႔ ျပန္ေရာက္ေအာင္ ကုစားႏိုင္ေတာ့မည္မဟုတ္ေပ။ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ လည္း သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူထုဘဝမ်ားကို ထိခိုုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ျပီး ရပ္ရြာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားစြာကို ၎တို႔၏ အိုးအိမ္မ်ားမွ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာ ခ်ထားရန္ လိုအပ္လာသကဲ့သို႔ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၎တို႔က်င့္သံုးလာခဲ့သည့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သစ္ေတာလုပ္ငန္းႏွင့္ ေရလုပ္ငန္းတို႔အေပၚ မွီခိုအား ထားသည့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈစနစ္မ်ားသည္လည္း မည္သည့္နစ္နာေၾကးမွ်မရရွိဘဲ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၏ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္သည္ ေခတ္သစ္စီးပြားေရးမ်က္ႏွာစာ၌ အဖက္ဖက္မွဖိအားေပးခံေနရသျဖင့္ အေရးပါသည့္နယ္ေျမေဒသမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္ လြယ္သည့္ ေဂဟစနစ္မ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈကို ႏိုင္ငံသားအားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အမ်ိဳးသားေရးကိစၥတစ္ခုအေနျဖင့္ မျဖစ္မေန သေဘာထားရန္ လိုအပ္လာၿပီျဖစ္သည္။

မိုုင္းတံုုေရကာတာႏွင့္ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရသည့္ သံလြင္

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုုးတက္ေရးဆီသိုု႔ ဦးတည္ေလွ်ာက္လွမ္းလာသည္ႏွင့္အမွ် အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ား၊ စီးပြားေရးကုမၸဏီ မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံသူမ်ားသည္လည္း စီးပြားေရးခိုင္မာေတာင့္တင္းလာေစရန္အတြက္ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို ထုတ္ယူသံုးစြဲသည့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၏ ေျခလွမ္းမ်ားအတိုင္း တစ္ေသြမတိမ္းလိုက္ေလွ်ာက္လာခဲ့သည္။ လတ္တေလာႏွစ္မ်ားအတြင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းသည္ မေရရာသည့္ ႏိုင္ငံေရးအကူးအေျပာင္းကာလ၏ အျငင္းပြားဖြယ္ရာအေကာင္းဆံုးလုပ္ငန္း နယ္ပယ္သစ္တစ္ခုုအေနျဖင့္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ယခင္အရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရလက္ထက္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုေဒသ၌ တရုတ္၏ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖင့္ တည္ေဆာက္ လ်က္ရွိသည့္ ျမစ္ဆံုေရကာတာစီမံကိန္းကို ၎တိုု႔၏ အစိုုးရသက္တမ္းအတြင္း(၂၀၁၁-၁၆)ဆိုင္းငံ့ခဲ့ျခင္းျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ ေထာက္ခံမႈကိုရယူ သြားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မတ္လေနာက္ပိုင္း အာဏာရလာခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဦးေဆာင္သည့္ အစိုုးရလက္ထက္တြင္ ျမစ္ဆံုေရကာတာစီမံကိန္းသည္ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔၍ ျပန္လည္သံုုးသပ္ရသည့္ကိစၥတစ္ခုျဖစ္သြားခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း သဘာဝအတိုင္းမပ်က္စီးဘဲ က်န္ရွိေန ေသးသည့္ ျမန္မာ့ျမစ္မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည့္ သံလြင္ျမစ္၏ ကံၾကမၼာအေပၚ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား အထူးတလည္ျမွင့္တက္လာခဲ့သည္။ အာရွတိုက္အ တြင္း လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းခြင့္ရေနေသးသည့္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ သံလြင္ျမစ္သည္ ၎ျမစ္ဖ်ားခံရာ တိဗက္ကုန္းျပင္ျမင့္မွ တရုတ္ကို ျဖတ္သန္း၍ ျမန္မာႏိုုင္ငံအတြင္းပိုင္းသုိ႔ စီး၀င္လာကာ ထိုင္းႏိုင္ငံကို အနည္းငယ္ျဖတ္စီး၍ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းရွိ အက္ဒမန္ပင္လယ္ (ကပၺလီပင္ လယ္)ထဲသို႔ စီး၀င္သြားသည့္ ကီလိုမီတာ၂၈၀၀ ေက်ာ္ရွည္သည့္ ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္သည္။

ႏိုုင္ငံတကာအေတြ႔အႀကံဳမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရႈျခင္းျဖင့္ အသိအျမင္က်ယ္လာသည္ မွန္ေသာ္ျငားလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းသစ္မ်ား၏ သက္ေရာက္မူကိုအကဲျဖတ္ရာ၌ ျမန္မာ့ေျမေပၚရွိ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို မလြဲမေသြနားလည္သေဘာေပါက္ရန္လိုအပ္သည္။ ျခိမ္းေျခာက္ခံရသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သတိေပးတားျမစ္ရန္ အေၾကာင္းျပခ်က္ရွာေဖြေနသကဲ့သို႔ပင္ ဤကဲ့သို႔ေသာအႀကီးစားစီမံကိန္းႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္ျခင္းမရွိသကဲ့သို႔ လိုအပ္ျခင္းလည္းမရွိေၾကာင္း ျပဆိုလ်က္ရွိသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနပါသည္။ အဆိုပါ စီီမံကိန္းမ်ားသည္ ထိန္္းသိမ္းကာကြယ္ထားသည့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစျပီး ငလ်င္လႈပ္ႏိုင္ေခ် အလားအလာရွိသည့္ နယ္ ေျမမ်ားတြင္ တည္ရွိေနသည့္အျပင္ တရားမွ်တေရးႏွင့္ တန္းတူႏိုင္ငံေရးဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားရရွိေရးအတြက္ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ အခ်ိန္ကာလၾကာ ျမင့္စြာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားသည္လည္း စီမံကိန္းမ်ား၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားထက္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈမ်ားကိုသာ ခါးစည္းခံၾကရမည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရ၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္ခန္႔ လွ်ပ္စစ္မီးမရရွိဘဲ ေမွာင္မည္းလ်က္ရွိေသာ္လည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းအသစ္ၾကီးမ်ားမွ ထြက္ေပၚလာမည့္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္အမ်ားစုကို အဘယ့္ေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ျဖန့္ျဖဴးေရာင္းခ်ရန္ ရည္ရြယ္လ်က္ရွိေၾကာင္းကို လက္မခံႏိုင္ၾကသည့္ လူထုမ်ားအတြက္ ေမးစရာျဖစ္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံျပည္သူလူထုုအတြက္ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လိုုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္သည့္ စြမ္းအင္စီမံခ်က္မ်ား အမွန္တကယ္မုုခ်လိုုအပ္ေနသျဖင့္ ႏိုုင္ငံတကာကုုမၺဏီ မ်ားႏွင့္ လက္တစ္ဆုပ္စာ လူကံုထံစီးပြားေရးသမားမ်ားကိုသာ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိေစသည့္ စီမံကိန္းမ်ိဳးမျဖစ္ရန္လိုအပ္ေပသည္။

ေရွ႕တြင္ေစာင့္ၾကိဳလ်က္ရွိေနသည့္ စိန္ေခၚမူမ်ား၏ အလားအလာကို ေလ့လာသံုးသပ္ၾကည့္ပါက သံလြင္ျမစ္သည္ လတ္တေလာအေရးၾကီးသည့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ေနသည္။ သံလြင္ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕၏ အဆိုုအရ သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ အဓိကေရေလွာင္တမံငါးခုကို တည္ေဆာက္အေကာင္အ ထည္ေဖာ္ရန္လ်ာထားသည္။ ၎တို႔မွာ ကြမ္လံုု (kunlong) ေရေလွာင္တမံ(၁၄၀၀မီဂါဝပ္)၊ ေနာင္ဖ(Nong Pha) ေရေလွာင္တမံ(၁၀၀၀ မီဂါဝတ္)ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ မိုုင္းတံုု(Mong Ton) ေရေလွာင္တမံ(၇၁၁၀ မီဂါဝပ္)၊ ကယားျပည္နယ္ရွိ ရြာသစ္(Ywarrthit) ေရေလွာင္တမံ(၄၀၀၀ မီဂါဝပ္)ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ရွိ ဟတ္ႀကီး(Hat Gyi) ေရေလွာင္တမံ(၁၃၆၀ မီဂါဝပ္)တို႔ျဖစ္သည္။ ျမန္မာလူထုုႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးျခင္းမရွိဘဲ အထက္ပါ စီမံခ်က္မ်ားမွ ထြက္ရွိမည့္ (၉၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္မ်ားကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ တရုတ္ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ် သြားရန္ သေဘာတူထားၾကသည္။

အထက္ပါ ေရေလွာင္တမံငါးခုအနက္ ယခင္က တာဆန္း(Tasang)ဟုသိခဲ့ၾကသည့္ မိုုင္းတံုု(Mong Ton) ေရေလွာင္တမံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာ ရွတြင္ အႀကီးဆံုုးေရကာတာျဖစ္လာမည္ျဖစ္ၿပီး စင္ကာပူႏိုင္ငံ၏ဧရိယာ အရြယ္အစားႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ေရေလွာင္တမံတစ္ခုုျဖစ္သည္။ ေရေလွာင္တမံ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ား၌ တရုတ္ႏိုုင္ငံမွ Three Gorges Corporation, Sinohydro Corporation,၊ China Sourthern Power Grid, Electricity Generating Authority of Thailand၊ ႏွင့္ ျမန္မာအေျခစိုက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ မ်ား အဖြဲ႕အစည္းတို႔ ပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။ စီမံကိန္းကိုေရွ႕ဆက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္Australian Firm ႏွင့္ Snowy Moutain Engeneering Corporation အဖြဲ႕တိုု႔ကို လူမူေရးႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုုက္မႈ ဆန္းစစ္အကဲျဖတ္သည့္ လုုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ငွားရမ္းထားၾကသည္။ SMEC ၏ ပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုုက္မႈ ဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ခ်က္အရ မီဂါဝပ္ ၇၀၀၀ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အင္ဂ်င္ကို တပ္ဆင္ႏိုင္ျပီး စီမံကိန္း၏ ထူးကဲ သည့္လကၡဏာရပ္မ်ား၌ အျမင့္အားျဖင့္ ၂၄၁ မီတာရွိသည့္တမံႏွင့္ ၆၄၁ ကုုဗမီတာက်ယ္သည့္ ေရဝပ္ဧရိယာပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။ အဆိုုပါ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားမွ ထြက္ရွိေသာ စြမ္းအင္ကိုု ျဖန္႔ျဖဴးမည့္ စနစ္ပံုုစံမ်ားကိုု အျခားသတင္းရင္းျမစ္တစ္ခုုကို ေလ့လာၾကည့္ရႈရာ၌ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို တရုတ္ႏိုုင္ငံသိုု႔လည္းေကာင္း၊ က်န္ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔လည္းေကာင္း တင္ပို႔ေရာင္းခ်ရန္ စီစဥ္ ထားျပီး ေနာက္ဆံုးက်န္ရွိေနေသာ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ ျပည္တြင္း၌ အသံုးျပဳရန္လ်ာထားေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။

သိုု႔ေသာ္ျငား ေရဝင္ဧရိယာအတြင္း ေရလႊမ္းပ်က္စီးမႈမ်ားႏွင့္ ေရစီးေၾကာင္းေျပာင္းလဲမႈ၊ သဲႏႈန္းအနည္ပိုု႔ခ်မႈႏွင့္ ေရခ်ဳိအင္းႏွင့္ ငါးဖမ္းလုုပ္ငန္းမ်ား ေပ်ာက္ဆံုုးမႈတို႔ေၾကာင့္ ေရကာတာေအာက္ပိုုင္း ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ား၏ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ား ထိခိုုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားအပါအဝင္ နယ္ခံလူထုလူတန္းစားမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္လာမည့္ ဆိုးရြားသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို အေသးစိတ္က်က် အက်ယ္ တ၀င့္ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမ်ား လံုး၀ျပဳလုပ္ထားျခင္းမရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔သည့္ သစ္ေတာနယ္ေျမမ်ား ဧကန္မုခ်ျပဳန္းတီး သြားမည္ျဖစ္သကဲ့သို႔ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ ကူးစက္ေရာဂါကိစၥမ်ားအပါအဝင္ ဧရာမစီမံကိန္းႀကီးေဖာ္ေဆာင္ရန္ ျပင္ပမွ ေခၚသြင္းလာသည့္ ေဆာက္ လုပ္ေရးအလုပ္သမားအစုုအဖြဲ႕မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ကူးစက္ေရာဂါပ်ံ႕ပြားမႈအေပၚ အထူးတလည္စိုးရိမ္ပူပန္ေန ၾကသည္။ အတိအက်အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္႐ႈေထာင့္အရ အကဲဆတ္မႈအျမင့္ဆံုုးေဒသတစ္ခုုမွ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး လုုပ္ေဆာင္ေပးရန္ လိုုအပ္သည့္ လူဦးေရပမာဏသည္ အနည္းဆံုုး ၁၂၀၀၀ ရွိသည္ဟုု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည္။ ရွမ္းအမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚနန္းခင္ထားရီက “မိုုင္းတံုု(Mong Ton) ေရကာတာ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ကြ်န္းေပါင္းတစ္ေထာင္ရဲ႕ သဘာဝ အလွအပေတြက ေရေအာက္ၾကမ္းျပင္မွာပဲ ထာဝရနစ္ျမဳပ္သြားေတာ့မယ္။ တစ္ျခားေနရာေတြကိုုေတာင္ ေျပာစရာမလိုုေသးဘူး။ ကြန္ဟိန္း (Kunheng) ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုုထဲမွာတင္ လူဦးေရ ၅၀၀၀၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းခံရႏိုင္တယ္။ ဒါက ထိခိုက္ခံရမယ့္ နယ္ေျမထဲက ေသးေသးေလးတစ္ခုုကိုုပဲ မီးေမာင္းထိုုးျပတာျဖစ္တယ္” ဟုသတိေပးခဲ့သည္။

အလားတူအေရးပါသည့္ ကိစၥတစ္ခုအေနျဖင့္ ေရေလွာင္တမံစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လ်ာထားသည့္နယ္ေျမသည္ တိုုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား၏ ဆူပူမႈႏွင့္ စစ္တပ္၏ကာလရွည္ၾကာစြာ ျခိမ္းေျခာက္သည့္ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္အတူ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ ဆတ္ဆတ္ထိမခံသည့္နယ္ေျမျဖစ္သည္ကို အျပည့္အဝ လစ္လ်ဴရႈထားသည့္ ပံုုေပၚေနသည္။ ရွမ္းလူ့အခြင့္အေရးေဖာင္ေဒးရွင္း၏ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား အရ ေရေလွာင္တမံစီမံကိန္းမ်ား ေရးဆြဲေနသည့္ ၁၉၉၆ ခုုႏွစ္ဝန္းက်င္ကာလမ်ားတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္အလယ္ပိုုင္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ား၌ အစိုးရစစ္တပ္၏ စစ္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေၾကာင့္ ယင္းေဒသအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္သူ ဦးေရ ၃၀၀၀၀၀ ထက္မနည္းေသာ လူဦးေရတိုု႔သည္ မိမိတို့၏ ေနအိမ္မ်ားမွေရႊ႕ေျပာင္းခံခဲ့ရသည္။ ထိုုအခ်ိန္ကာလကတည္းက စစ္တပ္စခန္းအေရအတြက္ တိုုးပြားလာၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေစႏိုင္သည့္ တင္းမာမႈႏွင့္ ရွည္ၾကာမည့္သေဘာကို အရိပ္အကဲျပေနခဲ့သည္။ ေရကာတာ၏ ေအာက္ပိုုင္းေဒသ၊ သံလြင္ျမစ္၏ ကမ္းႏွစ္ဘက္စလံုုးတြင္ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္မွ တပ္စြဲသိမ္းပိုုက္ထားၿပီး ေဒသခံလားဟူနယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔သည္လည္း အနီး၀န္းက်င္၌ လႈပ္ရွားလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားေသာ္လည္း ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအဖြဲ႕/ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္(ေတာင္ပိုင္း) သည္ သံလြင္ျမစ္ဝွမ္းတစ္ဘက္တစ္ခ်က္ရွိ ေရစုုန္ေရဆန္ေဒသမ်ားကိုု ထိန္းခ်ဳပ္ထားလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၁၁ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္္အင္ဂ်င္နီယာသံုးဦးႏွင့္ စီမံကိန္းတြင္အလုပ္လုပ္ေနသည့္ စကားျပန္တစ္ဦးတို႔သည္ နယ္ေျမအေျခစိုက္ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၏ သံုးလခန္႔ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈကို ခံခဲ့ရသည္။

ဤကဲ့သို႔ေသာ ေနာက္ခံအခင္းအက်င္းမ်ိဳးရွိသည့္ မိုင္းတံုုေရကာတာစီမံကိန္းသည္ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ေဒသခံမ်ားအတြက္ ရုုိးရွင္းေသာ စီးပြားေရးျပႆနာတစ္ခုုသာမဟုတ္ဘဲ ပဋိပကၡ၊ ခြဲျခားခ်န္လွပ္ခံရျခင္း၊ ေျမယာႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈဆိုုင္ရာ အခြင့္အေရးတို႔အေပၚ ဖိႏွိပ္ခံရ သည့္ စိန္ေခၚမႈလည္းျဖစ္ေနသည္။ ေျမငလ်င္ျပတ္ေရြ႕ေၾကာေပၚတြင္တည္ရွိေနေသာ ေရကာတာသည္ “ကုုန္က်စရိတ္နည္းပါးသည့္” စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ျဖစ္သည္ဟုု တည္ေဆာက္အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုုသူမ်ား၏ ထံုုးစံအတိုုင္း ႏိုုးေဆာ္တိုုက္တြန္းေလ့ရွိသည့္ ကိစၥရပ္ကိုလည္း ဘယ္ေသာအခါမွ် အမွန္ဟု ယူဆ၍မရႏိုင္ေပ။ ႏိုုင္ငံေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စိုုးရိမ္ဖြယ္ ဂယက္ ရိုုက္ခတ္မႈမ်ားႏွင့္အတူ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုုင္ရာ၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားျခင္းဆိုုင္ရာႏွင့္ လူမႈေရးဆိုုင္ရာ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားက အလြန္ႀကီးမားလာႏိုုင္ပါသည္။ ရွမ္းအမ်ဳိးသားဒီမိုုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါတီ၏ ဝါရင့္ႏိုုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ခြန္ထြန္းဦးက “ သဘာဝ သယံဇာတေတြကိုု တိုုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ နယ္ေျမေတြကေန ထုတ္ယူသံုးစြဲၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုုပ္ငန္းကေန ရရွိတဲ့အက်ဳိးအျမတ္ေတြကိုု တိုုင္းရင္းသားေတြ အက်ဳိးမခံစားရဘူး။ အဲဒီအစား လူမႈေရးနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုုင္ရာ ဝန္ထုုတ္ဝန္ပိုုးေတြကိုုပဲ ယူလာေပးတယ္။ အေျခခံက်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး႐ႈေထာင့္အရ ေဒသခံလူထုုေတြရဲ႕ သေဘာတူညီမႈမရွိဘဲ ဒီေရကာတာကိုု ဆက္ၿပီးအေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ဆိုုရင္ တစ္ႏုုိင္ငံလံုုး ပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ျမန္မာႏိုုင္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာပါလိမ့္မယ္။” ဟုု ဖြင့္ဟေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း မိုုင္းတံုုေရကာတာစီမံကိန္းေဒသတြင္ရွိေသာ အကဲဆတ္သည့္ပဋိပကၡ၏ ထိလြယ္ရွလြယ္ျဖစ္မႈ (သိုု႔) ေဒသခံျပည္သူလူထုမ်ား၏ အေျခအေနမွန္ကိုု အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ နားလည္လက္ခံလာၿပီဟု ယူဆရသည္။ ထိခိုက္ပ်က္စီးဆံုးရႈံးႏိုင္ေျချမင့္မားသည့္အတြက္ စီမံကိန္း၏ အေျခခံအက်ဆံုုးအဆင့္မ်ားမွစ၍ အမ်ားျပည္သူကို အဓိပၸာယ္ျပည့္၀စြာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခြင့္ျပဳရန္ လိုအပ္သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုုက္မႈကို ေလ့လာ ဆန္းစစ္မည့္ ဥပေဒကိုု ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္တြင္ အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုုင္ငံအစိုုးရအေနျဖင့္ ေရကာတာစီမံကိန္းအတြက္ ျပင္ဆင္ ထားေသာ လူမႈေရးႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ထိခိုုက္မႈ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္အစီရင္ခံစာကိုု သံုုးသပ္ေဝဖန္ႏိုုင္သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္မရွိသကဲ့သိုု႔ ေရကာတာတည္ေဆာက္ေရးလုုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကိုု လိုုက္နာျခင္းရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးႏိုင္စြမ္းလည္းမရွိေပ။ သံလြင္ျမစ္ ဝွမ္းတစ္ေလ်ွာက္တြင္ ေနထိုင္သည့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေရကာတာစီမံကိန္းႏွင့္ ၎တို႔၏ ေနာက္ဆက္တြဲထိခိုက္ပ်က္စီးမႈဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ အနည္းအက်ဥ္းခန္႔ကိုသာ သိရွိထားျခင္းႏွင့္ လိုုအပ္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ အျပည့္အစံုုကိုု ရယူအသံုးျပဳႏိုင္မႈမရွိျခင္း သည္ သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေပါ့ဆမႈတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။

ေတာင္ၾကီး၊ ကြန္ဟိန္းႏွင့္ လင္းေခးၿမိဳ႕တိုု႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ လူထုေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ပြဲမ်ား၌ SMEC အေနျဖင့္ ေရကာတာေၾကာင့္ လူမူဝန္းက်င္ႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္ႏိုင္သည့္ ဆိုုးက်ဳိးအလားအလာမ်ား၊ ေရ၀င္ဧရိယာႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဆိုုင္ရာ အစီအစဥ္မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ က်ယ္ျပန္႔ျပည့္စံုသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္(သို႔မဟုတ္) ေလ့လာသံုုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေၾကာင္း ေဝဖန္ခဲ့ၾက သည္။ “SMEC ကုမၸဏီက သူတိုု႔ကိုု ေထာက္ခံမယ့္သူေတြကိုုပဲ အစည္းအေဝးဖိတ္တယ္။ ေရကာတာေဆာက္မယ့္ေနရာနဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာက လူေတြကိုုပဲဖိတ္ၾကားထားေတာ့ ထိခိုုက္မႈသိပ္မရွိတဲ့ေဒသက လူေတြျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေတာင္မွ စီမံကိန္းရဲ႕ အက်ဳိးအျမတ္က ဘယ္သူ႔ဆီကိုု ေရာက္ မယ္ဆိုုတာကိုု မေျပာျပခဲ့ဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ၉၀ ရာခိုုင္ႏႈန္းေလာက္က အိမ္နီးခ်င္းႏိုုင္ငံေတြကိုု တင္ပိုု႔ေရာင္းခ်မယ္ဆိုုတာ ရွင္းေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုုင္ငံက လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္လိုုအပ္ခ်က္ရွိေနတယ္ဆိုုတာကိုုပဲ ထပ္ခါတလဲလဲ ျပန္ေျပာေနတာ” ဟုု မိုုင္းပန္လူငယ္အဖြဲ႕၏ အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦး ေျပာဆိုခဲ့သည္။

SMEC ကုုမၺဏီအေနျဖင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမ်ား ျပဳလုုပ္ရာ၌ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိသကဲ့သိုု႔ အမွန္တကယ္ထိခိုုက္ခံရမည့္ လူထုလူတန္းစားမ်ား၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈျဖင့္ လုုပ္ေဆာင္သြားခဲ့ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေ၀ဖန္ခံရလ်က္ရွိသည္။ ေဒသခံလည္းျဖစ္ၿပီး သုေတသနျပဳသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ေသာ MPYA အဖြဲ႕ဝင္ Sam Pao Hom နန္းစံေပါင္းဟြမ္ ၏အဆိုုအရ “ ၀မ္ဆာလားရြာက စီမံကိန္းဧရိယာနဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးရြာျဖစ္ေပမယ့္လည္း ညွိႏႈိင္းတိုင္ပင္တဲ့ အစည္းအေဝးပြဲေတြကို အဲဒီရြာမွာ မလုုပ္ဘူး။ အဲဒီအျပင္ လုုပ္တဲ့ေနရာမွာလည္း အဲဒီရြာသားေတြကိုု ဦးတည္ဖိတ္ၾကားတာလည္းမရွိပါဘူး” ဟုု ေျပာဆိုုခဲ့သည္။

စီမံကိန္းေဖာ္ေဆာင္သူမ်ားက နယ္ခံလူထု၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားအေပၚ အေလးအနက္ထား အသိအမွတ္ျပဳ၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ပ်က္ ကြက္ျခင္းသည္ တာ၀န္ယူမႈကင္းမဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားလ်က္ရွိသည္။ သံလြင္ျမစ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ တိုင္းရင္းသား လူနည္း စုမ်ားသည္သာ အနစ္နာခံေပးဆပ္ရၿပီး အင္အားၾကီးမားသည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားကို အက်ဳိးအျမတ္ရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ ထားသည့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းသာျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ မတ္လအတြင္း ေတာင္ႀကီးၿမိဳ့တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ေဆြးေႏြးညိွႏႈိင္းတိုုင္ပင္သည့္ အစည္းအေဝးတြင္ SMEC ကုုမၺဏီမွ အရာရွိတစ္ဦးက “ဒါက အစိုုးရရဲ႕ စီမံကိန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရွ႕ ဆက္ေဖာ္ေဆာင္သြားမွာပဲ” ဟုု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎ကိုု တံုု႔ျပန္သည့္အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ ၾသဂုုတ္လတြင္ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ႏွင့္ လူဦးေရ ၂၃၇၁၇ ဦးတိုု႔ပူးေပါင္း၍ ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ထုုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ SMEC ကုုမၺဏီသိုု႔ ေပးပိုု႔ခဲ့ေသာ အဆိုပါေၾကညာခ်က္ထဲ၌ အမ်ား ျပည္သူ၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈနည္းပါး၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိသည့္ SMEC ကုုမၺဏီ၏ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုုက္မႈ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ကို ကန္႔ ကြက္သည္ဟုု ေရးသားထုတ္ျပန္ထားသည္။

ေရအားလွ်ပ္စစ္လိုလားသည့္ အင္အားစုမ်ားက ဆက္လက္တိုက္တြန္းေဆာ္ၾသလ်က္ရွိေသာ္လည္း အိမ္နီးခ်င္းတရုုတ္ႏုုိင္ငံ၏္ ငလ်င္မၾကာခဏ လႈပ္ခတ္ေလ့ရွိၿပီး ကမာၻ႔ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲအစံုလင္ဆံုးနယ္ေျမေဒသမ်ားကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းလာသည့္ ယူနန္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ သံလြင္ျမစ္(ႏုုျမစ္)၏ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းရွိ ျမစ္သံုးစင္းအၿပိဳင္စီးဆင္းရာကမာၻ႔အေမြအႏွစ္နယ္ေျမေဒသအတြင္း ေဆာက္လုပ္သြားရန္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ အစီအစဥ္ခ်ခဲ့သည့္ ေရကာတာေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆိုင္းငံ့လိုက္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ တစ္ခဲနက္ေထာက္ခံအားေပးမႈရရွိခဲ့သည္။ ဘူမိေဗဒပညာရပ္ ကို ေလ့လာဆည္းပူးခဲ့သည့္ တရုုတ္သမၼတေဟာင္း ဝမ္ၾကားေပါင္သည္ ေရကာတာေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာမည့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုုင္ရာ ေဘး အႏၱရာယ္ဆိုးမ်ားကိုု ေကာင္းစြာနားလည္သိျမင္သူျဖစ္သည္။ တရုုတ္ႏိုုင္ငံတြင္း၌ပင္ ေရအရင္းအျမစ္ေပါၾကြယ္၀သည့္ အဖိုးတန္နယ္ေျမေဒသမ်ား၌ ေရကာတာေဆာက္လုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာမည့္ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားအေပၚ အနည္းႏွင့္အမ်ားဆိုသလို သိျမင္နားလည္ထားၾကပံု ရသည္။ ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းကာလတြင္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္သူမ်ားကို စိတ္အားတက္ၾကြလာေစသည့္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ႏွင့္အတူ ယူနန္ ျပည္နယ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတာဝန္ရွိသူမ်ားက သဘာ၀ခရီးသြားလုပ္ငန္းကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳျခင္းသည္ ေဒသခံမ်ား၏ ဘ၀ရွင္သန္ေနထိုင္မႈ ပံုစံကိုု အကာအကြယ္ေပးသည့္ အသင့္ျမတ္ဆံုးဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း လက္ခံသေဘာတူခဲ့ၾကၿပီး ေနာင္တြင္ Nujiang စီရင္စုနယ္ရွိ Grand Canyon အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ျဖစ္လာမည့္ေဒသတြင္ ေရကာတာမ်ား တိုုးျမွင့္တည္ေဆာက္မည့္ အစီအစဥ္မ်ားကို ဆိုင္းငံ့ခဲ့သည္။

အလားတူပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရွိသည့္ အမ်ားျပည္သူ၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားသည္လည္း ပိုမိုျမင့္မားလာခဲ့သည္။ ပဋိပကၡဖ်န္ေျဖ ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျပဳလုပ္ရန္ အလားအလာေကာင္းလ်က္ရွိသည့္ အခ်ိန္အခါမ်ိဳး၌ “လူမ်ားစု၏ အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ လူနည္းစုက စေတးခံရမည္”ဟူသည့္ အဆိုသည္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုုးမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲလ်က္ရွိသည္။ လူတိုင္းသည္ ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ ေမြးဖြားလာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ မိုုင္းတံုုေရကာတာစီမံကိန္းကိုု သာဓကယူ၍ အစားထိုုးမရႏိုုင္ေသာ ပ်က္စီးဆံုုးရႈံးမႈမ်ား မျဖစ္ေပၚမီ ႏိုင္ငံတြင္းရွိလက္ရွိမူ၀ါဒေရးရာ စကား၀ိုင္းမ်ား၌ အပူတျပင္းရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ရလ်က္ရွိသည့္ အမ်ဳိးသားေရအားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ဆိုုင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို အျမန္ဆံုးေဆြးေႏြးအေျဖရွာရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။

ခ်ဥ္းကပ္မႈပံုစံ အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္မႈ

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာစာတမ္းအတြင္း စြမ္းအင္က႑ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္သူလူထုႏွင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုုက္ပ်က္စီးေစျခင္းမရွိသည့္ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္မ်ားကိုသာ ထုတ္ယူသံုးစြဲသြားမည္ဟု ကတိက၀တ္ျပဳထားသည္။ လက္ရွိ အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ အာဏာရလာၿပီးေနာက္ပိုင္း ဖံြ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ကိုင္တြယ္ရာ၌ NLD ပါတီ၏ ေရြးေကာက္ပြဲေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္သည့္ “ေျပာင္းလဲ ခ်ိန္တန္ျပီ” ဟူသည့္ေဆာင္ပုဒ္ႏွင့္အညီ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပံုရသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုုတ္လအတြင္း စီစဥ္က်င္းပခဲ့သည့္ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ လူထုေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ၌ ရွမ္းျပည္နယ္ စီးပြားေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ၀န္ႀကီးဦးစိုးညႊန္႔လြင္က “ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အမ်ားစုရဲ႕သေဘာထားနဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ စိုုးရိမ္ပူပန္မႈေတြကိုု အေလးထားပါတယ္။ အကယ္၍ ဆိုုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြက အက်ဳိးအျမတ္ထက္ မ်ားေနမယ္ဆိုုရင္ေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေပၚမွာ ဘယ္အႀကီးစားေရအားလ်ွပ္စစ္စီမံကိန္းကိုုမွ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စီမံကိန္းတစ္ခုုလံုုးကို အမ်ားျပည္သူလိုလားတဲ့အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔အတြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိနဲ႔ တာ၀န္ခံဖို႔လိုအပ္ပါတယ္” ဟုု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ဤကဲ့သို႔ေသာ စကားရပ္မ်ားသည္ လူေပါင္းမ်ားစြာကို စိတ္အားတက္ၾကြလာေစခဲ့သည္။ အခ်ိန္ပင္ေႏွာင္းေနၿပီျဖစ္သည့္ သံုးသပ္ခ်က္ႏွင့္ ေလ်ာ္ ကန္သင့္ျမတ္သည့္ အစီအမံမ်ိဳး ေရးဆြဲျပင္ဆင္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ိဳးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးဆႏၵရွိရန္ လိုအပ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာလိုအပ္ခ်က္ကို ရႈျမင္သေဘာေပါက္မႈသည္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ မိုုင္းတံုု(Mong Ton) ေရကာတာဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္သာမက ေရကာတာ၏ ျခိမ္းေျခာက္မႈကို ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ကံၾကမၼာတူလူထုလူတန္းစားမ်ားႏွင့္ က်ယ္ျပန္သည့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုက္ အဝိုင္း၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ေရကာတာ၏ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ထိခိုက္မႈကို ခါးစည္းခံေနရသည့္ အမ်ားျပည္သူမ်ား အၾကား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာလ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံအေနျဖင့္ ယခုထက္ပို၍ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္၍ ျဖန္႔ျဖဴးရန္ႏွင့္ သာမန္ျပည္သူမ်ားအၾကား လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လက္လွမ္းမီလာေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးရန္ လိုအပ္ေနမႈအေပၚ ေစာဒကတက္ေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္သက္သက္သည္ ျပႆနာမဟုုတ္သကဲ့သိုု႔ ေျဖရွင္းေရးနည္းလမ္းလည္းမဟုုတ္ပါ။ လိုအပ္ ေနသည့္အရာမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိ၍ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမႈရွိၿပီး အမ်ားျပည္သူကို အက်ိဳးျပဳသည့္ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ မ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ားသာျဖစ္သည္။

သို႔ပါေသာေၾကာင့္ သဘာဝသယံဇာတအရင္းအျမစ္ ေပါၾကြယ္ဝသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရခံေျမခံအေနအထားအရ ေရကာတာၾကီးမ်ားႏွင့္ ဓာတ္ အားေပးစက္ရုံမ်ားကဲ့သို႔ေသာ ဧရာမဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ လမ္း၊ တံတားမ်ားႏွင့္ စက္မူဇံုမ်ားအပါအ၀င္ အႀကီးစားအေျခခံအေဆာက္အအံု တည္ေဆာက္ေရး လုုပ္ငန္းမ်ားကဲ့သိုု႔ေသာ ဖံြ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမံကိန္းမ်ားသည္ ျပည္သူလူထု၏ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုု ထိခိုုက္ ေစၿပီး သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကိုု ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သျဖင့္ အလ်င္စလိုု အေလာတႀကီး အေကာင္အထည္ေဖာ္လုုပ္ေဆာင္ရန္ မလိုုအပ္ေခ်။ အမွန္တကယ္တမ္း၌ အႀကီးစားေရကာတာသည္ အင္မတန္မွေႏွးေကြးသည့္ ေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး တည္ေဆာက္ၿပီးစီးရန္ပင္ ႏွစ္ ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္ေလ့ရွိၿပီး သံလြင္ကဲ့သို႔ေသာ ျမစ္ႀကီးမ်ား၌ စီးဆင္းသည့္ ေရပမာဏသည္ ထုထည္ႀကီးမားသျဖင့္ တမံအဆင့္ဆင့္ခံ၍ တည္ ေဆာက္ထားသည့္ ေရကာတာမ်ားထက္ တမံတစ္ခုတည္းျဖင့္ ပိတ္ဆို႔တည္ေဆာက္သည့္ ေရကာတာမ်ားသည္ ေရ၀င္ဧရိယာႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔ လြန္းသျဖင့္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ပိုမိုျပင္းထန္လာေစေလ့ရွိသည္။ ဤေရကာတာမ်ားမွ ထုတ္လုပ္လိုက္သည့္ စြမ္းအင္ အားလံုးကို ႏိုင္ငံျခားသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ျခင္းမျပဳဘဲ ျပည္တြင္း၌သာ သံုးစြဲရန္ရည္ရြယ္ထားလွ်င္ပင္ စြမ္းအင္စတင္ျဖန္႔ျဖဴးေထာက္ပံ့ႏိုင္ရန္အတြက္ အနည္းဆံုးဆယ္ႏွစ္မွ်ၾကာျမင့္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဧရာမေရကာတာမ်ား တည္ေဆာက္ရံုမွ်ျဖင့္ လက္ရွိလိုအပ္လ်က္ရွိသည့္ စြမ္းအင္အက်ပ္အ တည္းကို ေျပလည္သြားေစမည္မဟုတ္ေၾကာင္း ထင္ရွားလ်က္ရွိသည္။ ထိုု႔ေၾကာင့္ ဤနည္းလမ္းအစား အျခားေရြးခ်ယ္စရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ဦးစြာ ေရးဆြဲျပင္ဆင္ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။

စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေထာက္ပံ့ႏိုင္ရန္အတြက္ လက္ရွိဓာတ္အားေပးစက္ရံုမ်ား၊ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားႏွင့္ လည္ပတ္လ်က္ရွိသည့္ စနစ္မ်ားကို ဦးစြာအဆင့္ျမွင့္တင္ရန္လိုအပ္သည္။ အမ်ားစုသည္ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ဂ်ပန္ထံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္ေလ်ာ္ေၾကးရရွိခဲ့ခ်ိန္ကတည္းကအ တိုင္း စနစ္တက်ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္မႈမရွိဘဲ လည္ပတ္လာခဲ့သည့္ စနစ္မ်ားျဖစ္သည္။ အိုေဟာင္းေနသည့္ နည္းပညာျဖစ္သည့္အျပင္ စနစ္တက်ထိန္း သိမ္းျပဳျပင္ခဲ့ျခင္းလည္းမရွိသျဖင့္ အထြက္အားလြန္စြာနည္းပါးေနခဲ့သည္။ ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲသည့္ ေရ အရင္းအျမစ္မ်ားမွ ေဒသအဆင့္လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္ယူႏိုင္သည့္ အလားအလာေကာင္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားလ်က္ရွိသည္။ ေဒသခံျပည္သူတို႔၏ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေထာက္ပံ့ရန္အတြက္ အႀကီးစားေရကာတာမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္းထက္ အေသးစားေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း မ်ားေဖာ္ေဆာင္ရန္ ရာႏႈန္းျပည့္ျဖစ္ႏိုင္သည့္ အလားအလာရွိသည္။ တတိယအခ်က္အေနျဖင့္ အိမ္ႏွင့္ လုပ္ငန္းသံုးအတြက္ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမွ ဓာတ္အားလိုင္းခြဲမ်ားသို႔ ျဖန္႔ျဖဴးေထာက္ပံ့ေပးသည့္ စြမ္းအင္ ၅၀% ခန္႔ ေလလြင့္ျပဳန္းတီးလ်က္ရွိသျဖင့္ လက္ရွိက်င့္သံုးလ်က္ရွိသည့္ ဗဟိုဦးစီး စနစ္သည္လည္း ထိေရာက္အက်ိဳးရွိမႈ လြန္စြာနည္းပါးလ်က္ရွိသည္။ ထို႔အျပင္ ပင္မဓာတ္အားလိုင္းႏွင့္ ဓာတ္အားလိုင္းခြဲမ်ား တည္ေဆာက္ရသည့္ ကုန္က်စရိတ္တစ္ခုတည္းသည္ပင္ ေရကာတာကုန္က်စရိတ္ထက္ ေက်ာ္လြန္မ်ားျပားလ်က္ရွိသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဗဟိုမဟာဓာတ္အားလိုင္းမွတစ္ဆင့္ ေပးပို႔ေထာက္ပံ့ျခင္းထက္ ဗဟိုဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးသည့္စနစ္အားျဖင့္ ဓာတ္အားေပးစက္ရံုမ်ားမွ အေသးစားဓာတ္အားလိုင္းမ်ား အားျဖင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ ျဖန္႔ျဖဴးေထာက္ပံ့ရန္ အႀကံျပဳလိုပါသည္။ စတုတၳအေနျဖင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပညာ၊ လူမႈစီး ပြားေရးအစီအစဥ္ေရးဆြဲမႈ၊ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈအရည္အေသြးမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္စီမံခန္႔ခြဲမႈအတတ္ပညာမ်ားအ ပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ၏ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ားကို ေလ့လာဆည္းပူးသည့္ ပညာရပ္မ်ားကို အဆင့္ျမွင့္တင္၍ စြမ္းအင္ထိေရာက္အက်ိဳးရွိမႈအ တြက္ ဗဟိုဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေျဖေလွ်ာ့ေပးသည့္ စနစ္တစ္ရပ္ ေရးဆြဲျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္လ်က္ရွိသည္။

က်မအေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ ေကာင္းမြန္သည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ ျမန္မာႏိုုင္ငံ၌ ေရရွည္တည္တ့ံခိုင္ၿမဲသည့္ လူမူေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈကို တည္ေဆာက္ရာ၌ အဓိကက်သည့္ ေသာ့ခ်က္အခရာျဖစ္သည္ဟု အခိုင္အမာေျပာလိုပါသည္။ ေကာင္း မြန္သည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္၌ ပြင့္လင္းျမင္သာမူ၊ အမ်ားျပည္သူ၏ အဓိပၸာယ္ျပည့္၀သည့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ၊ တာဝန္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈ၊ ထိေရာက္သည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ တစ္ဦးခ်င္းလံုုၿခံဳေရးႏွင့္ အမ်ားျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား၍ အကာအကြယ္ေပးရန္ လံုေလာက္သည့္ဘ႑ာ ေငြခြဲေ၀ခ်ထားမႈတို႔ ပါ၀င္သင့္သည္။ ေကာင္းမြန္သည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ေကာင္းမြန္သည့္စီမံခန္႔ခြဲမႈတို႔ကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါက သယံဇာတ အရင္းအျမစ္မ်ားကို မတရားေခါင္းပံုျဖတ္အျမတ္ထုတ္ျခင္းႏွင့္ နယ္ခံလူထုလူတန္းစားမ်ားကို ခ်န္လွပ္ပစ္ပယ္မႈမ်ားကို ေရွာင္လႊဲႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ သို႔ျဖစ္၍ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္သည့္ဥပေဒမ်ားကို ေရးဆြဲျပင္ဆင္၍ စည္းၾကပ္ေဖာ္ေဆာင္ရန္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈအားေကာင္းလာေစ ရန္၊ လူတိုင္းအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္သည့္ စြမ္းအင္အေထာက္အပံ့ရရွိေစရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံအတြင္းျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ပ်က္စီးဆံုးရႈံးမႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ရန္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာဇာတ္ေကာင္မ်ားအား စြမ္းေဆာင္ရည္ျမွင့္တင္ေပးရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္သည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္အတြက္ မျဖစ္မေနၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ႏွင့္ ေကာင္းမြန္သည့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တာ၀န္ယူမႈရွိသည့္ ပညာ ေရးစနစ္တို႔အားျဖင့္ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရမ်ားအၾကား အာဏာခ်ိန္ခြင္လွ်ာ သာတူညီမွ်ရွိရန္လိုအပ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ စြမ္းအင္ထုတ္ယူသံုးစြဲရန္ အေရးတႀကီးလိုအပ္လ်က္ရွိသည္မွန္ေသာ္လည္း မမွ်မတျဖစ္မႈ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈႏွင့္ အမ်ား ျပည္သူထိခိုက္ပ်က္စီးမႈတို႔ကို ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစျခင္းမရွိဘဲ အားလံုးတစ္ေျပးညီ အက်ိဳးခံစားခြင့္ရရွိရန္ မျဖစ္မေနလိုအပ္သည္။

Nang Shining သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေရး စည္းရံုးလႈပ္ရွားရာ၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာသည့္ ရွမ္းျပည္နယ္မွ ပညာ ရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ယခင္က Image Asia ႏွင့္ Earthrights International အဖြဲ႕မ်ား၌ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အေရးကိစၥမ်ားကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး မိုုင္းပန္(Mong Pan Youth Association) လူငယ္အစည္းအရံုးကို တည္ေထာင္ခဲ့သည့္အျပင္ Weaving Bonds Across Borders အဖြဲ႕ကိုပါ ပူးတြဲ တည္ေထာင္ခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ၾကားကာလျငိမ္းခ်မ္းေရးအခ်ိဳးအေကြ႕ႏွင့္ ပဋိပကၡကို အသြင္ေျပာင္းျခင္း၊ မဲေခါင္ႏွင့္ သံလြင္ေဒသတစ္ လႊားျဖစ္ပြားသည့္ လူ့အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားကို စိတ္၀င္တစားေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသည့္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။